F:\Botime Design Elvira\Librat - Arct

62
SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT
autoritetet administrative ashtu dhe nga ato gjyqësore. Ështe detyrë e shtetit që të organizoj
sistemin e tij ligjor me qëllim që të sigurojnë që proçeset gjyqësore të kryhen brenda një
afati të arsyeshëm. Gjykata ka refuzuar argumentet qeveritare se pamjaftueshmëria e
personelit apo mangësitë e përgjithshme administrative përbëjnë justifikim të mjaftueshëm
për të ekzistuar shkelje e standartit “afat të arsyeshëm” .
Kohëzgjatja në proçedurat civile nis nga data e fillimit të proçesit dhe në proçedurat penale
nga data e fillimit të akuzës. Në proçedurat civile kohëzgjatja përfshin përvec përfundimit
të gjykimit deri në marrjen e vendimit formë të prerë dhe ekzekutimit të tij. Fakti që
gjykimi brenda një afati të arsyeshëm përfshin brenda saj ekzekutimin brënda një afati të
arsyeshëm vjen për faktin se gjykimi i një të drejte është një proçes i cili përbëhet nga dy
faza ; faza e parë lidhet me njohjen dhe deklarimin e të drejtës që përfundon kur kërkesa
rrëzohet ose kur ajo pranohet dhe merr formë të prerë. Faza e dytë lidhet me ekzekutimin
e vendimit gjyqësorë. Faza e parë nuk do të kishte vlerë nëse vendimi gjyqëosor nuk do të
ekzekutohej. Nëse e drejta e siguruar me anë të vendimit nuk do të ekzekutohej atëherë
vendimi gjyqësor nuk do të kishte asnje vlerë. Ajo cfarë duhet garantuar është që e drejta
mos të jetë teorike apo iluzionare por praktike dhe efektive. E drejta është iluzionare kur
vendimi I formës së prerë nuk zbatohet. E drejta e ekzekutimit të vendimit gjyqësor
nënkupton që sado komplekse dhe cilado qofshin vështirësitë e ekzekutimit shteti duhet të
marri të gjitha masat që vendimi gjykatës të ekzekutohet.
Ekzekutimi i vendimeve gjyqësore është në të gjitha rastet përgjegjësi i organeve shtetërore.
Kushtetuta në nenin 142/3 ka përcaktuar se “ Orgnet e shtetit janë të detyruara të ekzekutojnë
vendimet gjyqësore”. Ky detyrim kushtetutes që sanksionohet edhe nëpërmjet termit gjykim
brenda një afati të arësyseshëm në nenin 42 të kushtetutës dhe 6 të KEDNJ duhet të bëhet
brenda një afati sa më të shkurtër.
Në vështrimin e cështjeve penale kohëzgjatja fillon nga njoftimi zyrtar që i jepet individit
nga autoritetet për pretendimin që ka kryer një vepër penale . Kjo e drejtë përfshin brenda
saj si afatin e përfundimit të gjykimit në të gjithë shkallët e gjyqësorit ashtu dhe ekzekutimin
e vendimit të formës së prerë të gjykatës brenda një afati të arsyeshëm . E drejta e
gjykimit brënda një afati të arsyeshëm lind nga e drejta për t’iu drejtuar gjykatës dhe ajo e
disponibilitetit të saj. Në të, sanksionohet që gjykata duhet ti japë përgjigje kërkesave të
palëve brenda një afati të arsyeshëm duke dalë me anë të një vendimi përfundimtar i cili
rrëzon apo pranon kërkesat e palëve. Si parimi i disponibilitetit të gjykatës ashtu dhe ai i
gjykimit brenda një afati të arsyeshëm do të konsiderohen se cënohen nëse vendimi nuk
ekzekutohet brenda një afati të arsyeshëm. Dhënia e drejtësisë teorikisht pa e zbatuar atë
në praktikë con ipso facto ( për shkak të faktit) në mohimin e saj.
Ky qëndrim është mbajtur nga Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë ashtu dhe
nga Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut në cështjet të cilat me gjithë se ka pasur një
vendim të formës së prerë , ekzekutimi i tij nuk është kryer nga autoritetet shtetërore, me
gjithë se ekziston detyrimi kushtetues dhe ligjor i ekzekutimit të vendimit. “Shteti duhet të
marrë përsipër vazhdimisht detyrimin për të siguruar palët pjesëmarrëse në proçes se do
të kenë mundësi reale të ekzekutojnë vendimin gjyqësor të formës së prerë dhe se e drejta
për të pasur akses në gjykatë do të ishte iluzion, nëse sistemi ligjor ose zbatimi i tij në
praktikë do të bëhej shkak që një vendim gjyqësor i formës së prerë të mbetej inefektiv
dhe i pazbatueshëm për një kohë tepër të gjatë” . Cdo qytetar që i drejtohet një gjykate
kompetente për realizimin e një të drejte, nuk mund të presë pa kufi për realizimin e saj,
prandaj përfundimi i cështjes është i lidhur ngushtë me domosdoshmërinë e respektimit të
një afati të arsyeshëm.