16.01.2015 Views

Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...

Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...

Kutetea Haki za Binadamu - East and Horn of Africa Human Rights ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

adala ya kutambua hisia <strong>za</strong> wengine.<br />

Kama ilivyo kwa uzoefu wa kiwewe, watu huwa na<br />

kawaida ya kuunda mifumo ya ulinzi ili kukabiliana.<br />

Baadhi ni madhubuti kuliko wengine. Ulinzi dhaifu<br />

ni pamoja na ukataaji na kutoaminiana, kujiweka<br />

katika hali ya mtu mwingine: “Serikali ndio adui”,<br />

kumtambua mhanga au mshambulizi, kugawanyika:<br />

wasaidizi/maadui; “ama unakuwa pamoja nasi<br />

au dhidi yetu”, na kutolipa umuhimu: “Ni mateso<br />

kidogo tu ... “ Ulinzi imara <strong>za</strong>idi ni pamoja na ucheshi<br />

na kueleke<strong>za</strong> nguvu katika shughuli zinazokubalika<br />

kijamii (kujihusisha katika shughuli <strong>za</strong> u<strong>za</strong>lishaji au<br />

ubunifu).<br />

Kuzuia Unyong’onyevu na Uponaji<br />

USIKANE. Hisi athari katika mwili wako. Kwa<br />

hiari, an<strong>za</strong> kukubali mfadhaiko na shinikizo<br />

ambayo yamejionyesha wazi kimwili, kiakili, au<br />

kihisia.<br />

EPUKA KUTENGWA.Usifanye kila kitu peke yako!<br />

Endele<strong>za</strong> au jenga upya uhusiano wa karibu na<br />

marafiki na wapendwa wako. Ukaribu si kuwa<br />

huleta utambuzi mpya tu, bali pia ni kero kwa<br />

fadhaa na majonzi.<br />

BADILISHA MAZINGIRA YAKO. Kama kazi yako,<br />

uhusiano wako, hali, au mtu anakushawishi,<br />

jaribu kubadilisha mazingira yako, au ikibidi,<br />

ondoka.<br />

PUNGUZA UZITO WA MAWAZO KATIKA MAISHA<br />

YAKO. Baini yale maeneo au masuala ambayo<br />

yanakujia kwa nguvu <strong>za</strong>idi mawazoni na ujitahidi<br />

kuondoa shinikizo hilo.<br />

USIJALI SANA. Ikiwa mara kwa mara huchukua<br />

matatizo na majukumu ya watu wengine, jifunze<br />

kujinasua kwa upole. Jaribu kufanikisha mambo<br />

yako mwenyewe.<br />

JIFUNZE KUSEMA “HAPANA”. Utasaidia<br />

kupungu<strong>za</strong> uzito wa mawazo kwa kuzungumzia<br />

mawazo yako kwa uhuru. Hii ina maana ya<br />

kukataa maombi au madai ya ziada kwa wakati<br />

wako au katika hisia <strong>za</strong>ko.<br />

ANZA KUJITOA NA KUJIBANDUA. Jifunze<br />

kujituma, si katika kazi tu, bali hata nyumbani na<br />

kwa marafiki. Katika hali hii, kut<strong>of</strong>ungamana ina<br />

maana ya kujiokoa mwenyewe.<br />

TATHMINI UPYA MAADILI YAKO. Jaribu<br />

kuchagua maadili ya maana kutoka yale ya muda<br />

na yanayodumu kwa muda mfupi tu, ya muhimu<br />

kutoka yasiyo muhimu. Utahifadhi nguvu na<br />

muda, na kuan<strong>za</strong> kujisikia kuzingatia <strong>za</strong>idi.<br />

JIFUNZE KUTAFUTA NGUVU ZA KUTOSHA. Jaribu<br />

kufikiria maisha kwa wastani. Una nguvu <strong>za</strong><br />

kutosha. Kuwa na hakika ya kile kinachohitajika<br />

katika maisha yako, kisha an<strong>za</strong> kuweka uwiano<br />

wa kazi na upendo, raha na. kuupumzisha mwili<br />

wako.<br />

TUNZA MWILI WAKO. Usiruke milo, kujinyima<br />

milo muhimu, kupuuzia haja ya kulala, au<br />

kuvunja miadi ya daktari. Jitunze kwa lishe.<br />

PUNGUZA HOFU NA WASIWASI. Jaribu<br />

kupungu<strong>za</strong> sana h<strong>of</strong>u ya kishirikina - haibadilishi<br />

kitu chochote. Utapata udhibiti mzuri <strong>za</strong>idi<br />

katika hali yako iwapo utatumia muda kidogo wa<br />

kuh<strong>of</strong>ia na muda <strong>za</strong>idi wa kushughulikia mahitaji<br />

yako halisi.<br />

ENDELEA KUWA MCHESHI. An<strong>za</strong> kujijengea<br />

maisha ya furaha. Watu wachache sana<br />

huteseka kwa unyong’onyevu wa mwili wakati<br />

wakiwa na furaha.<br />

Mateso na kiwewe ni uzoefu wa kubadilisha maisha.<br />

Uwezo wa mtu kukabiliana itategemea mambo<br />

mengi: mwenendo wa mtu binafsi na uwezo wa<br />

kukabiliana, upatikanaji wa mifumo ya msaada wa<br />

taasisi na jumuiya na mazingira yanayozunguka yote<br />

yana mchango mkubwa sana katika mchakato wa<br />

uponyaji. Ni ukweli wa kusikitisha kwamba si kila<br />

mmoja atawe<strong>za</strong> kupona. Wakati mwingine madhara<br />

yaliy<strong>of</strong>anywa ni makubwa mno. Si mazingira yote<br />

yanay<strong>of</strong>aa kwa uponyaji. Ni vigumu sana kuzoea<br />

kiwewe kama mtu bado anaishi katika jamii ambamo<br />

ukiukaji mkubwa wa haki <strong>za</strong> binadamu unaendelea<br />

kufanyika. Hata hivyo, utafiti unaonyesha kuwa<br />

watu wengi wanawe<strong>za</strong> kupona vizuri kabisa kama<br />

watapata msaada wa lazima, hata katika hali tete<br />

na ya hatari. Ni muhimu pia kutambua kwamba<br />

uponyaji unawe<strong>za</strong> kuwa mchakato wa maisha yote.<br />

Kutakuwa na nyakati nzuri na kisha nyakati ambazo<br />

kumbukumbu zinakuwa karibu kujitoke<strong>za</strong>. Hata hivyo,<br />

kama utatambua kuwa huko peke yako, na kwamba<br />

kuna jamii inayojali ambayo iko tayari katika muundo<br />

wowote unaoona unafaa <strong>za</strong>idi – iwe kupitia kwa<br />

familia, marafiki, viongozi wa kiroho, wafanyakazi<br />

wen<strong>za</strong>, majirani, Watetezi wengine wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong><br />

<strong>Binadamu</strong> au hata jumuiya ya kimataifa - kisha kazi<br />

ya uponyaji na kuzoea kiwewe inawe<strong>za</strong> kuan<strong>za</strong>.<br />

<strong>Kutetea</strong> <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong>: Kitabu cha Marejeo kwa watetezi wa <strong>Haki</strong> <strong>za</strong> <strong>Binadamu</strong> | Toleo la pili 27

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!