DO Pobjeda

onome što se upoređuje. Upoređivati se može i bez razgovora,
u tišini, psihofizičkim aktivnostima. Već smo naveli da
je ono što izgovorimo samo mali dio onoga što smo željeli
da kažemo i da su riječi kao jezički simboli, nedovoljno
savršene da iskažu sve ono što je cjelina. Po svemu sudeći,
savršenstvo i harmonija kojoj čovjek teži, podrazumijeva i
tišinu.
„Razgovor je put da pronađemo sebe. To je
neposredan odnos, kome ponekad nijesu potrebne
riječi, da bi se ispoljio jedan život u dodiru sa
drugim, jedinstvenim i neponovljivim.” (Đuro
Šušnjić, „Dijalog i tolerancija”)
Svaki dijalog koji treba da bude uspješan mora se
voditi u prijateljskoj klimi. Sama činjenica da sagovornici
razgovaraju u želji da nađu istinu, podrazumijeva da im ona
nije poznata. Zato se ona može tražiti samo pod uslovom da
želimo da je tražimo kao da je ne znamo. Svaki postupak,
bilo kog od sagovornika, koji bi ukazivao na vjerovanje da
posjeduje istinu značio bi narušavanje neophodnog mira
koji je osnovni uslov za uspješan dijalog.
„Neka niko od nas ne kaže: našao sam
istinu. Zato želimo da je tražimo kao da je ne znamo
ni jedni ni drugi .” (Sveti Avgustin)
Ako kazana riječ, kao simbol, u nekom dijalogu
sadrži i okuplja određeni odnos stvari, odnos čovjeka prema
stvarima ili uopšte društveni odnos, onda je taj odnos postojao
i prije postojanja simbola za taj odnos. Onaj koji je
stvorio simbol za određeni odnos ili stvar, prethodno je
morao znati za taj odnos da bi ga iskazao kao riječ koja bi za
svakoga imala značenje tog odnosa. U jednoj pjesmi Dina
106