TECHNOLOGIE(m/m) po stopieniu powodują obniżenielepkości asfaltu, a co za tym idzieobniżenie temperatury otaczania od18°C do 54°C.Parafina stosowana w technologii naciepło występuje na rynku pod nazwąhandlową Sasobit. Otrzymuje się jąw procesie zgazowania węgla kamiennego.Ester o nazwie handlowejAsphaltan B jest produktem ubocznymekstrakcji toluenem węgla brunatnego.Dotychczasowa praktyka pokazuje,że stosując technologię na ciepłonie pogarsza się cech technicznychwarstw nawierzchni. W USA obecnierealizowane są programy wdrożeniowetechnologii na ciepło.Asfalty spienioneAsfalt spieniony jest materiałemkompozytowym, składającym sięz asfaltu w ilości około 97–98%, parywodnej w ilości 1–3% oraz dodatkóww zmiennej ilości i o chwilowymistnieniu. Asfalt ten zalicza się dolepiszczy stosowanych na zimno [7].Idea powstawania asfaltu spienionegoprzedstawiona została na rys. 2.Wytwarzanie asfaltu spienionegoodbywa się w komorze ekspansji. Po dodaniuzimnej wody do gorącego asfaltu(o temperaturze 170–180°C) zachodząnastępujące zjawiska:• energia cieplna asfaltu ogrzewakrople wody do temperatury 100°C,przy tym sam asfalt oziębia się;• powstała para wodna wtłaczanajest pod ciśnieniem w fazę asfaltu;• po przejściu przez iniektor bąbelkipary wodnej pokryte cienkąbłonką lepiszcza (o grubości0,01 mm) pozostają w stanierównowagi przez krótki czasmierzony w sekundach;• asfalt spieniony po zetknięciuz powierzchnią ziarn kruszywaulega rozpadowi, bąbelki ulegajązniszczeniu pozostawiając drobnekropelki asfaltu.Rys. 2. Idea powstawania asfaltuspienionegoWykonywanie warstw konstrukcyjnychz mieszanek mineralno-asfaltowychz asfaltem spienionym(górna lub dolna warstwa podbudowy)jest stosowane z powodzeniemw wielu krajach.W technologii na zimno z asfaltemspienionym mogą być stosowanemateriały nowe, materiały z zużytychnawierzchni drogowych, jak równieżmateriały odpadowe. Do najważniejszychzastosowań asfaltu spienionegonależy zaliczyć:• mieszanki mineralno-asfaltowew technologii na zimno z zastosowaniemkruszywa nowego dobrejjakości;• mieszanki mineralno-asfaltowew technologii na zimno z wyko-rzystaniem materiałów z zużytychwarstw nawierzchni asfaltowych(destruktu asfaltowego);• mieszanki mineralno-asfaltowew technologii na zimno z wykorzystaniemmateriałów zawierającychszkodliwe dla ludzii środowiska substancje, takie jaksmoła i azbest, w celu ich ekologicznegozagospodarowania;• mieszanki mineralno-asfaltowew technologii na ciepło (podgrzaniekruszywa).Rodzaj kruszywa mineralnegostosowanego do mieszanek z asfaltemspienionym zależy od tego, do którejwarstwy podbudowy jest ona przeznaczonai wielkości obciążenia ruchem,na który projektuje się nawierzchniędrogową. We Francji do mieszanekstosuje się najczęściej kruszywoo uziarnieniu 0/20 mm. W przypadkukruszywa kwaśnego należy stosowaćśrodki adhezyjne, które dodajesię do wtryskiwanej wody lub asfaltu.Zawartość lepiszcza w mieszancemineralno-asfaltowej wytrąconegoz asfaltu spienionego w zależności odzawartości wypełniacza może wynosićod 3 do 5%.Mieszanki mineralno-asfaltowez asfaltem spienionym przy ograniczonymdostępie powietrza mogą byćskładowane przez kilka tygodni, a nawetkilka miesięcy (stosowanie zabezpieczającychplandek).Technologia, według której wykorzystujesię materiały starych warstwnawierzchni asfaltowych, polega nadozowaniu asfaltu spienionego dodestrektu. Produkcja tej mieszankimoże odbywać metodą recyklinguna miejscu lub w wytwórni. Wedługpierwszej technologii po wymieszaniudestruktu z asfaltem spienionymw komorze wirnika frezarki stabilizacyjnejnastępuje wbudowanie mieszankiw warstwę podbudowy i jejzagęszczenie walcami. W wytwórnimożna produkować mieszankęw otaczarce o działaniu ciągłym.Grubość warstw podbudowy wykonywanychna zimno z destruktui asfaltu spienionego zazwyczaj wynosiod 18 do 22 cm.Mieszanki mineralno-asfaltowez zastosowaniem asfaltu spienionegow technologii na ciepło wymagają przyprodukcji podgrzania kruszywa. Podgrzewaniekruszywa, przed otocze-76 INŻYNIER BUDOWNICTWA STYCZEŃ <strong>2007</strong>
TECHNOLOGIEniem go asfaltem spienionym, wpływakorzystnie na jednorodne rozprowadzenielepiszcza w mieszance, lepszeotoczenie ziarn kruszywa mineralnegoi destruktu bitumicznego, zwiększającprzez to odporność mieszanki w podbudowiena działanie destrukcyjne wody iwzrost trwałości zmęczeniowej.Lepiszcza ekologiczneSą to lepiszcza fluksowane, stosowanena gorąco mogące zastąpićasfalty upłynnione stosowane w technicepowierzchniowego utrwalania.Surowcem do produkcji ekologicznegolepiszcza są estry kwasówtłuszczowych otrzymywane z reakcjiestryfikacji olejów roślinnych alkoholemmetylowym. Mała lotność estrówpowoduje, że wzrost konsystencji lepiszczapo jego rozścieleniu na podłożui po rozsypaniu grysu następuje niena skutek odparowania składników,lecz na skutek reakcji sykatywizacji,wysychania, to jest twardnienia monoestróww wyniku reakcji z tlenem.Sykatywizacja cząsteczek jest tymszybsza, im więcej wiązań nienasyconychjest w łańcuchu estru i im bardziejłańcuchy są połączone [8].Tego rodzaju lepiszcze ekologicznemoże być alternatywne dla asfaltówupłynnionych rozpuszczalnikowych(nieekologicznych). Zaletą lepiszczaekologicznego jest możliwość jego modyfikacjidodatkiem polimerów. Bardzodobra adhezja do kruszywa stwarzamożliwości stosowania kruszywkwaśnych. Stosowaniu tego rodzajulepiszczy nie towarzyszy emisja składnikóworganicznych do atmosfery.PodsumowanieNawierzchnie dróg są w większości(~90%) wykonywane z mieszanekmineralno-asfaltowych. Stosowanietechnologii z zastosowaniem lepiszczyasfaltowych jest możliwe dzięki zastosowaniumodyfikowanych lepiszczyo poprawionych właściwościachtechnicznych. Najczęściej stosowanemodyfikatory asfaltu w postaci elastomerówi plastomerów poprawiająwłaściwości lepiszczy charakteryzującychsię szerokim zakresem lepkosprężystościw temperaturach eksploatacyjnychi podwyższoną trwałością.Możliwa jest również poprawawłaściwości asfaltów przez ich chemicznąmodyfikację (Chemcrete) lubmodyfikację materiałami odpadowymi,np. miałem gumowym ze zużytychopon samochodowych.Stosowane lepiszcza modyfikowanew nowych technologiach asfaltowychpowinny spełniać wymagania w zakresieochrony środowiska przy wytwarzaniu,wbudowywaniu i eksploatacji.Technologie te powinny stwarzać możliwośćrecyklingu przy zachowaniu minimumnakładów energetycznych, np.technologie na zimno i na ciepło.W zakresie ochrony środowiskaperspektywiczną technologią jestprodukcja lepiszczy asfaltowych, stosowanychna ciepło, uzyskiwanychz olejów roślinnych przy zabiegachutrzymaniowych i budowanych nawierzchniachdrogowych.Literatura[1] J. Gaweł, M. Kalabińska, J. Piłat:Asfalty drogowe. WKiŁ, Warszawa 2001.[2] J. Piłat, P. Radziszewski: Nawierzchnieasfaltowe. WKiŁ, Warszawa 2004.[3] P. Bellin: Die Ergebnisse der Bitumen– und Asphaltforschung des StrategicHighway Research Program SHRP. Teil1. Bindemittel – Spezifikationen: Bitumen1995, 2 str. 50.[4] J. Piłat, P. Radziszewski: Lepiszczai mieszanki gumowo-asfaltowe. „Autostrady”nr 11/2004.[5] P. Radziszewski, J. Piłat: Właściwościlepkosprężyste lepiszczy modyfikowanychdodatkiem soli organometalicznych. KonferencjaNaukowa, tom V, Krynica 2004.[6] J. Wayne: Warm mix asphalt pavement:technology of future. Asphalt Vol19, Nr 3/2004.[7] K.J. Jenkins, M.F.C. Van de Ven,J.L.A. De Groot: Characterization offoamed bitumen, 7th Conference onasphalt pavements for Southern Africa1999.[8] J.P. Antonine, M. Pelon: Bioflux,Bioflex La région Aqitaine adopte lesliants de répandage écologiques. EGRA,nr 787/2000.prof. dr hab. inż. JERZY PIŁATPolitechnika Warszawskaprof. dr hab. inż.PIOTR RADZISZEWSKIPolitechnika Białostockamgr inż. JAN KRÓLPolitechnika WarszawskaZnaczek Warmińsko-Mazurskiej OIIBartykule „16 izb okręgowych u dołu znaczka wstawić oznaczeniaW razem” w listopadowym „IB” odpowiadające poszczególnym okręgom,wspomnieliśmy o znaczkach LubelskiejOkręgowej Izby <strong>Inżynierów</strong> <strong>Budownictwa</strong>i pytaliśmy, czy inne izby okręgowe teżmają swoje znaczki. W odpowiedziotrzymaliśmy list z Olsztyna.a powstanie wspólny symbol dla całejPolski. Z naszej strony taka była intencjawzoru znaczka.Może popularyzując ten właśnie symboluda nakłonić się pozostałe okręgi do jego„(…) Informujemy, że Warmińsko- rozpowszechnienia. Z wyjątkiem IzbyMazurska Okręgowa <strong>Izba</strong> <strong>Inżynierów</strong> Lubelskiej, która zaprezentowała swój<strong>Budownictwa</strong> od października 2005 r.posiada swój symbol. Jak widać na fotografii,własny. A być może znajdą się ciekawszepomysły.”utożsamia się on swoim wizerunkiem zlogo PIIB, które jest wspólne dla całegokraju. Zwracam uwagę, że wystarczyinż. GRZEGORZ KARPAdyrektor Biura W-MOIIBSTYCZEŃ <strong>2007</strong>INŻYNIER BUDOWNICTWA77