F:\Botime Design Elvira\Librat - Arct

SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT 5
NORMAT LIGJORE NDERKOMBETARE PER
HETIMET QE LIDHEN NE KEQTRAJTIMET DHE
TORTUREN
Admir Duraj,
jurist
Standarte ndërkombëtare mbi efektivën e një investigimi i akuvaze të torturës.
E drejta e çdo qeverie qe te kreyeje investigime te qarta dhe efiktive eshte teresisht e
stabilizuar ne ligjin nderkombetar. Ne qofte se ne nje çeshtje jane gjendur indikime qe
mund te verifikojne perdorimin e tortures, atehere shteti duhet qe te filloje nje investigim
efektiv patjeter menjehere mbas indikimeve te tortures/dhunes. Kete proces duhet ta bejne
patjeter edhe ne qofte se nuk ka ankesa per te filluar investigimin. Ne rastet e duhura,
Protokolli i Stanbollit jep te drejten nderkombetare qe, “edhe ne qofte se nje ankese per te
filluar nje investigim nuk eshte krijuar, shteti duhet automatikisht ta filloj investigimin, ne
qofte se behen indikime te perdorjes te tortures/dhunes ose keq trajtimit”.
Obligimi i qeverise per te bere nje investigim efektiv, eshte e drejta e viktimes. Ne pergjithesi,
cdo ankese e cila implikon perdorimin e tortures/dhunes automatikisht e obligon shtetin
per te filluar nje investigim, ne rradhe te pare, per te zbuluar bazen e ankeses plotesisht.
Ky standard eshte pranuar edhe afirmuar zyrtarisht nga Keshilli i United Nations kundra
dhunes Keshilli i te drejtave te njeriut, Gjyqi Europian i te drejtave te njeriut edhe nga gjyqi
Inter-Amerikan i te drejtave te njeriut.
Obligimi i shtetit qe te investigoje kur gjenden shfaqje torture nuk eshte efektiv per çeshtje
ne te cilat shfaqja e tortures mund te jete shume e larget ose kur mundesia e egzistences
se tortures dhunes te jete shume e vogel. Ne varesi te Reporterit Special mbi Torturen, te
gjitha ankesat e bera te cilat kane lidhje me dhunen duhet te investigohen edhe ushtruesit
e dhunes te pushohen menjehere nga puna; gjithesesi kjo gje nuk behet kur shfaqja e
tortures mund te jete shume e larget ose kur mundesia e egzistences se tortures/dhunes te
jete shume e vogel ne akuzimin e bere. Rregulli 36 (4) i Standardit Minimum i Rregullave
per Trajtimin e te burgosurve obligon autoritetet e shtetit qe te merren me çdo ankese,
vetem ne qofte se ankesa eshte e ekzagjeruar ose e pa mbrojtur atehere autoritetet nuk
jane te obliguar per tu marre me ate çeshtje. Edhe deri sa Trupi i Rregullave per Mbrojtjen
e te Gjithe Njerezve mbi Çdo Denim ose Burgosje nuk implikon fare kufizime te tilla,
rregulli 33 (4) i cili thote:-” çdo ankese ose kerkese duhet te zhvillohet, te punohet edhe
duhet te kthehet nje pergjigje e duhur brenda kohes te caktuar, per te mbaruar keto procese,
pa vonese”. Por eshte mjaft e veshtire per ta prere kete gje me thike. Seksioni i meposhtem