PDF 2247 KB - Fundacja im. Stefana Batorego

Poszanowanie godności osobistej
polsko-ukraińskich przejściach granicznych więcej pozytywnych opinii
pochodzi od podróżnych przekraczających granicę samochodami niż od
pieszych. Ci ostatni twierdzą, że podejście i nastawienie funkcjonariuszy
straży granicznej oraz służby celnej godzi w ich godność osobistą. Podczas
kontroli zadaje im się wiele szczegółowych pytań, które wykraczają poza
zakres wynikający z obowiązków służbowych. Respondenci podkreślają, że
próby interweniowania podróżnych w sytuacjach, gdy celnicy robią długie
przerwy w pracy, powoduje pogorszenie zachowania się funkcjonariuszy,
a niekiedy wręcz prowadzi do skrajnych zachowań.
Z wyników ankiety na granicy unijno-białoruskiej w Terespolu wynika,
że funkcjonariusze straży granicznej w trochę inny sposób odnoszą się do
poszczególnych podróżnych. 75% podróżnych polskich oraz 61% białoruskich
deklaruje, że zwracano się do nich uprzejmie. Spośród obywateli państw
trzecich 24% osób twierdzi, że sposób zachowania się straży granicznej
wobec podróżnych zależy od konkretnego kontekstu. Funkcjonariusze
ripostowali, że ich podejście do Białorusinów wynika z niestosownego
zachowania się podróżnych. Według nich obywatele białoruscy nie znają
przepisów – mimo że przekraczają granicę codziennie – a w dodatku na
ogół są nieuprzejmi. Na tym przejściu zachowanie funkcjonariuszy służby
celnej i straży granicznej oceniano w podobny sposób.
Ponad połowa badanych podróżnych przekraczających granicę unijno-serbską
w miejscowości Kalotina uważa, że zwracano się do nich uprzejmie.
Rumuńsko-mołdawskie przejście graniczne Sculeni działa od sierpnia
1991 roku. Początkowo obsługiwało lokalny ruch graniczny, a w marcu
1996 roku, w następstwie decyzji władz lokalnych, zaczęło funkcjonować
jako międzynarodowe przejście graniczne. Celnicy i funkcjonariusze
straży granicznej zwracają się do podróżnych w uprzejmy sposób, gdyż
większość z nich to młodzi specjaliści w dziedzinie administracji przygranicznej.
W wywiadach respondenci skarżą się jednak na preferencyjne
traktowanie obywateli państw UE (zwłaszcza osób z Europy Zachodniej).
Można to po części wytłumaczyć faktem, że obywatele Mołdawii mają
obowiązek przedstawić liczne dokumenty podczas przekraczania granicy
i tym samym obejmuje ich dłuższa procedura kontrolna. 76% osób uważa,
że funkcjonariusze straży granicznej są uprzejmi (straż graniczna i służba
Raport
67