Box 6: Kasaysayan ng KaguluhanAng Solomon Islands ay grupo ng halos 1000 na mga pulo kung saan 510,000 k<strong>at</strong>ao angnagsasalita ng higit sa 60 na mga wika. 1 Noong 2010, ito ay ika-124 sa UN HumanDevelopment Index, mas m<strong>at</strong>aas sa Papua New Guinea ngunit mas mababa sa Fiji,Micronesia <strong>at</strong> Timor Leste. 2 Mababa ang literasi rito <strong>at</strong> karamihan sa mga naninirahan aykumukuha ng kanilang ikabubuhay sa kanilang kapaligiran. 3Nagsimula ang marahas na kaguluhan na tinaguriang ‘ang tensyon’ noong 1998,m<strong>at</strong>apos takutin ng mga k<strong>at</strong>utubong kalalakihan ng Gwale sa Guadalcanal Island angmga naninirahan sa k<strong>at</strong>abing isla, ang Malaita. Sila ay nagagalit sa hindi pagpapaabot ngpamahalaan sa kanilang mga hinaing tungkol sa usapin sa kawalang kabayaran sa mganawalang lupain <strong>at</strong> mga gawaing pangkalinangan, karahasan ng mga nanghihimasok labansa mga k<strong>at</strong>utubo, <strong>at</strong> kawalang respeto sa k<strong>at</strong>utubong kultura ng Guadalcanal. Binuo ngmga kaaway ang pangalang Is<strong>at</strong>abu Freedom Movement (IFM) <strong>at</strong> bilang pagtugon, isangpangk<strong>at</strong> na kinilalang Malaitan. 4 itinayo ang grupong tinawag na Malaitan Eagle Force(MEF). Sa paglalaban ng dalawang militia noong 1998-2000, mahigit 150-200 qngnam<strong>at</strong>ay <strong>at</strong> libo-libo ang nawalan ng tirahan. Ilang libo ang lumikas sa Guadalcanal <strong>at</strong>bumalik sa ibang probinsya kasama ang halos 25,000 na mga nagsibalik sa Malaita.Dagdag pa, ilang libong k<strong>at</strong>utubong Guadalcanal ang lumikas sa kapitoyo na Honiarapara sa ligtas na looban sa isla.Noong 1999 ang bansa ay inilagay sa ilalim ng St<strong>at</strong>e of Emergency. Nag-isponsorang Commonwealth ng dalawang kasunduang pangkapayapaan <strong>at</strong> isang <strong>Peace</strong> MonioringGroup para suportahan ang pulis <strong>at</strong> simulan ang isang programang nagbababa ngarmas. Hindi ito sap<strong>at</strong> upang mapigilan ang isang kudeta noong Hunyo 5 2000 nang angMEF suportado ng ilang hindi apektadong pulis ay hinostage ang Punong Ministro <strong>at</strong>hiningi ang kaniyang pagbibitiw. Ni-raid nila ang armory ng pulis para makakuha ngarmas, hinawakan ang puwersa ng kapulisan <strong>at</strong> maging si Honiara mismo. Nagbitiw angPunong Ministro <strong>at</strong> nagtalaga ng interim na kapalit ang parliamento. M<strong>at</strong>apos ang isangbigong tigil-putukan, nagsagaw ng isang kumperensya ng pangkapayapaan angpamahalaan ng Australia <strong>at</strong> New Zealand sa Townsville, Queensland noong Oktubre 2000.Ang resulta ng Townsville <strong>Peace</strong> Agreement (TPA) ay isang pagtawag na wakasan naang karahasan, isuko ang lah<strong>at</strong> ng armas <strong>at</strong> isang bagong eleksyon sa Disyembre 2001.Nabuwag ang MEF <strong>at</strong> IFM pagk<strong>at</strong>apos ng Townsville subalit nan<strong>at</strong>ili pa ring mayhawak na armas mga lider ng military <strong>at</strong> maraming politico partikular ang malalakas na1 Australian Government, “Solomon Islands country brief,” Department of Foreign Affairs andTrade, upd<strong>at</strong>ed August 2010.2 UNDP, Human Development Index (HDI) 2010 rankings, http://hdr.undp.org/en/st<strong>at</strong>istics3 Government of Solomon Islands, Solomon Islands Human Development Report 2002,(Brisbane: University of Queensland Press, 2001), pp.21, 47, 91.4 McGovern, Kieren and Choulai, Bernard, “Case Study of Solomon Islands: <strong>Peace</strong> andConflict-rel<strong>at</strong>ed Development Analysis,” Human Development Report Office, OccasionalPaper, (New York: UN Development Programme, 2005).94<strong>Women</strong> <strong>at</strong> <strong>the</strong> <strong>Peace</strong> <strong>Table</strong> <strong>Asia</strong> Pacific
kalibre ng armas na nakuha sa armory ng military. Tumaas ang krime kasama angpangingikil, naging ordinary ang pagnanakaw <strong>at</strong> pananakit. Lumalala ang korapsyon,hindi naging epektibo ang estado <strong>at</strong> n<strong>at</strong>igil ang industriya. Mas marami pang armas angmga criminal kaysa awtoridad kung kaya humiling ng intern<strong>at</strong>ional military assistanceang Punong Ministro noong 2003. Sumang-ayon ang Pasipiko Islands Forum nasuportahan ang isang rehiyunal na operasyon sa pagt<strong>at</strong>aguyod ng kapayapaan napinangunahan <strong>at</strong> pinondohan ng Australia <strong>at</strong> New Zealand. Ang Regional AssistanceMission sa Solomon Islands (RAMSI) ay nagsimula ng operasyon noong Hulyo 2003 namay 2200 pulis, sundalo <strong>at</strong> civilian staff mula sa saklaw ng mga bansa sa Pasipiko.<strong>Peace</strong>making in <strong>Asia</strong> and <strong>the</strong> Pacific 95
- Page 3 and 4:
ContentsTalaan ng mga ilustrasyon .
- Page 7:
maupo sa negosasyon bilang pangunah
- Page 10:
hakbang sa kasuduang pangkapayapaan
- Page 13 and 14:
Gayunpaman, ang pagpilit na sumang-
- Page 15 and 16:
potensyal, ipinapakita ng karanasan
- Page 17 and 18:
Mali ang palagay na ang kasunduang
- Page 19 and 20:
Pokus sa Asya at PasipikoAng publik
- Page 21 and 22:
Gender Issue sa 2002-2003 Sri Lanka
- Page 23 and 24:
partisipasyon mula sa simula ng pag
- Page 25 and 26:
Pilipinas (GRP) at ng MORO Islamic
- Page 27 and 28:
2009, ang magkabilang panig ay bumu
- Page 29 and 30:
Inihihiwalay ng isang mandirigmang
- Page 31:
magpadala ng kinatawan at maging mi
- Page 35 and 36:
ay hindi na maituturing na alternat
- Page 37 and 38:
langang magpalakas ng kanilang takt
- Page 39 and 40:
Ang gawain ng Sub-Committeefor Gend
- Page 41 and 42:
nakupkop sa mga kampo ng gobyerno.
- Page 43 and 44: Bagama’t napanatili ng SGI ang ma
- Page 45 and 46: Pinanawagan ng mga kababaihan ang i
- Page 47 and 48: 4. IndonesiaRohaiza Ahmad Asi, Cate
- Page 49 and 50: Karamihan ng mga kaguluhang lumabas
- Page 51 and 52: Ang mga kasuduang pangkapayapaan sa
- Page 53 and 54: kasanayan” o “edukasyon.” 62P
- Page 55 and 56: Gayunpaman, naging bukas ang mga se
- Page 57 and 58: karaniwang nangyayari ng impormal s
- Page 59 and 60: at kultural na larangan, at ng kapa
- Page 61 and 62: ang UNMIT ng Pebrero 2012. Ang misy
- Page 63 and 64: sa tahanan ay naipasa noong 2010 at
- Page 65 and 66: may baril sa iyong kamay.” 76 Sa
- Page 67 and 68: Potensiyal na “daang papasok” p
- Page 69 and 70: 6. Northeast IndiaRita ManchandaPok
- Page 71 and 72: dalawa, ang NSCN-K (Khaplang) at an
- Page 73 and 74: kilusan ang lumikha sa Manipur bila
- Page 75 and 76: ang Manipur ang target ng ilang nai
- Page 77 and 78: Ang mga kababaihan hawak ang plakar
- Page 79 and 80: Meitei at itinuturing na konserbati
- Page 81 and 82: at ng pamahalaan. Ang pagkakaroon n
- Page 83 and 84: prosesong pangkapayapaansa pagitan
- Page 85 and 86: Sa matagalang pagkabinbin ng proses
- Page 87 and 88: at K groups, at pati na rin ang nat
- Page 89 and 90: Siyempre, humaharap pa rin sa mga b
- Page 91: at palakasin ang kanilang naisin na
- Page 96 and 97: Ang pagbabago sa mga tradisyunalna
- Page 98 and 99: Pagdalaw sa mga komunidad ng Malait
- Page 100 and 101: Dahil sa imahe ng pagigingina ng mg
- Page 102 and 103: kumuha ang RAMSI ng isang babaeng t
- Page 104 and 105: Box 7: Kasaysayan ng KaguluhanOusep
- Page 106 and 107: Ang mga karahasang nakabatay sa gen
- Page 108 and 109: Ito ay magigiging mahalaga sa pagsi
- Page 110 and 111: Box 8: A Pananaw ng isang Tagapamag
- Page 112 and 113: Isang babae ang sumisigaw ng slogan
- Page 114 and 115: Nakapagpatupad naang Nepal ng isang
- Page 116 and 117: agong oportunidad na mapasok ang mg
- Page 118 and 119: at tagapagpadaloy upang sila’y ma
- Page 120 and 121: kung paglalapitin ang dalawang magk
- Page 122 and 123: kaugnay sa mga babaeng natukoy bila
- Page 124 and 125: Annex 1Pangunahing Internasyunal na
- Page 126 and 127: (tingnan sa ibaba) tungo sa pagpapa
- Page 128 and 129: pangunguna sa loob ng ibang ahensya
- Page 130 and 131: Annex 2Mga Batis para sa kaguluhan
- Page 132 and 133: Initiative for Quiet Diplomacy, SCR
- Page 134 and 135: Annex 3Mga Gabay para sa mga grupon
- Page 136 and 137: at batang babae. (pormal a
- Page 138 and 139: Mga Grupong Namamagitan: