Women at the Peace Table Asia - Centre for Humanitarian Dialogue

Ang pakikilahok ng mgakababaihan sa negosas yongpangkapayapaan –katulad ng. . . kahit pa magkaroon ng sa iba pang pampublikongpaggawa ng desisyon- aykasanayan ang mga kababaihan bilangkaraniwang itinuturing nanegosyador, mas pinipili pa rin ang mga usapin ng ‘kakayahan’. Kungkalalakihan dala ng maling argumentong mayroon silang preparasyonat kasa nayan, walang dahilandahil ang mga kalalakihan ang gumagawa upang hindi sila piliin bilangng digmaan, sila rin ang dapat gumawa mga miyembro halimbawa ngpanel na nagsasagawa ngng kapayapaan.”nego sasyon. Ang argumentongito ay bulag sa katotohanangwalang oportunidad ang mga kababaihan na magkaroon ng kahusayansa pagharap sa negosasyon sa mas pormal na lebel ng prosesong pangkapayapaan.Ngunit kahit pa magkaroon ng kasanayan ang mga kaba baihanbilang negosyador, mas pinipili pa rin ang mga kalalakihan dala ng malingargumento na dahil ang mga kalalakihan ang gumagawa ng digmaan, sila dinang dapat gumawa ng kapayapaan.Sa Mindanao mahalaga ito lalo pa at ang kaguluhan ay nagkaroon narin ng katutubo/ etniko at panrelihiyong kulay, na lalong nagpahirap sa pagsusulongng advocacy para sa pagpapalakas sa kababaihan. Ang ‘kultura’ o‘relihiyon’ ay agad nagtatakda na hindi isama ang kababaihan. Sa pagsagot saganitong mga paniniwala maaaring sabihin na ang kultura ay dinamiko at nagkakaroonng mga pagbabago sa pagdaraan ng panahon, at ang pagkakapantaypantayng gender ay mahalagang layon ng pagtataguyod ng kapayapaan, atnangangailangan ng tiwala sa sarili.Gayunpaman, may mga diskusyon sa publiko- bagama’t bihira atpansamantala- sa pagitan ng ilang kalalakihan at kababaihang Bangsamoro,kung ang karapatan ba na magdesisyon para sa sarili, na siyang isinusulong ngMILF bilang matatag na batayan ng kanilang pakikipaglaban ay sasakop din sakarapatan ng mga kababaihan upang makapagdesisyon para sa kanilangsarili, saan man nakasaad ang karapatang ito (halimbawa sa isang pamamaraanna ‘culturally-sensitive’).Mahalaga rin na ang mga kababaihang bahagi sa mga negosasyongpangkapayapaan ay maging mga tagapagsulong hindi lamang ng kapayapaankundi ng mga isyu ng gender. Maraming mga kababaihan sa Pilipinas angmaaaring maging bihasang negosyador. Maraming kababaihan pa ang kinakai-36Women at the Peace Table Asia Pacific