BİLDİRİ KİTABI

AYDIN İKTİSAT FAKÜLTESİ
Ege bölgesi, Türkiye’de kayıt dışı istihdamın en yaygın olduğu bölgedir. Kriz sonrası dönemde
bölgede toplam istihdam artış eğiliminde olmakla birlikte, ilgili artışta kayıt dışı istihdamın payı
oldukça belirgindir. Bölgede toplam istihdam içinde en fazla paya hizmetler sektörü sahip olsa
da, kayıt dışı istihdam açısından birincil sektör tarım sektörüdür. Özellikle 2008 yılından bu
yana tarım sektöründe istihdam özellikle de kayıt dışı istihdam sürekli artmıştır. Bölge
ekonomisinde tarım sektörünün önemli paya sahip olması ve bölge tarımında ücretsiz aile
işçiliğinin egemen oluşu bu durumun başlıca nedenlerindendir. Bölgede kayıt dışı istihdamda
yaşanan artışın en önemli nedeni tarım sektöründe görülen kayıt dışı istihdam artışıdır.
Batı Anadolu bölgesi küresel kriz sonrası dönemde toplam istihdamın artış eğiliminde olduğu,
kayıt dışı istihdamın ise 2008-2010 döneminde artış,2011-2013 döneminde azalış,2014-2015
yıllarında ise artış eğiliminde olduğu bir bölgedir. Bölgede istihdamın temel kaynağı hizmetler
sektörü iken, kayıt dışı istihdamın en önemli kaynakları hizmetler ve tarım sektörleridir.
Bölgede sanayi sektörü kayıt dışı istihdam açısından sonuncu olup, kriz sonrası dönemde azalış
eğilimindedir.
Akdeniz bölgesi Ege bölgesinden sonra Türkiye’de kayıt dışı istihdamın en yaygın olduğu
ikinci bölgedir. Bölgenin başlıca istihdam alanı hizmetler sektörü olmasına rağmen, kayıt dışı
istihdamın en yaygın olduğu sektör tarım sektörüdür. Bölgede tarımsal istihdam kriz öncesi
döneme göre daha çok artış eğilimindedir, ne var ki artan istihdam türü büyük ölçüde kayıt dışı
istihdamdır. Bölgenin geniş tarımsal üretim kapasitesi ve bölgede ücretsiz aile işçiliğinin
yaygın oluşu bu durumun başlıca nedenidir. Küresel kriz sonrası dönemde tarımda kayıt dışı
istihdam önce artma sonra azalma eğilimindedir. Bölge istihdamında sanayi sektörü üçüncüldür
ve sanayi sektöründe kayıt dışı istihdam kriz öncesi döneme göre fazla bir farklılık
kaydetmemiştir (TÜİK, 2016c ve TÜİK, 2016d).
Orta Anadolu bölgesi ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanan bir bölgedir ve bölgede küresel
kriz sonrası dönemde toplam istihdam ve kayıt dışı istihdam artış eğilimindedir. Bölgede kayıt
dışı istihdamın artış eğiliminde olmasının nedeni tarım sektöründe kayıt dışı istihdamda görülen
sürekli artıştır. Bölge istihdamı açısından ikincil sektör hizmetler sektörü olmakla birlikte, bu
sektörde kayıt dışı istihdam azalma eğilimindedir. Sanayi sektörünün bölge ekonomisi ve
istihdamındaki payı ise oldukça sınırlıdır.
Batı Karadeniz bölgesi, Orta Anadolu bölgesinde olduğu gibi ekonomisi tarıma dayalı olan bir
bölgedir. Ancak, bölgede kriz sonrası dönemde toplam tarımsal istihdam ve dolayısıyla tarımda
kayıt dışı istihdam azalma eğilimindedir. Bölgenin toplam istihdamı kriz öncesi döneme göre
1121