F:\Botime Design Elvira\Librat - Arct

SHËNDETI MENDOR DHE TË DREJTAT E NJERIUT 59
dhe për të garantuar pavarësinë nga pushtetet e tjera dhe ndryshimet si pasojë e zgjedhjeve
periodike.
b) Siguria financiare - Themelore për këtë elemënt është që e drejta për pagesën, pensionin
apo cdo privilegj tjetër i fituar duhet të jetë i siguruar me ligj dhe jo të jetë subjekt i
ndërprerjes arbitrare nga ekzekutivi apo legjislativi si një ndër mënyrat e mundshme të
ndikimit në të. Në limitet e këtij parimi qëndron e drejta e riorganizimit të sistemit gjyqësor.
c) Pavarësia institucionale lidhet me të drejtën e administrimit të sistemit gjyqësor. Është
e papranueshme që ndikime të jashtme të përfshihen në këtë administrim. Megjithatë
është e nevojshme të ketë disa marrdhënie institcionale midis pushtetit gjyqësor dhe atij
ekzekutiv. Këto marrdhënie nuk duhet të prekin pavarsinë e gjykatës.
Mbi elementët e mësipërm Gjykata Kushtetuese është shprehur se:
Statusi ligjor i gjyqtarëve dhe i gjykatave duhet gjithashtu t’i shërbejë garancisë së pavarësisë
së tyre. Vlerësimi i sistemit të garancive dhe pavarësia e gjyqtarëve dhe gjykatave janë
ngushtësisht të ndërlidhura ndërmjet tyre. Garancitë kushtetuese për statusin e gjyqtarit
lidhen me emërimin, paprekshmërinë dhe palëvizshmërinë e tyre nga detyra pa shkaqe të
përligjura, me mosndjekjen e tyre penalisht dhe disiplinarisht pa vendim të motivuar të
KLD-së, si dhe me garancitë financiare .
Respektimi i parimit të pavarësisë mundëson respektimin e parimit të barazisë para ligjit
sanksionuar në nenin 18.1 të Kushtetutës dhe krijimin e besimit që gjykatat duhet të
gëzojnë në shtetin e së drejtës. Gjykimi nga një gjykatë e pavarur përbehet nga dy elementë
; pavarësia dhe paanësia e gjykatës.
Në përputhje me detyrat që u ka ngarkuar Kushtetuta pushteti gjyqësor është i pajisur me
pushtet të mjaftueshëm, gjë që i jep mundësinë të marrë vendime në mënyrë të lirë dhe të
pavarur. Ky parim ka si qëllim të vetëm të tij qënien e lirë të gjykatave për të dhënien e
vendimeve të saj vetëm duke u bazuar në bindjen e brendshme dhe në përputhje me
Kushtetutën dhe ligjet. Në funksion të mbrojtjes dhe respektimit të këtij parimi Kushtetuta
e Shqipërisë ka përcaktuar një sër garancishë për kryerjen në mënyrë të pavarur dhe të
paanshme të detyrave të nga ana e gjyqëtarëve. Pjesa 9 e saj përcakton mënyrën e emrimit
të gjyqëtarëve (neni 136) , imunitetin e gjyqëtarëve ndaj ndjekjes penale ( neni 137) ,
garancia e qëndrimit në detyrë për një kohë të pakufizuar si dhe moslejimin e uljes së
përfitimeve të gjyqëtarëve ( neni 138) , mbarimi i mandatit të gjyqtarit ( neni 139),
mospeërputhshmëria me funksionin e gjyqtarit ( neni 143) dhe mbi të gjitha neni 145 i
Kushtetutës i cili përcakton se ; Gjyqtarët janë të pavarur dhe i nënshtrohen vetëm Kushtetutës
dhe ligjeve. Pika 3 e nenit sanksonon ; ndërhyrja në veprimtarinë e gjykatave passjell
përgjegjësi sipas ligjit.
Pavarësia dhe paanësia e gjyqtarit është kusht i nevojshëm dhe i domosdoshëm për
shqyrtimin e pavarur dhe të paanshëme të çështjes. Këto norma Kushtetuese i ngarkojnë
institucionet dhe pushtetet e tjera me detyrën kushtetuese që të respektojnë pavarësinë e
gjykatave. Garancitë për ushtrimin në mënyrë të pavarur dhe të paanshëm të detyrave të
gjyqtarëve nuk duhen kuptuar si privilegj. Ajo duhet kuptuar si një detyrim i gjyqtarëve
dhe gjykatës që lind nga e drejtat e cdo personi si një ndër të drejtat themelore, për të patur
një arbitër nga i cili të dëgjohet dhe të jetë i paanshëm në zgjidhjen e cështjes.
Ashtu sic u theksua më sipër pavarësia dhe paanësia janë koncepte qe bashkëveprojnë
me njëri tjetrin por me gjithë atë mund të themi qe kanë dallime thelbësore ndërmjet tyre
ku paanshmëria i referohet qëndrimit objektiv dhe subjektiv të gjyqtarit në lidhje me cështjen
dhe palët. Paanshmëria përcaktohet nga dy aspekte ;