Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...
Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...
Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sura ya 3<br />
Kiwewe na Mikakati ya Kukikabili kwa Watetezi wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong><br />
Ukiwa Mtetezi wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong>, unakabiliana<br />
na hatari nyingi katika kazi yako. Wengi wenu<br />
mmenyanyaswa, mmeteswa au kutiwa kiwewe<br />
- ama moja kwa moja, au kama matokeo ya<br />
kushuhudia na kuweka kumbukumbu <strong>za</strong> hadithi <strong>za</strong><br />
wengine. Kukabiliana na madhara baada ya matukio<br />
yaliyokupata kunawe<strong>za</strong> kuwa kugumu sana, hasa<br />
katika mazingira ya kuhamishwa nchini na kutengwa,<br />
ambayo yenyewe hutia kiwewe. Kupata huduma<br />
nzuri <strong>za</strong> afya na ushauri wa kitaalamu wa muda<br />
mfupi au muda mrefu kuhusu kiwewe (kulingana na<br />
mahitaji yako binafsi) ni muhimu, pamoja na msaada<br />
wa kijamii. Katika matukio mengine, inawe<strong>za</strong> kuwa<br />
vigumu kupata tiba sahihi – ama kwa kutokuwa na<br />
huduma hapo, au kwa sababu ya h<strong>of</strong>u ya jumla kwa<br />
watu, hakuna matibabu kwa mtu mwenye kiwewe.<br />
Hivyo ni muhimu kuunda mt<strong>and</strong>ao wa msaada<br />
wa kijamii ambapo unawe<strong>za</strong> kupata uelewa na<br />
utambuzi. Msaada wa kijamii unawe<strong>za</strong> kuwa mdogo<br />
au mkubwa, kulingana na hali ya kipekee ya mtu<br />
binafsi. Inawe<strong>za</strong> kuwa pamoja na watetezi wen<strong>za</strong><br />
wa haki <strong>za</strong> binadamu, familia, marafiki, viongozi wa<br />
dini, walimu, vyombo vya habari, taasisi, vikundi<br />
vya kijamii, na <strong>za</strong>idi. Jamii si muhimu kutokana na<br />
msaada binafsi inayotoa tu, bali pia kwa sababu ya<br />
mamlaka yake ya kutetea mwingiliano - kushiniki<strong>za</strong><br />
mamlaka (si serikali pekee, bali pia mamlaka <strong>za</strong><br />
kidini) kutambua kwamba kitu fulani kimetokea,<br />
kuelewa sababu <strong>za</strong> kutokea kwake na kutoa<br />
ufumbuzi na fidia kwa kile kilichotokea. 17<br />
Ni muhimu mtu kuyapa uzito yaliyomtokea ili<br />
kuyashughulikia na kuyazoea. Uelewa wa jinsi<br />
kiwewe kinavyowe<strong>za</strong> kukuathiri pia ni muhimu;<br />
kwani hukusaidia kubuni mikakati inayostahili<br />
kukabiliana na maisha yako ya kila siku ili uweze<br />
kuendelea kufanya kazi kama binadamu thabiti.<br />
Ni muhimu kwa watetezi wa haki <strong>za</strong> binadamu<br />
kutambua kwamba hali wanayokumbana nayo si<br />
jambo la kipekee, bali ni matokeo ya mikakati ya<br />
mawazo makini ya uk<strong>and</strong>ami<strong>za</strong>ji, yenye malengo<br />
yaliy<strong>of</strong>afanuliwa wazi wazi. Uelewa huu, uliowekwa<br />
katika makundi na kuhusisha tiba sahihi, uzingativu<br />
wa huduma binafsi, uhusiano wa kindugu na hisia<br />
<strong>za</strong> msaada toka kwa jamii, yanawe<strong>za</strong> kukusaidia<br />
kukabiliana na kiwewe ulichopata.<br />
Tunatumaini kuwa sehemu hii itakusaidia katika<br />
kuendele<strong>za</strong> mtindo wa msingi wa msaada ambao<br />
wewe, kama Mtetezi wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong>, unawe<strong>za</strong><br />
kujenga katika kazi yako, na unawe<strong>za</strong> kutumika kwa<br />
17 Makala iliyo<strong>and</strong>ikwa na Maria Teresa Dremetsikas na Michele<br />
Millard<br />
mahitaji yako na mazingira yaliyopo. Hii inatokana<br />
na mtindo wa huduma iliyoanzishwa na Kituo<br />
cha Kanada kwa ajili ya Wahanga wa Mateso jijini<br />
Toronto, Kanada na kazi ya Taasisi ya Cordelia huko<br />
Hungary.<br />
Mateso na Vurugu zilizo<strong>and</strong>aliwa<br />
Mateso na vurugu <strong>za</strong> kupangwa si kitu ambacho<br />
“hutokea”. Ni vitendo visivyo na mantiki<br />
wala mpangilio, vya uendawazimu vya watu<br />
wendawazimu. Ni mikakati madhubuti iliyo<strong>and</strong>aliwa<br />
kwa makini ya udhibiti wa jamii. Mbinu <strong>za</strong> mateso<br />
na vurugu <strong>za</strong> kupangwa zina historia na hufunzwa.<br />
Nchi mbalimbali zina utendaji na utaalamu wao<br />
wanaopendelea. Wahalifu binafsi watafanya kwa<br />
makusudi uvunjaji sheria kwa watu binafsi. Mtu<br />
anawe<strong>za</strong> kupata mateso na kufanyiwa vurugu <strong>za</strong><br />
kupangwa kama mtu binafsi, hata hivyo, hadhira<br />
kuu ni jamii nzima. Lengo zima ni kumdhuru mtu<br />
kimwili, kisaikolojia na kiroho ili kumwog<strong>of</strong>ya,<br />
kumvunja moyo na kuidhibiti jamii yake yote.<br />
Si jambo la bahati mbaya kwamba viongozi wa<br />
jamii mara nyingi huwa walengwa wa kwan<strong>za</strong>;<br />
hali kadhalika si jambo la kustaajabisha kwamba<br />
watetezi wa haki <strong>za</strong> binadamu ndio wateule<br />
mahsusi. Anapochukuliwa kiongozi imara toka katika<br />
jamii, akashikiliwa kwa muda bila ya mawasiliano<br />
yoyote na bila mtu yeyote kujua kinachotokea na<br />
ikiwa hakuna mtu unayewe<strong>za</strong> kumfuata amwombe<br />
msaada, kisha akiwa yu hai na akarudishwa katika<br />
jamii akiwa amedhurika, ametiwa h<strong>of</strong>u na kiwewe,<br />
hupeleka ujumbe mzito kwa wanajamii waliobaki<br />
ili wasipambane, kuzungumzia, au kudai haki na<br />
usawa. Kinawe<strong>za</strong> kuwa chombo chenye ufanisi<br />
mkubwa cha uk<strong>and</strong>ami<strong>za</strong>ji. Ukweli kwamba watu<br />
huendelea kupambana na kuongelea na kushutumu<br />
unyanyasaji ni uthibitisho wa ujasiri na azma yao.<br />
Lakini mtu hawezi kukana kwamba mara nyingi<br />
hupata madhara makubwa.<br />
Sehemu ya I<br />
Mateso, Vurugu Zilizo<strong>and</strong>aliwa na Afya<br />
Uzoefu wa Kituo cha Kanada kwa Wahanga<br />
wa Mateso<br />
Tangu kuanzishwa kwake mwaka 1977 Kituo cha<br />
Kanada kwa Wahanga wa Mateso kimebaini athari<br />
<strong>za</strong> mateso na mapambano juu ya afya <strong>za</strong> watu<br />
binafsi, ikiwa ni pamoja na watu wazima na watoto.<br />
Kuna athari nyingi <strong>za</strong> muda mfupi na <strong>za</strong> muda mrefu<br />
<strong>Kutetea</strong> <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong>: Kitabu cha Marejeo kwa watetezi wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong> | Toleo la pili 19