Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 1
ШИЙДВЭР ГАРГАХ ТУХАЙ ЕРӨНХИЙ ОЙЛГОЛТ
ЗОРИЛГО
Энэ сэдвээр суралцагчид шийдвэр гаргах гэж юуг хэлж байгаа талаар мэдэж, шийдвэр
гаргахад шаардлагатай хэд хэдэн зүйл байдаг тухай ерөнхий ойлголттой болно.
ЗОРИЛТ
Энэ сэдвийн эцэст суралцагчид дараах мэдлэг, чадвартай болсон байна.
Үүнд:
• Хүн аливаа зүйлд сонголт хийхдээ анхаардаг гол гурван зүйлийг нэрлэх
• Хүмүүсийн сонголт хийхдээ анхаардаг зүйл нь ялгаатай эсэхийг анзаарах
• Аливаа зүйл юмуу үйл ажиллагаа, үйлдэлд сонголт хийхэд шийдвэр гаргах чадвар хэрхэн
нөлөөлдөг болохыг ухаарах, тайлбарлах
Бэлтгэх зүйл
• Том цаас, эсвэл самбар
• Самбарын үзэг, эсвэл шохой
• Гадил жимс, эсвэл алим
• Секундын зүүтэй бугуйн юмуу ширээний цаг
• Усаар дүүргэсэн ундааны шил
• Сонгино
• 500-тын (эсвэл 1000-тын) мөнгөн дэвсгэрт
Нэвт гэрэлтдэггүй уут – 4 ширхэг, 1, 2, 3, 4 гэсэн тоонуудтай байна. 1 гэсэн тоотой уутанд жимс,
2 гэсэн тоотой уутан дотор усаар дүүргэсэн ундааны шил, 3 гэсэн тоотой уутанд сонгино,
харин 4 гэсэн тоотой уутанд 500-тын (эсвэл 1000-тын) мөнгөн дэвсгэртийг тус тус хийгээд
уутнуудын амыг сайтар бооно.
ТУХАЙН СЭДВИЙН ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТ
• Хүмүүс өдөр тутам шийдвэр гаргаж байдаг ба энэ тухайгаа заримдаа мэддэг, заримдаа
өөрсдөө ч анзаараагүй байдаг.
• Хүүхдүүд өсч том болохын хэрээр тэдэнтэй холбоотой шийдвэрийг өөрсдөө гаргах нь
ихэсдэг.
• Хангалттай мэдээлэлтэй байх, тодорхой шийдвэрээс урган гарах үр дагаврууд болон
тухайн шийдвэртэй холбогдон гарах эрсдэлийн хэмжээг мэдэх, холбоо хамаарал бүхий
баримтуудад дүн шинжилгээ хийх цаг гаргах зэрэг нь шийдвэр гаргах явцын бүрэлдэхүүнд
багтдаг чухал хүчин зүйлс болно.
• Хийж болох боломжит сонголтын талаар илүү их мэдээлэлтэй байхын хэрээр оновчтой
шийдвэр гаргах магадлал өндөр байна.
• Аливаа шийдвэрийг гаргахаас өмнө тухайн шийдвэрээс урган гарах үр дагаврыг бүрэн
урьдчилан таамаглах арга бараг байдаггүй.
• Заримдаа хүмүүс буруу ташаа мэдээлэлд үндэслэн шийдвэр гаргах нь бий.
• Аливаа шийдвэрийг гаргахад бусдын болон гадны нөлөө эерэг, сөрөг байдлаар нөлөөлж
болно.
СУРГАЛТЫН ЯВЦ
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 1
Шийдвэр гаргах дасгал
Дасгал ажилд сайн дураараа оролцох хүсэлтэй байгаа гурван суралцагчийг сонгож ангиас түр
гаргана. Урьдчилж бэлдсэн дөрвөн уутаа ширээн дээр гаргаж тавина. Ангиас гарсан гурван
суралцагч эдгээрээс аль нэгийг сонгох ба бусад нь аль нэг уутыг сонгуулахын тулд нөгөө
гурван хүн тус бүрийг ятгах хэрэгтэй болохыг тайлбарлаж өгнө.
Эхний суралцагчийг ангид оруулж ирээд, өөрт хамгийн таалагдсан, эсвэл авахыг хүсч байгаа
нэг уут сонгож авахыг хэлнэ. Аль уутыг нь сонгосон болохоо шийдээд багшид хэлэхийг хүснэ.
Шийдвэрээ гаргаж байх үедээ суралцагч уутанд гар хүрч болохгүй гэдгийг багш сануулна.
Дараа нь сайн дурын суралцагчаас дараах асуултыг асууна.
Уутнаас нэгийг нь хэрхэн сонгосон бэ?
Гарч болох хариулт:
--
Энэ бол миний азтай тоо.
--
Энэ бол миний хамгийн дуртай тоо.
--
Энэ уут нь надад хамгийн ойрхон байрлалтай байсан.
--
Энэ уутыг сонго гэж надад бусад суралцагч хэлсэн гэх мэт.
Уутан дотор юу байгаа талаар чамд ямар нэг мэдээлэл байсан уу?
Гарч болох хариулт:
--
Уутны хэлбэр дүрс юмуу гадаад үзэмжээс харагдаж байгаа зарим санаа авах зүйлсээс
өөр ямар нэг мэдээлэл байгаагүй.
Дотор нь юу байгааг мэдэхгүй байхад сонголт хийх ямар байсан бэ?
Одоо сайн дурын суралцагчид хандан, уутнуудын зөвхөн амны хэсгээс бариад, ширээнээс
8 9