Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Rubrika: Njohuri gjuhësore - Sintaksë<br />
Tema: Marrëdhëniet ndërmjet pjesëve në fjalinë e përbërë<br />
Vështirësia: Niveli III<br />
Objektivat: Në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:<br />
• Të dallojë llojet e marrëdhënieve që vendosen ndërmjet pjesëve në një fjali të<br />
përbërë.<br />
• Të dallojë marrëdhëniet me bashkërenditje nga ato me nënrenditje në një fjali të<br />
përbërë.<br />
• Të përcaktojë mjetin (lidhës ose fjalë lidhëse), që shpreh marrëdhëniet ndërmjet<br />
pjesëve në një fjali të përbërë.<br />
• Të paraqesë në skemë marrëdhëniet ndërmjet pjesëve në një fjali të përbërë.<br />
• Të ndërtojë një tekst me fjali të përbëra, që kanë marrëdhënie bashkërenditjeje<br />
e nënrenditjeje.<br />
Materiale dhe mjete mësimore:<br />
teksti i nxënësit, tekste alternative,<br />
shkumësa me ngjyra.<br />
Metoda dhe teknika mësimore:<br />
bisedë e kombinuar me shpjegim dhe diskutim,<br />
punë e drejtuar, punë dyshe, punë e pavarur.<br />
Libër mësuesi për tekstin “Gjuha <strong>shqipe</strong> 9”<br />
Zhvillimi i mësimit<br />
Hapi I. Rikujtojmë së bashku. Udhëzohen nxënësit të ndërtojnë katër fjali të përbëra<br />
me bashkërenditje dhe pesë me nënrenditje. Një nxënës punon në dërrasë të zezë.<br />
Nxënësit udhëzohen për hapat që do të ndjekin për analizën e fjalisë së përbërë:<br />
1. Nënvizohen kallëzuesit.<br />
2. Qarkohen mjetet lidhëse.<br />
3. Ndahen fjalitë me një vertikale.<br />
4. Fjalive mund t’u vendosen numra.<br />
5. Emërtohen pjesët e fjalisë së përbërë me nënrenditje.<br />
6. Përcaktohet funksioni i pjesës së nënrenditur.<br />
7. Bëhet skema e fjalisë së përbërë.<br />
Kontrollohet e vlerësohet puna e nxënësve. Nxënësi i ngritur në tabelë i ndan<br />
fjalitë duke ndjekur hapat e mësipërme. Nxënësit e tjerë dhe mësuesi/ja ndërhyjnë<br />
për të bërë korrigjime e plotësime.<br />
Hapi II. Shkruhet në tabelë teksti i Jusuf Buxhovit, që ndodhet në fillim të faqes 248.<br />
Nxiten nxënës të niveleve të ndryshme të dallojnë fjalitë e thjeshta dhe ato të përbëra.<br />
Ndahen fjalitë e përbëra dhe bëhet skema duke ndjekur hapat e mësipërme.<br />
Mësuesi/ja sqaron se:<br />
kur ndërmjet pjesëve të një fjalie të përbërë vendosen marrëdhënie barazie,<br />
fjalia është me bashkërenditje, ndërsa, kur vendosen marrëdhënie varësie, fjalia<br />
është me nënrenditje.<br />
marrëdhëniet ndërmjet pjesëve në një fjali të përbërë shprehen me anë të<br />
disa mjeteve:<br />
a. lidhëzat, që janë thjesht mjete lidhëse, pra nuk janë gjymtyrë fjalie, por<br />
shprehin marrëdhënie sintaksore.<br />
b. fjalët lidhëse (përemrat dhe ndajfoljet lidhore), që kanë funksion të dyfishtë:<br />
kryejnë funksionin lidhës në fjalinë e përbërë dhe njëkohësisht janë gjymtyrë<br />
fjalie të nënrenditura. Për shembull.<br />
137
Change language