PREVENCIJA I SANIRANJE POSLJEDICA

1. Karakteristike i klasifikacija klizišta
Osnovne karakteristike klizišta su:
- dugotrajni, spori i postepeni karakter kliženja masa;
- postojanje klizne površine duž koje se vrši kliženje, iji oblik je u vezi sa
uslovima ravnoteže masa; i
- manja ili vea povezanost masa koje se kreu.
Po konzistenciji klizna masa može biti: tvrda, plastina i tena. Tvrda konzistencija
karakteristina je za klizišta u stenskim masama. Kod ove konzistencije pokrenuta masa se
pomera skoro nenarušene strukture, pri emu glavni otpor ini trenje po površini klizanja.
Plastina konzistencija naješe je kod ovlaženih zemljastih masa. Veza izmeu pojedinih
delova unutar klizne mase je jako oslabljena. Jedini otpor kretanju pruža kohezija. Tena
konzistencija karakteristina je za jako ovlažene gline i kree se poput fluida. 4
Površinom klizanja naziva se površina koja odvaja klizno telo od zdrave podloge i duž
koje se kreu klizne mase. Njen oblik zavisi od prirode i mehanike ravnoteže geoloških masa
u kojima nastaje klizište. Može biti ravna, cilindrina, elipsoidna ili ovalno ugnuta i
nepravilna. Telo klizišta je celokupna pokrenuta zemljana masa kao jedinstveno telo.
Dimenzije su odreene dužinom, širinom i dubinom klizanja, sastoji se od dva karakteristina
dela: eoni deo i jezik klizanja tela. Telo klizanja može biti po dužini izdeljeno terasastim
ravnima ili stepenastim ispupenjima sa tzv. kontra padom. Kada su u pitanju plastini
materijali u telu klizišta se susreu brojna trbušasta ispupenja i plitka ovalna udubljenja sa
pojavom jezercadi. Nagib klizne površine veine klizišta iznosi 20 - 60 %. Ispupeni deo
kliznog tela naziva se trbuh klizišta. Najniža taka klizne mase je nožica klizišta. Obino se u
njenoj zoni javlja poveana raskvašenost terena ili izvori male izdašnosti. Odsek vidljivog
dela klizne površine, u gornjem delu klizišta, naziva se ožiljak klizišta. elo klizišta nalazi se
u hipsometrijski najvišim delovima klizišta gde klizna ravan izbija na površinu terena. Bokovi
klizišta su bone konture kliznog tela i definišemo ih u prostoru po strani sveta ili levi ili desni
bok posmatrano od ela prema nožici klizišta.
Prema brzini kretanja klizne mase, klizišta se dele na: smirena klizišta, kod kojih
brzina kretanja ne prelazi 5 cm godišnje i aktivna klizišta, kod kojih brzina iznosi 20 i više
metara godišnje. Meu aktivnim klizištima, izdvojena su: lagana, brza i eksplozivna klizišta.
Svako od njih može se kretati ujednaeno ili sukcesivno u pulzacijama.
Aktivna klizišta mogu biti i: sveža, stara i obnovljena. Smirena klizišta mogu biti:
stara, vrlo stara i fosilna.
4 Ibidem, str. 93