Women at the Peace Table Asia - Centre for Humanitarian Dialogue

Box 2: Kasaysayan ng KaguluhanOuseph Tharakan, HD CentreAng Sri Lanka ang may pinakamadugo at pinakamatagal na giyerang sibil sa mundo kungsaan mahigit sa 70,000 buhay na ang nawala sa kahabaan ng kaguluhan at hindi mabilang namga nasugatan, nagkaroon ng trauma, nawalan ng tirahan at napaalis sa bansa at naging mgamigrante at humanap ng asylum. 1 Ang pinaka-ugat ng digmaan ay nanatiling di natutugunan.Partikular ang persepsiyon ng minoridad na Tamil, matapos ang kalayaan noong 1948, namay diskriminasyon laban sa kanila pabor sa mga mayoridad ng Sinhala sa larangan ng paghahating kapangyarihan. Ito ang nagtulak sa kampanya ng Tamil para sa sariling lupang tirahan sagawing hilaga at silangan ng Sri Lanka, kung saan naroon ang karamihan sa mga isla ng Tamil.Ang kalayaan ng Liberation Tigers of Tamil Eelam (LTTE) ay isa sa maraming militanteng grupo nalumabas noong huling bahagi ng dekada 70 at unang bahagi ng dekada 80 na nakikipaglabanpara sa ganitong simulain. Ang LTTE ang nakakuha ng pamumuno sa mga militanteng grupong Tamil at ipinakilala nito ang kanilang sarili bilang isang di-matitinag na pwersang pandigma,na nagpapahayag na silang tanging kinatawan ng mga Tamil. Ang taong 1983 ang itinuring nabukal ng kaguluhan nang tambangan ng LTTE ang grupo ng sundalo kung saan may 13 mgasundalong Sinhala ang napatay. Ito ang naging mitsa ng mga kagu lu hang pinungunahan ngestado kung saan libo-libong tamil ang namatay. Noong 1987, nagsagawa ng kasunduan angIndia sa Gobyerno at sa LTTE upang i-devolve ang kapangyarihan at magpadala ng pwersangpangkapayapaan upang mapatigil na ang marahas na kaguluhan. Ngunit ang oposisyon sakasunduan ay nagdulot ng mas malala pang karahasan na nagtulak sa pwersa ng sundalongIndian na umalis na rin matapos ang tatlong taon. Sa mga sumunod na taon, isang pantay napwersa ng kapwa military ang naganap kung saan may may teritoryong nakukuha at nawawalabagama’t walang pundamental na pagbabago sa kanilang status quo ang naganap.May isang Norwegian na pumagitna sa prosesong pangkapayapaan nang magsimulaang kasunduan para sa tigil-putukan noong 2002, ngunit bumagsak din ang proseso sa kabilang tigil-putukan, at lalong sumidhi ang labanan noong 2006. Matapos makontrol ang mgaterritoryo ng LTTE sa silangan ng bansa, pormal nang humiwalay ang Gobyerno sa tigil-putukanat umatake sa natitira pang malakas na teritoryo ng LTTE sa hilaga. Patuloy na natalo ang mgateritoryo ng LTTE gayundin ang mga kadre. Noong Mayo 2009, ang mga pangunahing lidernito kasama ang pinunong si Velupillai Prabhakaran ay napatay at nakuha ng pwersa ngGobyerno ang mga natitirang bahagi ng hilagang probinsya. Tinuligsa ng internasyunal nakomunidad ang mga paglabag sa karapatang pantao ng kapwa partido, at ang paggamit ngLTTE ng mga sibilyan bilang panangga sa mga pag-atake, at ang Gobyerno naman sa pag-atakekahit sa mga lugar ng sibilyan. 2 Tinatayang nasa 10,000-20,000 3 mga sibilyan ang nadamaysa huling bahagi ng digmaan. Napaalis mula sa kanilang lugar ang mga sibilyan na Tamil at1 Minority Rights Group International, State of the World’s Minorities and Indigenous Peoples2010 – Sri Lanka (London: Minority Rights Group International, 2010, 1 July). www.unhcr.org/refworld/docid/4c3331075f.html. Accessed 29 December 2010; UN figures cited inLynn, Jonathan, ‘UN demands access to civilians in Sri Lanka’, Reuters Online, May 20,(2009). http://uk.reuters.com/article/idUKLK435566. Accessed 14 December 2010.2 Amnesty International, “Sri Lankan government and LTTE must heed demands from UNSecurity Council,” Report, 13 May, (2009). www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/sri-lankan-government-and-ltte-must-heed-demands-un-security-council-20090514.Accessed 14 December 2010.3 Philp, Catherine, “The hidden massacre: Sri Lanka’s final offensive against Tamil Tigers,”Times Online, May 29, (2009). www.timesonline.co.uk/tol/news/world/Asya/article6383449.ece. Accessed 14 December 2010.40Women at the Peace Table Asia Pacific