glasnik - Istorijski arhiv Valjevo

KRITIKE I PRIKAZI
REVIEWS
Milorad Radoj~i}
Miodrag Stanimirovi}: ISTO^NA TAMNAVA – BRGULE I
OKOLINA, izdawe Kulturno-prosvetne zajednice Srbije iz
Beograda, u ediciji „Hronike sela“, Obrenovac, 2010, str. 572.
Za razliku od nekih drugih krajeva
(Vojvodina, ^a~ak, U`ice, Leskovac,
Zaje~ar, Pirot....) gde se dosta
pa`we poklawa zavi~ajnoj istoriografiji,
Tamnava, poput ostalih delova
vaqevskog kraja, ne mo`e se pohvaliti
time. Na prste jedne ruke mogu
se izbrajati kwige o tamnavskim
naseqima. Ne{to povoqnija situacija
je kada je re~ o istorijatu {kolstva
u Tamnavi, gde je ve} od{tampano
pet kwiga, a do kraja godine o~ekuje
se i {esta.
Imaju}i sve to u vidu, ‘elimo da
uka`emo da je nedavno iz {tampe iza-
{la kwiga Miodraga Stanimirovi-
}a „Isto~na Tamnava – Brgule i okolina“.
Kako iz naslova kwige proizilazi
naro~ita pa`wa posve}ena je
istorijatu Brgula, jednog od ve}ih
sela u Srbiji. Me|utim, ova kwiga
opisuje deo podru~ja Isto~ne Tamnave,
koji se nalazi u severo-isto~nom
delu Kolubarskog okruga, ili preciznije
re~eno – wenih osam sela: Brgule,
Radqevo, Kaleni}, [arbane, Liso
Poqe, Stublenica, Mali Borak i
Skobaq. To je podru~je koje, jo{ od
srpskih ustanaka, ~ini jednu dru{tvenu
celinu, pre svega u pogledu organizacije
vlasti, {kolstva, crkvenog
‘ivota i narodne privrede. Ta
wihova povezanost posebno je dola-
zila do izra`aja u periodu pre Drugog
svetskog rata. Katkad, autor se bavi i
drugim delovima Tamnave, vaqevskog
kraja, pa i {ire.
Kwiga po~iwe Predgovorom uredni{tva,
koji je za ovu priliku napisao
prof. dr. Petar J. Markovi}, agroekonomista,
glavni i odgovorni
urednik edicije „Hronike sela“. U
woj su, najpre, dati osnovni podaci
o imenima i postanku tih sela; wihovom
geografskom polo`aju, geolo-
{kom sastavu i reqefu zemqi{ta,
hidrografiji, mre`i saobra}ajnica
i naseqa. Potom, slede tragovi pro-
{losti kroz praistoriju, rimsko doba,
sredwi vek i robovawe pod Turcima,
sa podacima o starim nadgrobnim
spomenicima. U nastavku se govori
o u~e{}e me{tana tih sela u
oslobodila~kim ratovima, kao {to
su: prvi i drugi srpski ustanak, srpsko-turski
ratovi od 1876. do 1878.
godine; rat sa Bugarskom 1885. godine,
oba balkanska i oba svetska rata.
Posebno su izlo`eni poznati podaci
o ratnicima stradalim u Prvom i
Drugom srpskom ustanku, ali i biografije
viteza Kara|or|eve zvezde sa
ma~evima sa ovog podru~ja.
^itavo jedno poglavqe posve}eno
je organizaciji teritorije Vaqevske
95