Madaniyatshunoslik. Arziqulov D.N. Ma'ruzalar kursi. – Toshkent ...

mukammallashuv, ma’naviy-ruhiy ko‘tarilish, yuksalish yordamidaerishuv va uning sifatlariga muyassar bo‘lishga qaratilgan faoliyat; og‘zaki va yozma so‘zga katta e’tibor, uning ijtimoiy-axloqiyqudratini kuylash, ta’riflash, she’riyat, filologiya, badiiy madaniyatningyuksak rivoji, so‘z san’ati, ritorika bilan shug‘ullanish madaniylikningmuhim belgisiga aylanib qolishi 1 .Uyg‘onish davrida milliy madaniyatni yuksaltirishga e’tibor davlatsiyosati darajasiga ko‘tarildi. Mustaqillikni qo‘lga kiritgan Somoniylarshajarasining birinchi hukmdorlari milliy-madaniy qadriyatlarni barqaroretmasdan turib, to‘la davlat mustaqilligiga erishish mumkin emasliginiangladilar.Kitob yozishning kuchayishi xattotlik san’atining, uni bezash,naqshlar bilan ko‘rkam qilish musavvirlik san’atining rivoj topishiga olibkelgan.Umuman, bu davrda qo‘lyozmalarni ko‘chirish, tayyorlash, to‘plashmadaniy hayotning muhim sohasiga aylangan. Ma’lumki, asar faqatqo‘lda bir nusxadangina yozilar edi. Bosmaxona esa bir necha asrdanso‘nggina paydo bo‘lgan. Yozilgan asarning nusxasini ko‘paytirish,boshqalarga yetkazish, undan nusxa olish zarur edi. Shuning uchunnusxa ko‘chirish, asarni ko‘paytirishga katta e’tibor berildi. Asta-sekinmaxsus nusxa ko‘chirish san’ati va hunari shakllandi, shu tufayli birjoyda yozilgan asarlarni boshqa shahar, o‘lkalarda tarqatish imkonivujudga keldi.Maxsus nusxa ko‘chirish bilan shug‘ullanuvchilar, husni xatsohiblari paydo bo‘lib, ular buyurtma yoki sotish uchun asarlardan nusxako‘chirish bilan shug‘ullanganlar. Kitobdan nusxa ko‘chirish, kitobsavdosining keng yo‘lga qo‘yilishi hamda ma’rifat ahlining tinimsizfaoliyati tufayli Buxoro, Samarqand, Marv, Nishopur, Bag‘dod,Damashq singari shaharlarda katta kutubxonalar vujudga keldi.Bozorlarda kitob rastalari ko‘paydi, kitob savdosi, uni tarqatish bilanshug‘ullanuvchilar faoliyati kengaydi. Markaziy Osiyoga Bag‘dod, Misr,Eron va Ispaniyaning turli shaharlaridan qo‘lyozmalar keltirilib,yurtdoshlarimizning qo‘lyozma asarlari boshqa o‘lkalarga olibketiladigan bo‘ldi 2 .1 . . ., 1994. 7172-.2 O‘sha asar. 33-.107