demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati qurayotgan ekanmiz,ma’naviyat sohasidagi yigirma birinchi asrga mo‘ljallangan harakatdasturimiz ham ana shundan kelib chiqmog‘i darkor. Ya’ni erkin fuqaroongliyashaydigan, mustaqil fikrga ega bo‘lgan shaxs ma’naviyatinikamol toptirish bizning bosh milliy g‘oyamiz bo‘lishi zarur.Darhaqiqat, mustaqil O‘zbekistonda ma’naviyat sohasida mavjudbo‘lgan vazifalar ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy barqarorlik sharoitidamuttasil ravishda bajarilib kelinmoqda. Chunonchi, agar istiqlolningdastlabki yillarida jamiyat ma’naviy hayotida turgan eng bosh vazifafuqarolarda sho‘rolar davriga xos tafakkurni eskicha fikrlash sarqitlarinibartaraf etish edi. Mazkur masalada qator yutuqlarga erishildi. Biroq buborada hali talay ishlarni bajarish lozim» 1 .Ikkinchi, eng muhim vazifalardan yana biri erkin fuqarolikjamiyatining ma’naviyatini shakllantirishdir. Zero, «ozod, o‘z haqhuquqlariniyaxshi taniydigan, boqimandalikning har qandayko‘rinishlarini o‘zi uchun or deb biladigan, o‘z kuchi va aqliga ishonibyashaydigan, ayni zamonda o‘z shaxsiy manfaatlarini xalq, Vatanmanfaatlari bilan uyg‘un holda ko‘radigan komil insonlarnitarbiyalashdan iboratdir» 2 .Istiqlol yillarida O‘zbekiston madaniyati xususida fikrlash asnosidaalohida qayd etilishi lozim bo‘lgan masalalardan yana biri ma’naviyatsohasidagi davlat siyosatining tobora aniqlashtirib borilishi, vazifalarnihal etish yo‘llarining oydinlashuvidir.Ma’naviyat jamiyat a’zolarini ruhan poklantiruvchi, qalbanulg‘aytiruvchi, inson ichki dunyosiga, irodasiga kuch-quvvat beruvchi,milliy vijdonini uyg‘otuvchi va doimiy harakatdagi aniq kuchdir.Shunday ekan, ma’naviyatga umumiy tarzda munosabatda bo‘lishxatodir. Zero, har bir fuqaroning ma’naviy-mafkuraviy, komillik darajasibir xil bo‘lmagani kabi, ularning bunday sifatlarini uyg‘unlashtiribturuvchi ko‘rinishlari ham aniqdir.Yuqorida bildirilgan fikrdan tabiiy ravishda kelib chiqayotgan xulosashundan iboratki, istiqlolning hozirgi bosqichida ma’naviy-ma’rifiysohadagi ishlarning tashkil etilishi, bunday ishlarning samaradorligigaerishish muhim ahamiyat kasb etmoqda.Xo‘sh, ma’naviyat sohasidagi ishlarning samaradorliginioshirish deganda, nimani tushunish mumkin? Umuman, madaniy-1 . <strong>–</strong> 18-.2 . <strong>–</strong> 19-.60
mafkuraviy sohadagi ishlarimiz jamiyatni ma’naviy yuksaltirishgaqodirmi?Shu o‘rinda qurilayotgan demokratik, huquqiy insonparvar jamiyatyuksak ma’naviy va axloqiy qadriyatlarga tayanishini bu jarayon esamilliy g‘oya va milliy mafkuraga, yosh avlodni vatanparvarlik ruhidatarbiyalashga asoslanishini alohida qayd etish juda muhimdir.Agar, istiqlolning dastlabki yillarida ma’naviy-ma’rifiy tadbirlardanko‘zlangan maqsad sho‘ro mustabid tuzumi asoratlaridan qutulish,jamiyatda ma’naviy yakdillik yaratishdan iborat bo‘lgan bo‘lsa, endi esa,ijtimoiy hamkorlik, komil insonni tarbiyalash ustuvor tavsifga egabo‘lmoqda. Ma’naviyatning mamlakatda demokratik, huquqiy, qudratlidavlat qurish yo‘lidagi muhim omil ekanligi endi hech kimga sir emas.O‘zbekistonning hozirgi taraqqiyot bosqichida ma’naviy omillarhamda millatlararo munosabatlar masalasiga qarash ham tubdano‘zgardi. Chunonchi, istiqlolning dastlabki davrlarida «soxtabaynalmilallik» oldida yurak oldirib qo‘ygan hamda hadiksirashkasalidan xoli bo‘lmagan holda, har qanday milliylikni ulug‘lash va harqanday «baynalmilallik»dan qochish hissiyoti yuzaga kelgan edi.Bunday jiddiy va qat’iy qutblilik, tabiiyki, jamiyat ijtimoiy taraqqiyotiga,ayniqsa, millatlararo munosabatlar masalasiga jiddiy salbiy ta’sirko‘rsatishi mumkin edi.Shuning uchun ham O‘zbekiston hukumati madaniyatdagi milliylikva baynalmilallik nisbatini saqlashga muhim vazifa sifatida munosabatdabo‘la boshladi.Ayni paytda 130 ga yaqin millat va elat yashayotgan O‘zbekistondahar bir millat ravnaqi, uning barqaror taraqqiyoti, xavfsizligi va yashashkafolotlariga har qanday tahdidlarning oldini olish, u yoki bu millatgamansub kishilar guruhining xudbinlik kayfiyatlarini muqarrar tarzdaboshqa millat, xalq imkoniyatlarini zo‘ravonlik va zug‘um bilanchegaralab qo‘yadigan davlat siyosatining ishlab chiqilishi bu boradagiamaliy ishlarning samarasini oshirdi.O‘zbekistonda istiqomat qilayotgan ko‘p millatli xalqlarningmadaniy taraqqiyoti, ularning o‘zliklarini anglash jarayonlariga bo‘lganintilishlarini qonuniy-huquqiy asosda qondirish masalalari hammamlakat hukumati oldidagi eng muhim vazifalardan biri bo‘ldi. Shuo‘rinda 1989 yili Madaniyat vazirligi huzurida Respublika millatlararomadaniy markazning tashkil etilishini alohida ta’kidlash lozimdir.Agarda 90-yillarning boshlarida O‘zbekistonda 12 ta milliy-madaniy61
- Page 1:
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI ICHKI IS
- Page 7 and 8:
tarzda namoyon bo‘lishidan uzoqla
- Page 9 and 10: tahlil va boshqa uslublar asosida m
- Page 11 and 12: Madaniyat hodisasi tavsifida juda k
- Page 13 and 14: qadriyat va yutuqlarini boshqa bir
- Page 15 and 16: qabul qilish doirasi shunchalik ken
- Page 17 and 18: siyosatni va fanni madaniyatdan tas
- Page 19 and 20: dunyosiga o‘tishga intilishi, hoz
- Page 21 and 22: Ma’naviy madaniyat sohasiga dunyo
- Page 23 and 24: Ma’naviy madaniyat moddiy madaniy
- Page 25 and 26: ta’minlovchi nazariy va tashkiliy
- Page 27 and 28: Ichki ishlar organlari xodimlarinin
- Page 29 and 30: og‘ishmay amalga oshirish asosida
- Page 31 and 32: 10. Ma’naviy madaniyat nima?11. M
- Page 33 and 34: Kishilarning amaliy qayta o‘zgart
- Page 35 and 36: Signifikativ funksiya (belgilash, r
- Page 37 and 38: siyosiy madaniyat;iqtisodiy madaniy
- Page 39 and 40: qiladi. Boshqa usullar, masalan, ki
- Page 41 and 42: Xo‘sh, madaniyatning asosiy turla
- Page 43 and 44: Insoniyat rivojining qaysidir davri
- Page 45 and 46: sivilizatsiyani bir nechta madaniya
- Page 47 and 48: osqichni yakunlab, tugallab bormoqd
- Page 49 and 50: Ommaviy madaniyat mahsulot yoki iqt
- Page 51 and 52: G. Markuze ham ommaviy madaniyatni
- Page 53 and 54: «hayot hech qachon bir joyda to‘
- Page 55 and 56: muhofaza qilish yuzasidan nazorat v
- Page 57 and 58: o‘tmishini, avlodlardan meros bo
- Page 59: hokimlar, vazirliklar, organlar, ta
- Page 63 and 64: millashtirish va samaradorligini os
- Page 65 and 66: 10-11 sinflar ixtisoslashgan bo‘l
- Page 67 and 68: - o‘rta-maxsus, kasb-hunar ta’l
- Page 69 and 70: uchun mavjudlik belgisi. Ma’naviy
- Page 71 and 72: juda rivoj topa boshladi. Zero, tab
- Page 73 and 74: O‘zbekiston hukumati xalqimizning
- Page 75 and 76: 7. O‘zbekiston Respublikasida Kad
- Page 77 and 78: (mehnat qurollarini jezdan tayyorla
- Page 79 and 80: uyg‘un bo‘lgan. Diniy tasavvur
- Page 81 and 82: shakllanishiga sabab bo‘lolmaydi
- Page 83 and 84: hisoblanadi. Aynan shular mifologik
- Page 85 and 86: tushunchasi Osiris va Izida haqidag
- Page 87 and 88: varvarlar tomonidan Rim imperiyasin
- Page 89 and 90: Teatr san’atining rivoji mashhur
- Page 91 and 92: Uyg‘onish davri tadqiqotchilar as
- Page 93 and 94: Fanning shakllanishi va sekin-asta
- Page 95 and 96: 3) texnikaning muhim parametrlarida
- Page 97 and 98: Ommaviy madaniyat umumiy iste’mol
- Page 99 and 100: «Mohabhorat» dostonlari, Kalidasi
- Page 101 and 102: 5-MAVZU. MARKAZIY OSIYO XALQLARININ
- Page 103 and 104: Vaqt o‘tishi bilan insonlar sekin
- Page 105 and 106: e’tibor berdi. Baqtriya, So‘g
- Page 107 and 108: mukammallashuv, ma’naviy-ruhiy ko
- Page 109 and 110: O‘rta Osiyo zaminida temuriylar d
- Page 111 and 112:
hunarmandchilik, savdo-sotiqning ri
- Page 113 and 114:
O‘sha davr shoirlari, fan arbobla
- Page 115 and 116:
Ikkinchi bosqichda ma’rifatchilik
- Page 117 and 118:
Uzoq va yaqin o‘tmishni xayoldan
- Page 119 and 120:
6-MAVZU. MARKAZIY OSIYODA ISLOM MAD
- Page 121 and 122:
tartiblarini o‘rnatish uchun ochi
- Page 123 and 124:
Diniy ekstremizm (lotincha extremum
- Page 125 and 126:
XX asrning ikkinchi yarmida Sharq d
- Page 127 and 128:
sekulyarizatsiya jarayonlari keng k
- Page 129 and 130:
Hozirgi davrda xalqaro munosabatlar
- Page 131 and 132:
mustaqil O‘zbekiston xalqi tanlag
- Page 133 and 134:
. . : . - .,2000. - . - ., 2
- Page 135 and 136:
MUNDARIJASO‘Z BOSHI…………
- Page 137:
ARZIQULOV DILSHOD NE’MATOVICHpsix