Women at the Peace Table Asia - Centre for Humanitarian Dialogue

Potensiyal na “daang papasok” para sa mga kababaihanAng pinakaposibleng daan upang makapasok ang kababaihan sa mga negosasyongpangkapayapaan at seguridad ay sa pamamagitan ng mga lokal napamayanan o lebel ng suco. Ang aktibista para sa karapatan ng kababaihan nasi Filomena Barros dos Reis ay nagtrabaho kasama ang Peace DemocracyFoundation upang palakasin ang lokal na kapasidad para sa mediasyon at transpormasyonng kaguluhan. Ang inisyatibong ito ay batay sa tradisyunal na pamamaraangTimorese sa pagresolba ng kaguluhan. Mula noong 2004 mahigit sa250 katao ang nakatanggap na ng pagsasanay. Ang ilan sa mga tagumpay ngprograma ay ang negosasyon para sa iskema upang mapigilan ang di-pagkakasundosa pagitan ng mga magsasakang nag-aalaga ng hayop na nasamagkabilang gilid ng border ng Timor at Indonesia. Pagkatapos ng krisis ng2006 nagsilbi rin si Filomena Barros dos Reis sa Presidential Commission nanagsagawa ng pag-uusap sa komunidad tungkol sa mga aral na natutuhan sakrisis. Ang komisyon ang nagpasimula ng bagong pagsisikap para sa mgapag-uusap panrekonsilyasiyon at matulungang mabigyan ng tirahan ang mgataong naitaboy dahil sa krisis. 84 Sa suporta ng UNDP, ang pakikipag-usap sakomunidad para sa kapayapaan ay nilahukan ng maraming kababaihan nadati’y pawang mga kalalakihan lamang ang sangkot. 85 Dahil sa 10 sa 442 napinuno ng suco ay babae, ito mismo ay maaaring magbukas ng oportunidadkung may tamang suporta. 86 Ang hamon ay kung paano pa rin iuugnay angmga gawaing sa lebel ng komunidad sa pambansang lebel at sa labas. Ito aymaaaring buuin sa National Action Plan sa SCR 1325 ng Timor-Leste na ngayonay kasalukuyan pang ginagawa.Noong 2009, tumulong sa koordinasyon si Barros dos Reis para saikalawang International Conference on Women for Peace na itinaguyod ngAlola Foundation sa Dili. 87 Nabuklod ng kumperensiya ang may 350 na kababaihanmula sa iba’t ibang panig ng mundo, at ito rin ang nagpalakas ng tiwalasa sarili ng mga kababaihang Timorese upang hilinging ang kanilang mgapananaw ay mabigyang daan sa mga desisyon at negosasyon tungkol sa hustisya,kapayapaan at kaguluhan.84 UNMIT/ DPKO, (2010), pp.9-10.85 UNDP, “Women from Southeast Asya come to Dili to promote women and peace building agenda,”Press release, 7 July (2010), www.tl.undp.org/undp/Women%20from%20Southeast%20Asya%20come%20to%20Dili.html. Accessed 20 January 2011.86 UN SRSG’s speech at launch of the “2009 Community Elections Women Participation Booklet,”5 July (2010) quoted at http://reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/EKIM-8744EZ?OpenDocument.Accessed 20 January 2011.87 Alola Foundation, “Women for Peace, 2nd International conference, Narrative Report.” www.alolafoundation.org/images/programs/publications/Alola_Women_for_Peace_Int_Conference.pdf.Peacemaking in Asia and the Pacific 67