Madaniyatshunoslik. Arziqulov D.N. Ma'ruzalar kursi. – Toshkent ...

maishiy va xizmat ko‘rsatish (servis) madaniyati haqida, boshqaruvmadaniyati haqida, xulq madaniyati haqida bemalol gapirish mumkin.Madaniyatning sanab o‘tilgan har bir sohasida inson kuch-qudratirivojining natijasini ko‘rish mumkin.Ilmiy adabiyotlarda madaniyatni moddiy va ma’naviy madaniyatgabo‘lish rasm bo‘lgan. Madaniyatni moddiy va ma’naviy madaniyatgabo‘lish inson faoliyatining ikki asosiy sohasi – moddiy va ma’naviyishlab chiqarish bilan bevosita bog‘liqdir. Moddiy madaniyat moddiyfaoliyatning barcha sohalarini va natijalarini o‘z ichiga oladi. Moddiymadaniyatning muhim elementlari ishlab chiqarish, transport, aloqavositalaridir. Moddiy madaniyatga uy-joy, kiyim-bosh, uy-ro‘zg‘orbuyumlari, iste’mol vositalari deb ataladigan hodisalar ham kiradi.Bularsiz muayyan xalq madaniyati, uning tarixiy taraqqiyotining turlibosqichlaridagi o‘ziga xosliklari haqida to‘g‘ri fikr yuritish mumkinemas. Albatta, moddiy madaniyatni faqat ishlab chiqarish va iste’molvositalariga taqab qo‘yish to‘g‘ri bo‘lmaydi.Umuman olganda, ijtimoiy hayotda moddiy ishlab chiqarish sohasibilan birga, ijtimoiy soha, siyosiy soha, ma’naviy soha faoliyatlari hammavjud. Kishining bu sohadagi faoliyatlari madaniyatni tasniflashga asossifatida qabul qilinadi.Bunday tasniflash tizimining birinchi bosqichiga bir qarashdamustaqil ko‘ringan, lekin bir-biri bilan chambarchas bog‘langan quyidagimadaniyat sohalari kiradi: moddiy madaniyat; ijtimoiy madaniyat; siyosiy madaniyat; ma’naviy madaniyat.Moddiy madaniyatga texnika madaniyati, ishlab chiqarishmadaniyati, rejalashtirish madaniyati, taqsimlash va ayirboshlashmadaniyati kiradi.Ijtimoiy madaniyatga oila va nikoh masalalari madaniyati, ijtimoiydemografikguruhlar madaniyati, maishiy madaniyat, maorif va ta’limmadaniyati, shaxslararo muloqot madaniyati, ekologik madaniyat kiradi.Siyosiy madaniyat sohasiga huquqiy madaniyat, fuqarolikmadaniyati, siyosiy faoliyat yuritish madaniyati, ijtimoiy guruhlar,davlat, xalq kiradi.20