F:\Botime Design Elvira\Librat - Arct

8
SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT
Gjyqi Europian i te drejtave te njeriut shprehu qe nje investigim i plote duhet te kete
mundesine per te identifikuar dhe denuar ushtruesit e keq trajtimit edhe qe eshte e
“detyrueshme” te jete “efektive” ne praktike ashtu edhe ne ligj, pikerisht ne sensin qe ne
perdorimin e saj mos te jete i fshehur nga autoritetet e shtetit. Ashtu edhe autoritetet duhet
te bejne perpjekjen me te madhe qe te zbulojne se çfare ka ndodhur ne ate. “Nuk duhet te
mbeshtetet mbi konkluzione te paprovuara ose pa fakte per te mbyllur investigimin ose ti
perdorin ato si bazen e zgjedhjeve te tyre ne investigim”. Investigimet duhet te jene te
arsyeshme dhe te marrin kohen e duhur ne lidhje me ankesat dhe akuzimet.84
Gjyqi Europian i te drejtave te njeriut ka anlizuar te gjitha shkallet te cilat autoritetet duhet
ti kryejne kur mbledhin prova, dhe ka referuar ne analizimet juridike te cilat ofrojne ndihme;
sjellja e autoriteteve midis viktimave, trupave te akuzuar(s); Pyetjet e drejtuara shikueseve
ne ngjarjen e krimit; kerkimi i provave ne skenen e krimit.P.sh:. duke kerkuar qendrat e
denimit, kerkimin e rekordeve zyrtare, kryerjen e ekzaminimeve mjekesore nga doktor te
kualifikuar; perdorimi i raporteve mjekesore, dhe ne çeshtje me penalizim vdekje, marrja
e provave dhe kryerja e ekos.
4. Procedurat dhe rregullat me te rrendesishme per te kryer nje investigim efektiv.
Nga keto standarte Protokolli Istanbolit jep shpjegime me detaje ne elementet kryesore
per te kryer nje investigim efektiv. Keto jane rregullat me kryesore te Protokolit te Stanbollit.
• Investigatoret duhet te jene kompetent, te pa anesuara ne mendimet e tyre, te pavarur
ndaj te akuzuarve dhe autoritetit shtetror per te cilet te akuzuarit punojne;
• Metodat e perdoruara per zhvillimin e investigimit duhet te arrijne pikat me te larta
profesionale dhe zbulimet duhet te behen publike;
• Investiguesit duhet te kene autoritetin dhe detyren mbi çdo informacioni te nevojshem
mbi çeshtjen;
• Leket dhe pajisjet e nevojitura duhet te jene te pranishme per te gjithe investigatoret;
• Çdo njeri i akuzuar ne ushtrim torture duhet te hiqej nga çdo lloj lidhje kontrolli ndaj
viktimave te akuzuar, te pranishmit ne vendin e ngjarjes, familjeve dhe investogurseve;
• Mekanizmat investiguese duhet te kene te drejten e marrjes te keshillave te pavarura
ligjore te cilat sigurojne qe investigimi te nxjerr prova te mjaftueshme per procedurat
kriminale;
• Mekanizmat e investigimit duhet te kene autoritetin te kerkojne ndihme nga ekspertet
nderkombetare ligjor te mjekesise;
• Viktimat e tortures, avokatet e tyre, dhe palat e tjera te interesuar duhet te kene mundesine
per te marre çdo lloj informacioni ne lidhje me investigimin dhe duhet te kene prova per
te verifikuar te drejten e marrjes te informacionit.
• Te pranishmit ne vendin e ngjarjes duhet te lejohen te jene te mbrojtur nga nje avokat
neqoftese eshte nje mundesi shume e madhe qe ata te demtohen personalisht nga lidhja
me çeshtjen.
• Mekanizmat investiguese duhet te pyesin efektifikisht te pranishmit ne vendin e ngjarjes,
dhe i lejohet qe te bejne pyetje me shkrim.
Te burgosurit e kane te drejten e nje kontrolli mjekesor nga nje mjek i kualifikuar dhe
rezultatet e kontrollit mund te perdoren si prova ne gjyqe kombetare.
Protokolli i Stanbollit ka indikuar standartet minimale per investigimet te cilat nenvizojne
te drejtat e viktimes, si p.sh: Te informohet viktima per natyren e procedures te investigimit
edhe se si deklaratat edhe provat te ofruara nga viktimat e akuzuar perdoren, edhe nenvizon