sa isang mak<strong>at</strong>arungang lipunan. Ayon saobserbasyon ni S<strong>at</strong>beer Chhabra, “Kapagluma lahok ang mga kababaihan sa negosayonSa hindi para sa kapayapaan <strong>at</strong> sa pag sasaayos <strong>at</strong>pagsasama sa tinig ng paghuhulma ng isang kasunduan pangkapayapaan,nasa kanilang isipan ang pag-iing<strong>at</strong>kalah<strong>at</strong>i ng populasyon,sa kinabukasan ng kanilang pama yanan <strong>at</strong> mgasinasabi ng mga kritiko komunidad. Ang inaalala nila ay kung papaanona ang mga kasunduang makakapamuhay ang kanilang mga anak <strong>at</strong>pangkapayapaan na apo sa kanilang bayan <strong>at</strong> ano ang mapapakinabangannila sa kasunduang ito.” 24 Angdinomina ng kalalakihanmga kasunduang dinominahan ng kalalakihanay hindi ganap na makakapagbahagisa isang kapangyarihan, <strong>at</strong> lumiliit ang pagbanggit saay may tendensyang nak<strong>at</strong>utok sa isyu ngmak<strong>at</strong>arungang lipunan.mga pangunahing isyu ng ekslusyon/inklusyon,panlipunan <strong>at</strong> k<strong>at</strong>arungan na dala-dala ngdigmaan. Kapag hindi sistem<strong>at</strong>ikong isinamaang kababaihan, ang palagiang mga isyu sa proseso ng kapayapaan tulad ngpagbabahagian sa kapangyarihan, debolusyon, awtonomiya, repormang konstitusyonal,repormang parlyamentaryo, pagkakaroon ng lupa <strong>at</strong> ari-arian, repormasa sistema ng seguridad- ay bahagi lamang na n<strong>at</strong>utugunan kapag nagagawaang isang kasunduang gender-blind.Ipinapakita ng ilan sa mga halimbawa ng negosasyon sa kapayapaan,mula sa Sudan <strong>at</strong> Nor<strong>the</strong>rn Ireland na ang mga isyung isinusulong ng kababaihanay may pagkiling (kasama ang karap<strong>at</strong>ang pantao, kabayaran sa biktima,kalusugan <strong>at</strong> edukasyon) para sa benepisyo ng buong populasyon. Sabi ngani Antonia Potter habang “hindi pa lah<strong>at</strong> ng isyu <strong>at</strong> lah<strong>at</strong> ng nuance” aynaisasaayos, ang paglalap<strong>at</strong> ng perspektibang nagsasaalang-alang sa genderay nagpapayaman ng bisyon, mga diskusyon <strong>at</strong> marahil mga kasunduantungkol sa kaaayusan m<strong>at</strong>apos ang digma, kapayapaan <strong>at</strong> pag-unlad. 2524 Chhabra, S<strong>at</strong>beer, Gender Perspective in <strong>Peace</strong> Initi<strong>at</strong>ives, <strong>Women</strong> Development Division, NIPCCDNew Delhi: NIPCCD, 2005), p.4.25 Potter, Antonia (2008), p.58. Tinukoy ni Potterna sa Liberia, El Salvador <strong>at</strong> Sri Lanka ang mgakababaihang kin<strong>at</strong>awan sa usapang pangkapayapaan ay nakapaghain ng mga ispesipikongmungkahi sa isyu ng pag-aalis ng armas, demobilisasyon <strong>at</strong> reintegrasyon mula sa pananaw ngmga komunidad, karaniwang pinamumunuan ng kababaihan, na silang t<strong>at</strong>anggap ng mga nagbabaliklob. Kung kaya ang isyu ng mga sundalo ay tiningnan mula sa dalawang perspektibo, sahalip na mula lamang sa pangangailangang ng mga sundalo. Tingnan din, Bell, Christine, “<strong>Women</strong>Address The Problem of <strong>Peace</strong> Agreements,” in Coomaraswamy, Radhika and Fonseka,Dilrukshi (Eds), <strong>Peace</strong> Work: <strong>Women</strong>, Armed Conflict and Negoti<strong>at</strong>ion, (India: <strong>Women</strong> Unlimited,2004), pp.96-126.18<strong>Women</strong> <strong>at</strong> <strong>the</strong> <strong>Peace</strong> <strong>Table</strong> <strong>Asia</strong> Pacific
Pokus sa Asya <strong>at</strong> PasipikoAng publikasyong ito ay nagbibigay ng maikli <strong>at</strong> nangangailangang mapili napaglalahad ng kontribusyon ng mga kababaihan bilang tagapagtaguyod ngkapayapaan sa Asya <strong>at</strong> Pasipiko sa loob ng mahigit 10 taon. Ang rehiyon ay isasa may pinakamalayong gap sa usapin ng gender o kasarian sa konteksto ngtalaan ng pagsulong ng humanidad sa buong mundo. Halimbawa, isa ito sa maypinakamababang politikal na representasyon ng kababaihan <strong>at</strong> halos kalah<strong>at</strong>ing mga m<strong>at</strong>andang babae sa Timog Asya ay di nakapag-aral. 26 Nanan<strong>at</strong>ili paang ibang kabalintunaan. Sa kabila ng ganitong nakapanlulumong estadistika,halos lah<strong>at</strong> ng bansa sa Timog Asya ay may babae sa pangunahing posisyonsa kanilang pamahalaan kabilang ang Pangulo <strong>at</strong> Punong Ministro, samantalangbihira ito sa Europa, <strong>at</strong> hindi pa nangyayari sa Amerika. Bagama’t ayon sa iba,naging possible ang ganito dahil ang mga n<strong>at</strong>urang mga babae ay asawa oanak ng isang makapangyarihang lider na lalaki. Marami ring kababaihan saAsya ang humahawak ng mga posisyong ministerial tulad ng Foreign Minister.Mayroon ding ilang nakapupukaw na pag-unlad sa rehiyon kaugnay ng pagsulongng representasyon ng kababaihan sa parlyamento sa pamamagitan ngmga quota. 27Sa isang mapanuring pagtingin, ang pandaigdigang kalakaran sa isyung “kababaihan, kapayapaan <strong>at</strong> seguridad” sa rehiyon ay nagbabahagi ng mahalagangkaisipan sa gitna ng kakaunting ebidensya subalit kapansin pansingintegrasyon sa proseso ng paglikha ng polisiya. Sa maliit na grupong 25 UNMember St<strong>at</strong>e na lumikha ng N<strong>at</strong>ional Action Plans (NAPs) para sa implementasyonng SCR 1325 sa huling 10 taon, kapansin-pansing dalawa lamangbansa ang nagmula sa Asya <strong>at</strong> Pasipiko (ang Pilipinas noong Marso 2010 <strong>at</strong>Nepal noong Oktubre 2010). 28 Mula sa rehiyon, ang Australia, Indonesia, Timor-Leste <strong>at</strong> Solomon Islands ay nasa estado pa lamang ng paghahanda. Kailanganpang makita kung mayroong nakalaang politikal na pagsisikap <strong>at</strong> pinansiya nakailangan upang ang NAPs na ito ay maging isang realidad.Gayunpaman, mayroon din namang mga empirikal na kada hilanan upangmaging optimistiko. Tulad ng ipinapakita ng mga dumarami <strong>at</strong> kapansin-pansing26 UN Development Programme, Power, Voice and Rights: A Turning Point <strong>for</strong> Gender Equality inAsya and <strong>the</strong> Pasipiko, (New York: UNDP, 2010).27 Tingnan Halibawa ang, British Broadcasting Corpor<strong>at</strong>ion, “Indian Upper House Approves<strong>Women</strong>’s Quota Bill,” March 9, (2010). http://news.bbc.co.uk/2/hi/8557237.stm. Accessed22 February, 2011.28 B<strong>at</strong>ay sa mga mensahe sa email sa pagitan nina C<strong>at</strong>e Buchanan and Malika Bhandarkar, <strong>Peace</strong>and Security Cluster, UN <strong>Women</strong>, February 25, 2011. Tingnan din www.peacewomen.org/pages/about-1325/n<strong>at</strong>ional-action-plans-naps#N<strong>at</strong>ional_Implement<strong>at</strong>ion_Overview para sa ibapang ugnay sa iba’ ibang NAPs.<strong>Peace</strong>making in <strong>Asia</strong> and <strong>the</strong> Pacific 19
- Page 3 and 4: ContentsTalaan ng mga ilustrasyon .
- Page 7: maupo sa negosasyon bilang pangunah
- Page 10: hakbang sa kasuduang pangkapayapaan
- Page 13 and 14: Gayunpaman, ang pagpilit na sumang-
- Page 15 and 16: potensyal, ipinapakita ng karanasan
- Page 17: Mali ang palagay na ang kasunduang
- Page 21 and 22: Gender Issue sa 2002-2003 Sri Lanka
- Page 23 and 24: partisipasyon mula sa simula ng pag
- Page 25 and 26: Pilipinas (GRP) at ng MORO Islamic
- Page 27 and 28: 2009, ang magkabilang panig ay bumu
- Page 29 and 30: Inihihiwalay ng isang mandirigmang
- Page 31: magpadala ng kinatawan at maging mi
- Page 35 and 36: ay hindi na maituturing na alternat
- Page 37 and 38: langang magpalakas ng kanilang takt
- Page 39 and 40: Ang gawain ng Sub-Committeefor Gend
- Page 41 and 42: nakupkop sa mga kampo ng gobyerno.
- Page 43 and 44: Bagama’t napanatili ng SGI ang ma
- Page 45 and 46: Pinanawagan ng mga kababaihan ang i
- Page 47 and 48: 4. IndonesiaRohaiza Ahmad Asi, Cate
- Page 49 and 50: Karamihan ng mga kaguluhang lumabas
- Page 51 and 52: Ang mga kasuduang pangkapayapaan sa
- Page 53 and 54: kasanayan” o “edukasyon.” 62P
- Page 55 and 56: Gayunpaman, naging bukas ang mga se
- Page 57 and 58: karaniwang nangyayari ng impormal s
- Page 59 and 60: at kultural na larangan, at ng kapa
- Page 61 and 62: ang UNMIT ng Pebrero 2012. Ang misy
- Page 63 and 64: sa tahanan ay naipasa noong 2010 at
- Page 65 and 66: may baril sa iyong kamay.” 76 Sa
- Page 67 and 68: Potensiyal na “daang papasok” p
- Page 69 and 70:
6. Northeast IndiaRita ManchandaPok
- Page 71 and 72:
dalawa, ang NSCN-K (Khaplang) at an
- Page 73 and 74:
kilusan ang lumikha sa Manipur bila
- Page 75 and 76:
ang Manipur ang target ng ilang nai
- Page 77 and 78:
Ang mga kababaihan hawak ang plakar
- Page 79 and 80:
Meitei at itinuturing na konserbati
- Page 81 and 82:
at ng pamahalaan. Ang pagkakaroon n
- Page 83 and 84:
prosesong pangkapayapaansa pagitan
- Page 85 and 86:
Sa matagalang pagkabinbin ng proses
- Page 87 and 88:
at K groups, at pati na rin ang nat
- Page 89 and 90:
Siyempre, humaharap pa rin sa mga b
- Page 91:
at palakasin ang kanilang naisin na
- Page 94 and 95:
Box 6: Kasaysayan ng KaguluhanAng S
- Page 96 and 97:
Ang pagbabago sa mga tradisyunalna
- Page 98 and 99:
Pagdalaw sa mga komunidad ng Malait
- Page 100 and 101:
Dahil sa imahe ng pagigingina ng mg
- Page 102 and 103:
kumuha ang RAMSI ng isang babaeng t
- Page 104 and 105:
Box 7: Kasaysayan ng KaguluhanOusep
- Page 106 and 107:
Ang mga karahasang nakabatay sa gen
- Page 108 and 109:
Ito ay magigiging mahalaga sa pagsi
- Page 110 and 111:
Box 8: A Pananaw ng isang Tagapamag
- Page 112 and 113:
Isang babae ang sumisigaw ng slogan
- Page 114 and 115:
Nakapagpatupad naang Nepal ng isang
- Page 116 and 117:
agong oportunidad na mapasok ang mg
- Page 118 and 119:
at tagapagpadaloy upang sila’y ma
- Page 120 and 121:
kung paglalapitin ang dalawang magk
- Page 122 and 123:
kaugnay sa mga babaeng natukoy bila
- Page 124 and 125:
Annex 1Pangunahing Internasyunal na
- Page 126 and 127:
(tingnan sa ibaba) tungo sa pagpapa
- Page 128 and 129:
pangunguna sa loob ng ibang ahensya
- Page 130 and 131:
Annex 2Mga Batis para sa kaguluhan
- Page 132 and 133:
Initiative for Quiet Diplomacy, SCR
- Page 134 and 135:
Annex 3Mga Gabay para sa mga grupon
- Page 136 and 137:
at batang babae. (pormal a
- Page 138 and 139:
Mga Grupong Namamagitan: