gunduz-aktan-kitap-soyledikleri-ve-yazdiklari

WHAT HE SAID AND WHAT HE WROTE
İkimiz de, toplumların geçmişinde yaşanmış olan dini ve tarihi olayların
oluşturduğu imajların, bugünkü dünyadaki siyasi ve politik durumlara nasıl
yansıdığı üzerinde paralel çalışmalar yapıyorduk. Dünyanın birçok çatışmalı
bölgesindeki gayri resmi diplomatik deneyimlerimden edindiğim bilgiler
arttıkça, toplumların da, bireyler gibi, bazı tipik psikolojik ritüelleri olduğunu
ve toplumlar arasındaki ilişkilerin toplumların psikolojilerini derinden
araştırmakla daha iyi anlaşılacağını görmüştüm (Volkan, 1988, 1997, 2004,
2006). Psikanaliz, 1990’lara ve 2000’lere kadar, toplumlara ait bilinçteki ve
bilinçdışındaki süreçleri yakından incelememişti, ama artık bu süreçleri
anlamamız gerektiği açıkça ortadaydı. Büyük gruplar arasında gelişen
şiddetin ve bu durumlarda uygulanacak politik, askeri, yargısal ve ekonomik
faaliyetlerin bir çok yönü vardır. Hiç bir akademik veya mesleki alan tek
başına bu konuları anlamaya yeterli değildir. Savaşlar veya başka
biçimlerdeki büyük grup çatışmaları, genel toplumun psikolojisi nedeniyle
ortaya çıkmazlar. Fakat böyle durumlar ortaya çıktıktan ve bilhassa
kronikleştikten sonra toplumun psikolojik tepkileri; sosyal, politik,
ekonomik, kanuni ve askeri süreçlere bulaşır. Benim üzerinde çalıştığım
alan, büyük grupların psikolojileridir ve bu psikolojik yaklaşımı
geliştirmemde arkadaşım Gündüz Aktan’la yaptığım birçok sohbetin bana
çok yardımı olmuştur.
Seneler boyunca Gündüz Aktan’la; Ankara’da, İstanbul’da, Cenevre’de,
Washington’da, Charlottesville’de her fırsatta buluştuk. Türkiye Dışişleri
Bakanlığı’nda müsteşar yardımcılığı görevindeyken, birkaç defa Zihin ve
İnsan İlişkilerini İnceleme Merkezi ekibinden ve Amerika Psikanaliz Cemiyeti
üyelerinden arkadaşlarla, Türkiye’nin büyükelçileri ve diğer diplomatları için,
politik psikoloji üzerine seminerler düzenledik. Ayrıca, Gündüz Aktan’ın
desteği ile Charlottesville’deki Zihin ve İnsan İlişkilerini İnceleme
Merkezinde, Avrupa’daki Türk göçmenlerin psikolojileri ve maruz kaldıkları
ırkçılık üzerine toplantılar organize ettik. Bu konularda Dışişleri Bakanlığı’na
iki dosya sunduk (Thomas, Harris ve Volkan, 1993; Volkan ve Harris, 1993).
Gündüz Aktan İstanbul’da Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırma Vakfı
(TESAV) ve daha sonra Ankara’da Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi
(AKSAM) düşünce kuruluşlarını yönetmeye başlayınca onu bu merkezlerde
de ziyaret ettim.
2001’de Amerikalılar Türk Ermeni Yakınlaşma Komisyonu (Turkish
Armenian Reconciliation Commission- TARC) olarak adlandırılan bir süreç
başlattılar. Benim bu komisyondan haberim yoktu. Bir gün Gündüz Aktan
bana telefon etti ve bu komisyona üye olmamı istedi. Amerika’dan ve
Rusya’dan Ermeni asıllı kişiler bu komisyonda olduklarından, bir ABD
vatandaşı olarak benim de Türk ekibinde yer almamı istiyordu. Gündüz
Aktan’a olumlu cevap verdim ve iki sene boyunca Avrupa’da, Amerika’da ve
Türkiye’de toplanan TARC toplantılarına katıldım. TARC’ın, bir Amerikalı
284
Gündüz Aktan