Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 6
ЭРСДЭЛ ХИЙХ
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ
Хэрвээ суралцагчдын өгсөн хариулт дээрхээс ялгаатай байвал суралцагчдад эдгээр асуудалтай
холбоотой мэдээллийг сануулаад, суралцагчдын өгөх хариулт нь таны өгсөн мэдээллийн утга
агуулгатай тохиртол нь тэднээс асуулт асуун, чиглүүлнэ.
Одоо арай ноцтой үр дагавар дагуулах магадлалтай өөр нэг жишээг авч үзэх гэж байгаа тухай
суралцагчдад хэлнэ (Энэ дасгалыг нэмэлт хичээл юмуу зайлшгүй чухал гэж үзсэн тохиолдолд
заах боломжтой). Энэ нь бэлгийн хавьталд хамгаалалтгүйгээр орох жишээ юм (хамгаалалтгүй
гэдэг нь бэлгэвч болон гэр бүл төлөвлөлтийн өөр ямар нэг төрлийн хэрэгслийг ашиглалгүйгээр
бэлгийн хавьталд орохыг хэлнэ). Түрүүчийн багаараа ажиллаж, хүснэгтийг мөн дээрхийн ижил
маягаар бөглөх боловч энэ удаад “хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд орох” гэсэн зан үйлийг авч
үзэх болно.
Ийм шийдвэртэй холбоотой тодорхой үр дагавар гарах боломжийг судалсан шинжлэх ухааны
үндэслэлтэй мэдээлэл байдаг ба энэ мэдээллийг багаар ажиллаж байх явцдаа эргэцүүлэн
бодож, эрсдэлийн үнэлгээ өгөхдөө ашиглаж болох тухай суралцагчдад хэлнэ.
Суралцагчдаас дараах асуултыг асууна. Хэрвээ суралцагчид зөв хариултыг гаргаж чадахгүй
бол багш өөрөө хэлж өгөх хэрэгтэй.
Хэрвээ хос нь хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд нэг удаа орвол эмэгтэй нь жирэмслэх магадлал
хэр байх вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Эмэгтэй нь жирэмсэн болох магадлал 0-30%-тай байна. Жирэмсэн болох эсэх нь тухайн
эмэгтэйн биений юм мөчлөгийнхөө аль үед байгаагаас шалтгаалах ба жирэмслэх магадлал
хамгийн ихтэй үеийг тогтооход нэлээд хүндрэлтэй байдаг.
Хэрвээ хос нь нэг жилийн туршид хамгаалалтгүй бэлгийн хавьтал хийж байгаа бол эмэгтэй нь
жирэмслэх магадлал хэр байх вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Эмэгтэй нь жирэмслэх магадлал 85%-тай байна. Энэ нь 100 эмэгтэйгээс 85 нь тухайн
жилийн эцэс гэхэд жирэмсэлсэн байна гэсэн үг болно.
Хэрвээ хос нь хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд нэг удаа орсон ба эрэгтэй нь заг хүйтэн өвчтэй
бол эмэгтэй нь халдвар авсан байх магадлал ямар хэмжээтэй байх вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Эмэгтэй нь энэ өвчнөөр халдварлах магадлал 50%-тай байна.
Хэрвээ хос нь хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд нэг удаа орсон ба эмэгтэй нь заг хүйтэн өвчтэй
бол эрэгтэй нь халдварлах магадлал хэр байх вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Эрэгтэй нь энэ өвчнөөр халдварлах магадлал нь 50%-тай байна.
Хэрвээ чи хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд нэг удаа орсон бол ХДХВ/ДОХ-ын халдварлах
магадлал ямар хэмжээтэй байх вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Яг сайн хэлж чадахгүй ч гэсэн Монгол улсын хувьд аваад үзэхэд 2015 оны байдлаар энэ
халдварыг авах магадлал бага байгаа ч гэсэн энэ нь огт байхгүй өвчин бас биш юм. Энэ
төрлийн халдвар авагчдын тоо байнга нэмэгдэж байгаа учраас чи энэ халдварыг авахгүй
гэсэн баталгаа байхгүй.
“Нэмэлт мэдээлэл: БЗДХ-ууд” (Нөөц хэрэглэгдэхүүн 6.5)-аар хийсэн үзүүлэнгээ дэлгэн
харуулаад, суралцагчдын хамтаар уншиж танилцана. Суралцагчдад танаас асуулт асуух
боломжийг олгон, өөрийн мэдэх зүйлд хариулт өгөөрэй.
Тухайн үзүүлэн дээр харуулсан байгаа магадлал нь маш ерөнхий тооцоо ба хэд хэдэн хүчин
зүйлийн нөлөөллийг тусгаж байгаа гэж онцлон хэлээрэй. Жишээлбэл, жирэмслэх магадлал
нь эмэгтэй хүний биений юмны мөчлөгөөс хамааран өөр өөр байна. БЗДХ-аар халдварлах
магадлал нь чиний хос халдварласан байгаа эсэхээс хамаарна. Харин хос чинь халдварласан
эсэх нь тухайн хүн өөрөө хэдэн харилцагчтай, тэдгээр нь бэлгийн ямар зуршилтай байсан
зэргээс шалтгаалдаг. Одоо хийх гэж байгаа дасгал ажлыг гүйцэтгэхдээ суралцагчид өөрийн
хосынхоо урьд өмнөх бэлгийн зан үйлийн тухай ямар ч мэдээлэл байхгүй гэж төсөөлөх
шаардлагатай болно (суралцагчид хосоо өөр хэн нэг хүнтэй бэлгийн хавьталд орж байсан эсэх,
хэрвээ байсан бол хэдэн хүнтэй, ямар хүмүүстэй гэдэг тухай огт мэдэхгүй). Мөн эмэгтэйгийн
өндгөн эс гадагшилж эхэлсэн эсэхийг тэд мэдэхгүй байгаа.
Одоо хүснэгтээ бөглөхөд нь зориулж суралцагчдад долоон минутын хугацаа өгнө.
Суралцагчид уг даалгаврыг гүйцэтгээд дуусмагц гарч болох ашиг, өгөөжийн талаар гаргасан
санаагаа хэлэхийг аль нэг багаас нь хүсээд хэлсэн санааг самбарт байгаа хүснэгтэд бичнэ.
Дараа нь бусдаас нь нэмж хэлэх санаа байгаа эсэхийг асуугаад, шинээр санаа гарвал нэмж
бичнэ.
Гарч болох хариулт:
--
Чи нөгөө хүндээ итгэж байгаагаа харуулна.
--
Илүү таашаал авч болох магадлалтай.
--
Та хоёр бие биедээ илүү ойртон дотносох мэдрэмж төрж болно.
Дээрх жагсаалтад багтсан ашиг, өгөөж тус бүр нь тохиолдоно гэсэн магадлал ямар түвшинд
байгаа талаар суралцагчид ямар бодолтой байгааг асууна.Хариулт нь тодорхойлсон ашиг
өгөөжийн төрөл болон таны хичээлд оролцож байгаа суралцагчдаас хамаарах болно.
Одоо гарч болох ашиг, өгөөж тус бүрийн тохиолдох магадлалыг суралцагчдын саналыг хураах
замаар тодорхойлно. Эхлээд ашиг, өгөөж тус бүрийн гарах магадлалын талаар эрэгтэй
суралцагчид юу бодож байгааг гарыг нь өргүүлэн, санал хураах аргаар тодорхойлно. Хамгийн
олон хүний “хүлээж авах боломжтой” гэсэн санал авсан сонголтыг самбарт бичээд, дараа нь
эмэгтэй суралцагчдын саналыг нэгэн ижил арга замаар тодорхойлж самбарт бичнэ.
Гарч болох хариулт:
--
Ялгаатай хариулт гарч болохыг анхаараарай. Зарим хүний хувьд эдгээр ашиг, өгөөж нь
болоосой гэж хүсч байгаа зүйл нь байхад өөр хүмүүс эдгээрийг тийм ч их чухал биш гэж
үзэж магадгүй.
Хүснэгтийн хохирол, шаналал хэсэгт холбоотой дасгалыг дээрхийн адил хийх ба харин энэ
удаад түрүүчийнхээс өөр багаас эхэлж, хэлсэн санааг нь самбарт бичнэ. Дараа нь бусад
багаас саналаа хэлэхийг хүсээд, давтагдсан санааг нь тэмдэглэн, урьд нь дурдагдаагүй байсан
санааг нь самбарт буй жагсаалтад нэмж бичнэ.
Гарч болох хариулт:
--
Эмэгтэй нь жирэмсэлж болно.
--
Эмэгтэй нь юм уу, эрэгтэй нь заг хүйтэн гэх мэт БЗДХ авах магадлалтай.
--
Эрэгтэй нь юм уу, эмэгтэй нь ХДХВ-аар халдварлах магадлалтай.
--
Тэр хоёр алдаа гаргасан гэж бодож магадгүй.
--
Тэр хоёр таашаал авч чадахгүй байж мэднэ.
64 65