Women at the Peace Table Asia - Centre for Humanitarian Dialogue

ing lihim na kasunduan ang gagawin. 99 Di umano’y tadtad ng panlilinlang angmga kasunduan sa kaguluhan sa Naga, kung kaya kinakailangan ng malinawna talakayan. Mahalaga ang partisipasyon ng mga civil society groups, gaya ngNaga Mothers’ Association (NMA) at ang katuwang nito sa Manipur, ang NagaWomen’s Union of Manipur (NWUM) tungo sa pagiging muhon ng isang prosesongpangkapayapaan na makatao.Ang papel ng ng Kababaihan sa pagbubuo ng kapayapaanAng papel ng mga kababaihan ng Naga ay sumasaklaw sa mga iba’t ibanggalaw ng mga proseso sa pagitan ng labanan at prosesong pangkapayapaan.Nagiging tagapagtaguyod ng kapayapaan ang mga kababaihan na siyangnakikipag-negosasyon sa pamahalaan at sa ibang mga kasali upang maprotektahanang kanilang komunidad; nagsasagawa at humihingi ng hustisya samga nagawan ng pagkakamali, lalo na iyong mga nakaranas ng seksuwal nakarahasan; tagapamagitan upang manatiling bukas ang daloy ng komunikasyonsa gitna ng mga pagkakahati-hati; pagtitiyak at pagtulong na mapanatili angtigil-putukan; pagpapalawak ng suporta para sa kapayapaan; at pagtiyak namay pananagutan ang mga kasali sa usaping pangkapayapaan para sa mgamamamayan ng Naga. Nabago ang mga organisasyong pangkababaihan nanakatuon sa kabutihan ng pamayanan tungo sa malakas at mga “motherfronts” na usaping politika. Naging mga frontliners ang mga kababaihan ng Nagasa pagprotesta laban sa mga karahasan ng di-pagkilala sa mga karapatangtao at kawalang hustiya, gaya ng ginawa ng mga kababaihan ng Naga sa sit insa Mao gate noong mayo 2010. 100 Nagbagong-anyo ang sit in na ito sa labanansa pagitan ng mga tribong Naga-Meitei, na kung saan pinapakita nito anglimitadong epekto ng “mother fronts” sa parehong grupo na dapat sana’y kayanitong igpawan ang ekslusibong pagtingin sa sariling tribo/identidad.Ngunit, kinikilala pa rin ang mga kababaihan ng Naga bilang matatapangna aktibistang politikal, ginigiit ang pagkakapantay-pantay bilang interlocutors sa99 Manchanda, Rita, We Do More Because We Can: Naga Women in the Peace Process,(Kathmandu: South Asyan Forum for Human Rights, 2004), p.67.100 Ang Mao Gate ang hangganan sa pagitan ng Nagaland and Manipur at tinitirhan ng mga tribung Mao Naga. Ang krisis na ito ay umusbong nang biglaang hindi bigyan ng permiso ng UnionGovernment ang NSCN-IM General Secretary na si Thuingaleng Muivah upang bisitahin angkanyang pamayanang pinagmulan o kanyang ancestral village sa Manipur matapos ang apat nadekada nang di pagbabalik doon. Ang mga kababaihan ng Naga ay nagsagawa ng isang walangkatiyakan ang tagal na protestang ‘sit in’ na siyang nagresulta sa curfew at pagtaas ng tensiyonkung saan ang puwersa ng Indian Reserve Battalion ng gobyerno ng Manipur ay nanakit ngkababaihan, gumamit ng tear gas at nakapatay ng dalawang estudyante sa kolehiyo. Naglagayng barikada ang Naga Students Federation na siyang bumarang sa daan patungong Manipur.82Women at the Peace Table Asia Pacific