glasnik - Istorijski arhiv Valjevo

`emo se potpunije informisati i
upoznati detaqnije niz zanimqivih
podataka, desetine i stotine imena
u~esnika i delatnika koji su stvarali
i kreirali istoriju ove ugledne
prosvetne ustanove.
Dr Mom~ilo Isi} u prvom delu
kwige u poglavqu „Osnovna {kola u
Ubu 1820-1944.“ pod naslovom „Prva
{kola u Tamnavi“ zanimqivo pi{e
o nizu detaqa iz istorije prve osnovne
{kole, o prvom u~itequ, zatim
o te{kim i dugotrajnim naporima
da se izgradi prva {kolska zgrada
koja bi odgovarala normalnim uslovima
za rad. Pi{e o siroma{tvu op-
{tine i nedostatku novca, a i nemaru,
koji je u~inio svoje. Ub je dobio
svoju prvu i pravu {kolsku zgradu
tek 1902/03. {kolske godine, za koju
je {kolski nadzornik tada napisao:
„Da Ub ima {kolsku zgradu kojom bi
se mogla svaka varo{ podi~iti.“
U slede}em podnaslovu „Ubski osnovci“,
autor je detaqno pisao o deci
ubske osnovne {kole, a zahvaquju}i
arhivskoj gra|i, mogao je dati
~itav niz imena i prezimena tada-
{wih |aka, wihova mesta ro|ewa,
imena wihovih roditeqa, imovno
stawe, razred koji su poha|ali, uspeh
koji su postigli i dr. Podaci su iz
1839/40. {kolske godine, drugi podaci
su iz 1842/43. {kolske godine.
Sli~ne podatke autor je dao i za period
od 1880/81. do 1909/10. {kolske
godine. Ovaj deo monografije oboga-
}en je jo{ i podacima o broju de~aka
i devoj~ica koji su se tada {kolovali.
Istovremeno autor je dao i niz
zanimqivih podataka o u~iteqima
ubske osnovne {kole, zatim o nastavnim
planovima i programima, na~inu
wihove realizacije, te{ko}ama
na koje su nailazili, niskom vrednovawu
rada u~iteqa, wihovom nezadovoqstvu
i ~estom be`awu u~iteqa u
druga zanimawa (popove, dr`avne
Kritike i prikazi
slu`benike i dr.). Uz tekstove kao
ilustracije dat je i spisak u~iteqa
ubske osnovne {kole od 1869. do
1914. godine.
Autor se u ovom delu monografije
osvrnuo i na stawe pismenosti u op-
{tini, konstatuju}i da je 1890. godine
procenat nepismenog stanovni-
{tva u ubskoj op{tini bio 98,13%, a
pet godina kasnije procenat nepismenih
je smawen na 97,54%. U narednom
podnaslovu autor je detaqno pisao
o velikoj ratnoj {teti nanesenoj
{kolama ubske op{tine u vreme okupacije
austrougarske vojske od 1914.
do 1918. godine.
U poglavqima: „Osnovna {kola
izme|u dva svetska rata“ i „Osnovna
{kola u toku Drugog svetskog rata
od 1918-1944. godine“ autor je nizom
tabela i drugih zna~ajnih podataka,
dao detaqnu analizu {kolskog zakonodavstva,
sadr`aj nastavnih planova
i programa, na~in wihove realizacije,
uslova u kojima su u~iteqi
radili, wihov materijalni polo`aj.
Autor je daqe pisao o entuzijazmu i
zalagawu u~iteqa koji su bili potpuno
posve}eni svom radu i ‘eqi da
postignu {to boqi uspeh kako u razredu
tako i aktivnostima van {kole
i aktivnom narodnom prosve}ivawu.
Drugi deo monografije Osnovna
{kola „Milan Muwas“ Ub 1944-2010
godina, autora Milorada Radoj~i}a
sadr`i desetine podnaslova me|u kojima
su: „Osnovno-{kolski sistem u
socijalizmu i vi{estrana~ju”, gde je
autor dao istorijat dru{tveno-politi~kih
i {kolskih zbivawa u periodu
od 1944. godine sa nagove{tajima
izmena u sistemu obrazovawa i
vaspitawa od 1945. godine, postepenim
izmenama u nastavnim planovima
i programia, ukidawem nekih nastavnih
predmeta, i izmenama u programskim
sadr`ajima u nastavnim
predmetima shodno promenama dru-
107