Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 7
ШИЙДВЭРТ НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛ
НӨӨЦ ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН 7.1 НӨӨЦ ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН 7.2
ОЮУНААГИЙН ТҮҮХ
НӨЛӨӨЛЛИЙН АНГИЛАЛ
Оюунаа 16 настай ба Батаатай уулздаг болсоор найман сар өнгөрчээ. Тэр хоёр бие биедээ
маш их хайртай боловч Оюунаа бэлгийн хавьталд ороход бэлэн биш байна. Батаа түүнийг
тэврэн үнсэх нь Оюунаад таалагддаг боловч үүнээс гүнзгий харилцаанд орохыг хүсэхгүй
байгаагаа тэр мэдэж байгаа. Тэр хоёр энэ асуудлаар ярилцсан бөгөөд Батаа ч түүний гаргасан
шийдвэрийг ойлгож байна гэж хэлжээ.
Бямба гарагийн нэгэн өглөө Оюунаагийн хамгийн сайн найз Туяа ирж, урьд шөнө өөрийн найз
залуутай анх удаагаа бэлгийн хавьтал хийсэн ба гайхамшигтай сайхан байсан тухайгаа ярьжээ.
Одоо Баяраатай ямар их ойрхон хүн болсноо мэдэрч байгаагаа, тэр хоёрын холбоо ямар их
онцгой зүйл болохыг мэдэрч байгаагаа Туяа ярилаа. Анх удаагаа бэлгийн хавьталд ороход
өвдөх байх гэж Оюунаа эмээдэгийг мэддэг учраас Туяа түүнд нэг их өвдөггүй, мөн өвчин нь
маш хурдан арилдаг тухай хэлжээ.
Тэр өдрийн үдээс хойш сагсан бөмбөг тоглосныхоо дараа Оюунаа зурагтаар нэгэн кино үзсэн
ба хайр сэтгэл, романтик холбоо гэж юу байдгийг нээж мэдэж байгаа коллежийн оюутан хэсэг
бүсгүйчүүдийн тухай байв. Оюунаад кино таалагдсан төдийгүй киноны явцад хэд хэдэн удаа
нэлээд “халуухан” үйл явдал гарсан тул ээж болон эрэгтэй дүү нар нь гэртээ байхгүй байсанд
Оюунаа баярлажээ. Бэлгийн харилцаа нь хоёр хүнийг улам ойртуулдаг гэж Туяагийн хэлсэн нь
үнэн ч юм болов уу гэж Оюунаа бодох болжээ. Кинон дээр гарсан хүмүүс их л жаргалтай, бие
биедээ маш их хайртай харагдаж байсан...
Дараагийн Бямба гарагийн үдэш Батаа, Оюунаа хоёр түүний үеэл Болдын гэрт болох нийллэгт
явжээ. Тэнд архи, пиво нэлээд байсан ба Батаа Оюунаад нэг хундага архи өгчээ. Батааг санал
болгоход нь Оюун хоёр ч удаа уусан байна. Дараа нь залуугийн хүсэлтээр хоёулхнаа байхын
тулд унтлагын өрөөнд оржээ.
Унтлагын өрөө рүү явж байхдаа Оюунаа, Цэцгээ болон түүний найзуудтай тааралджээ. Тэд
сургуулийн хамгийн алдартай охид юм. Цэцгээ Оюунаа руу бүхнийг мэдэж байгаа аястай
харснаа “Сайхан зугаацаарай” гэж хэлнэ. Хариуд нь Оюунаа “Юу гэсэн үг юм бэ? Бид хоёр
яах ч гээгүй байна!” гэж хэлжээ.
Гэтэл Цэцгээ “Өө, тийм л дээ. Гэхдээ л цаг нь болсон юм биш үү? Бид ч харин хийх зүйлээ
хийчихсэн л дээ. Одоо чи энэ талаар жаахан хүүхэд шиг байдгаа болимоор юм” гэж хэлжээ.
Дараа нь охид инээлдээд, яваад өгчээ.
Унтлагын өрөөнд ороод Оюунаа, Батаа хоёр үнсэлцэн, бие биеэ илж таалжээ. Тун удалгүй
Батаа “Оюунаа, би чамд маш их хайртай. Би чамайг л сайхан байгаасай гэж хүсч байна. Хэрвээ
чи үгүй гэж хэлэх юм бол би болино. Гэхдээ хоёулаа секс хийх үү” гэжээ.
НАЙЗЫН ӨГӨХ ЗӨВЛӨГӨӨ - Ямар ч байж болно.
Ихэнхдээ эдгээр нь “сайн” нөлөөлөл байдаг ба учир нь найз бол дарамт шахалт үзүүлэлгүйгээр
зөвлөгөө өгдөг, мөн чиний ашиг сонирхлыг мэддэг учраас хамгийн дээд зэргээр харгалзсан
байдаг. Гэсэн хэдий ч хэрвээ найз чинь чамайг эрүүл мэндэд чинь хортой зүйл хийлгэх гэж
шахаж байгаа бол, эсвэл баримттай бус, буруу ташаа мэдээлэл өгч байгаа бол түүний нөлөө
нь “муу” болно.
КИНО БОЛОН ЗУРАГТЫН НӨЛӨӨ (хэвлэл мэдээллээр дамжин ирж байгаа нөлөөлөл)–Ямар
ч байж болно.
Өгч байгаа мэдээлэл нь үнэн зөв, баталгаатай байгаа эсэхээс шалтгаална. Хэвлэл мэдээллээр
дамжин ирж байгаа мэдээлэл нь үнэн зөвийг харуулж чадахгүй, мөн бодит бус дүр төрхийг
харуулах нь элбэг байдаг (жишээ нь, нэг өдрийн хайрыг харуулсан кинон дээр гарч байгаа
хүмүүс шиг).
АРХИНЫ НӨЛӨӨ – Муу.
Хүнд үзүүлэх архины нэг томоохон нөлөөлөл нь хүний биеэ барих, хянах чадварыг бууруулдаг.
Гэтэл архи нь энгийн үед хийхээсээ айдаг, эсвэл ичдэг зүйлийг хийхэд нь тус болдог, зүрх
зоригтой болгодог мэтээр хүмүүс ойлгож ярьдаг хэдий ч архи хэзээ ч сайн үйл хийхэд
хүргэдэггүй. Өөрөөр хэлбэл, үргэлж эрсдэл, сөрөг үр дагавар дагуулдаг.
ҮЕ ТЭНГИЙНХЭНИЙ ДАРАМТ ШАХАЛТ – Муу.
Хийхийг хүсэхгүй байгаа зүйлийг чамаар хийлгэх гэж дарамт шахалт үзүүлэх юм бол тэд чиний
мэдрэмж, эсвэл гаргасан шийдвэрийг чинь хүндлэхгүй байна гэсэн үг болно.
РОМАНТИК ХАМТРАГЧИЙН ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ – Ямар ч байж болно.
Энэ нөхцөл нь нөлөөлөл болон шахалт дарамтын хоорондын ялгааг гарган хэлэлцэхэд маш
сайн тохирох болно. Романтик хамтрагч нь шахалт дарамт үзүүлэлгүйгээр, мөн нөгөө хүнийхээ
мэдрэмжийг харгалзан үзсэн байдлаар өөрийн юу хүсээд байгааг илэрхийлж болно. Энэ бол
эрүүл сайхан холбооны нэгэн хэсэг болдог. Харин хамтрагч нь хэтэрхий түрэмгий байдалтай,
эсвэл зөвхөн өөрийнхөө хүсэл эрмэлзлийн тухай л бодож байгаа бол энэ нь “муу” нөлөө болно.
ЭЦЭГ ЭХИЙН ХҮСЭЛ – Ямар ч байж болно.
Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ ашиг сонирхлыг хамгийн дээд зэргээр харгалзсан байдаг учраас энэ
төрлийн нөлөөлөл нь дийлэнхдээ “сайн” байдаг. Гэхдээ хэрвээ эцэг эхчүүд нь хүүхдийнхээ
хэрэгцээг анхаарахгүй, буруу төсөөлөл эсвэл мэдээлэлд тулгуурлан үйлдэл хийж байгаа,
эсвэл хэмжээнээс хэтэртэл хуучинсаг хандлагатай байгаа бол энэ нь “муу” нөлөөлөл байж
болно.
БАГШИЙН ХҮСЭЛ – Янз бүр байж болно.
Эцэг эхийн хүсэлтэй адилхан.
86 87