BİLDİRİ KİTABI

AYDIN İKTİSAT FAKÜLTESİ
Giriş
Azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin temel sorunlarından birisi ulusal tasarruf
yetersizliğidir. Kişi başına düşen gelir seviyesi düşüklüğü bu ülkelerde marjinal tasarruf
eğiliminin düşük olmasına, dolayısıyla ulusal tasarruf miktarının yetersiz kalmasına yol
açmaktadır. Bu durum doğrudan yabancı sermaye girişlerinin önemini artırmaktadır. Doğrudan
yabancı yatırımlar ulusal gelir artışına katkı sağlayarak sermaye birikimini arttırdığı gibi temel
makroekonomik göstergeleri de pozitif yönde etkilemektedir.(Çinko; 2009: 1).
Doğrudan yabancı sermaye yatırımları dünya ekonomisinin ve küreselleşmenin en önemli
özelliklerinden birisidir. Bir ülkeye yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının o
ülkedeki üretimi, istihdamı, gelirleri, fiyatları, ithalatı, ihracatı, ödemeler dengesini ve
ekonomik büyümeyi etkilemesi beklenir. Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının son yıllarda
sermaye, yönetim ve teknoloji kaynağı olarak gelişmekte olan ülkelerdeki ve geçiş
ekonomilerindeki (transition economies) önemi artmıştır. Bu ülkeler, doğrudan yabancı
sermaye yatırımlarını sınırlayan düzenlemeleri kaldırmışlar; vergi v.b. teşvikler yoluyla
doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını kendilerine çekmeye çalışmışlardır (Uzun, 2010: 10).
Ülkeler küresel rekabette tek başlarına hareket edemeyecekleri için önce bölgesel bloklara
girmeyi ve daha sonraları ise küreselleşme hareketlerine katılmayı amaçlamaktadırlar. II.
Dünya Savaşı'ndan sonra görülen iktisadi birleşme hareketleri içerisinde en başarılı olanı
Avrupa Birliği'dir. AB'nde sermayenin serbest dolaşımı konusunda ilk karar 1988 yılında
çıkarttığı Konsey direktifi ile ilgili kararlardır. AB, malların, kişilerin, hizmetlerin ve
sermayenin serbest dolaşımına dayalı bir entegrasyon hareketi olarak başlamış ve bugüne kadar
da bu doğrultuda, özellikle 1985-1992 yılları arasında uygulamaya tek Pazar programıyla
gelişmesini sürdürmüştür (Çeken, 2002: 26).
Bu çalışmada küreselleşme sürecinde doğrudan yabancı yatırımların önemi vurgulanmış,
doğrudan yabancı yatırımların istihdam üzerinde nicelik, nitelik ve konum avantajları ele
alınmış, konu ile ilgili literatür özeti verilmiş ve sonrasında da AB’nin 26 ülkesi üzerine 1995-
2011 yıllarını kapsayan bir panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Bu analizde belirtilen dönem
aralığında yıllık bazda doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının GSYİH içerisindeki payı,
istihdam ve KOF- Küreselleşme endeksi değişkenlerine yer verilmiştir. Doğrudan yabancı
yatırım ve KOF-Index değişkenleri açıklayıcı istihdam verisi de bağımlı değişken olarak ele
alınmıştır. AB 26(Belçika ve Lüksemburg hariç) ülkeleri için öncelikle yatay kesit bağımlılığı
testi yapılmış. AB 26 ülkeleri için yatay kesit bağımlılığı tespit edilmiştir. Daha sonra
eşbütünleşme ve EKK tahminlerine yer verilmiştir.
1484