F:\Botime Design Elvira\Librat - Arct

40
SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT
Çdo me thënë aftësi të kufizuara mendore
Ky lloj i aftësive të kufizuara është njëra nga llojeve më të zakonshme të paftësive në
institucionet tona. Ekzistojnë plot lloje të ndryshme të aftësive të kufizuara mendore, ato
mund të jenë atësi të kufizuara mendore:
• E lehtë
• E moderuar
• E rëndë
• Shumë serioze
Tek e lehte dhe e moderuar jane raste te cilat jane teper evidente ne sistemine burgjeve dhe
jane raste te cilat dalin me shume ne pah ne ambjentet e mbyllura sic jane burgjet. Me
siper ju kemi bere me dije se sa eshte ky numer ne raport me semundjet e tjera dhe ku
jane te akomoduar Keto lloj diagnozash gjithmone alternohen dhe me probleme te tjera
shendetesore Aftësitë e kufizuara mendore ndikojnë në aftësitë e personit për të mësuar,
komunikojnë apo vështërsi me gjërat ditore.
Shpesh ne sistemin e burgjeve perdoret termi handikapat nje term poshterues per kete
kategori personash. Ne nga ana jone duhet te sensibilizojme dhe personelin dhe te denuarit
ne sistemin e burgjeve qe ky term te mos perdoret ne asnje menyre. Ne sistemin e burgjeve
diagnoza mbi keto stade vihen sipas nje protokolli mjekesor dhe kjo gje tek ne realizohet
nga mjeket tane psikiater qe ne sistemin e burgjeve jane te paket dhe shume te domsdoshem.
Po japim nje rezume ne lidhje me kete kategori ne sistemin e burgjeve. Shumë njerëz me
aftësi të kufizuara mendore e kanë më vështirë se njerëzit e tjerë për të mësuar dhe
kuptuar gjërat. Kështu që atyre ju nevojitet përkrahje me gjëra ditore si të vishen apo me
pregaditje të ushqimit apo me komunikim. Njerëzit më aftësi të kufizuara të rënda mund të
kenë nevojë për mbikëqyrje gjatë 24 orëve, posacërisht për njerëzit me aftësi të kufizuara
mendore shumë serioze dhe me aftësi të kufizuara të shumëfishta.
Është me rëndesi për të kuptuar që njerëzit me aftësi të kufizuara mentale janë individual
me personalitete të veta, me gjëra që ju përqejnë apo nuk ju pëlqejnë, kanë ambicje dhe
synime. Nëse ju jepet përkrahje e duhur personat me aftësi të kufizuara mentale vazhdojnë
të mësojnë dhe arrijnë shumë në jetën e tyre.
Si mund të dallojme nëse dikush ka aftësi të kufizuara mendore
Nuk është e mundshme të dalloni nëse dikush ka aftësi të kufizuara mentale nga pamja e
tyre. Disa njerëz mund të kenë tipare fizike që mund të tregon që kanë aftësi të kufizuara
mentale. Mënyra se si komunikon një person mund të tregon se ata kanë aftësi të kufizuara
si p.sh. të folur të ngadalësuar.
Per te dalluar kete problem nga ana jone eshte teper e domosdoshme trajnimi i stafit
mediko social dhe atij policor.
Po te veme re ne sistemin e burgjev personat me problem te shendettit mendor te cilat
kane nje stad te fshehet ose diagnoza nuk tregohet ne pamjek besoje qe tregon probleme
tek ne dhe vihet re vetem ne nje stad tjeter shendetesore kur ai eshte agravuar.
Me çfarë probleme mund të ballafaqohen njerëzit me aftësi të kufizuara
mendore ne sistemin e burgjeve
Ekzistojnë shumë probleme që njerëzit me aftësi të kufizuara mendore ballafaqohen. Ata/
ato mund të kenë problem ti përdorin shërbimet më elementare sic janë shërbimet
shëndetsore, arsimore, edukative etj.
Shpesh ata ballafaqohen me ngacmime dhe viktima të krimeve. Po ashtu mund të
diskriminohen nga bashkevuajtesist e tyre. Aftësitë dhe nevojat e tyre shpesh nuk kuptohen
nga personeli në përgjithësi,