gunduz-aktan-kitap-soyledikleri-ve-yazdiklari
gunduz-aktan-kitap-soyledikleri-ve-yazdiklari
gunduz-aktan-kitap-soyledikleri-ve-yazdiklari
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WHAT HE SAID AND WHAT HE WROTE<br />
Konuya ilişkin hukuki çalışmalar yok denecek kadar az. Bu<br />
durumun çeşitli nedenleri var. Türklerin hukuka fazla ilgi<br />
duymadıkları biliniyor. Ermenilerin hukuku kasten ihmal<br />
etmelerinin nedeni, hukuki değerlendirmelerin, soykırım<br />
iddialarını güçlendirmekten ziyade zayıflatma olasılığının daha<br />
yüksek olması. Ermeni taraftarı yazarlar olayların trajik niteliğini<br />
vurgulamak <strong>ve</strong> soykırım suçlamasını kolayca yapabilmek için<br />
tarihi yaklaşımı yeğlemişler. 1948’de oluşturulan <strong>ve</strong> 1951’de<br />
yürürlüğe giren “Soykırım Suçunun Önlenmesi <strong>ve</strong><br />
Cezalandırılmasına Dair Sözleşme”nin (bundan böyle Sözleşme)<br />
1990’ların ortasına kadar ciddi biçimde kullanılmaması <strong>ve</strong>ya<br />
kullanma fırsatının çıkmamış olması nedeniyle gelişmiş bir<br />
içtihadın da bulunmaması, hukuki yolun tercih edilmemesinin bir<br />
nedeni olabilir. Nihayet, Sözleşme’nin kabulünden yaklaşık 40 yıl<br />
öncesinin olaylarına uygulanmasındaki güçlükler de ortada.<br />
Sözleşme öncesi dönemde mevcut olmayan <strong>ve</strong> Sözleşme<br />
tarafından oluşturulan “soykırım” dâhil birçok kavramın, geriye<br />
dönük uygulanması hukukla bağdaşmadığından konu<br />
hukukçuların ilgisini çekmemiş olabilir.<br />
Buna rağmen bazıları geçmiş olayları soykırımla<br />
tanımlayabildiğine göre, sanki bu olaylar bugün oluyormuş ya da<br />
soykırım hukuku o günlerde de geçerliymiş gibi bir tür spekülatif<br />
yaklaşım yine de yararlı görülebilir. Bu makalede böyle bir<br />
yaklaşım benimseniyor.<br />
Konunun hukuk yönüne yeterince ağırlık <strong>ve</strong>rebilmek için,<br />
okuyucunun konuya ilişkin tarihi belli ölçüde bildiği varsayılıyor<br />
<strong>ve</strong> tarihi <strong>ve</strong>rilere hukuki değerlendirmelerin gerektirdiği kadar<br />
değiniliyor.<br />
Sözleşme’ye Kadar Hukuk<br />
1648 Westphalia devletler sistemine göre devlet egemenliği<br />
mutlak ilkeydi. İç işlerine karışılamazdı. Azınlıklar devletlerin iç<br />
işiydi. Devletler ülke içinde vuku bulan olaylarda iç mevzuatı<br />
uyguluyorlardı. Uluslararası suç kavramı yoktu. 1839 Tanzimat<br />
Fermanı’nı takiben Osmanlı azınlıkları uluslararası anlaşma <strong>ve</strong><br />
antlaşmalara konu olmuştu. Bu istisnai bir durumdu. Bir yandan<br />
çok kültürlü <strong>ve</strong> çok milletli Osmanlı İmparatorluğu’nun Batı<br />
Avrupa ulus-devletleriyle mücadelesinde zayıf düşmesinin, öte<br />
184<br />
Gündüz Aktan
Change language