Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 7
ШИЙДВЭРТ НӨЛӨӨЛӨХ ХҮЧИН ЗҮЙЛ
ТУХАЙН СЭДВИЙН ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТ
• Хүний гаргаж байгаа шийдвэр нь хэд хэдэн төрлийн нөлөөлөл доор гардаг.
• Нөлөөлөл нь сайн ба муу шинжтэй байж болно.
• Тухайн нэг хүнийг, эсвэл өөр ямар нэгэн зүйлийг өөрийн гаргах шийдвэрт нөлөөлөхөөс өмнө
тухайн нөлөөлөл нь сайн шинжтэй байна уу, муу шинжтэй байна уу гэдгийг тодорхойлсон
байх шаардлагатай.
• Сайн нөлөөлөл нь үнэн зөв мэдээлэлд тулгуурлан зөвлөгөө өгдөг ба шийдвэрийг гаргаж
байгаа хүний ашиг сонирхлыг эрхэмлэн ханддаг (эсвэл дундын байр суурьтай зүйлс байдаг
).
• Муу нөлөөлөл нь буруу, эсвэл эндүү мэдээлэлд үндэслэсэн зөвлөгөө өгдөг ба нөгөө хүний
амиа хичээсэн бодол, зөвхөн өөрийнх нь ашиг сонирхолд нийцсэн байдаг.
• Гадны нөлөөлөлд авталгүй өөрийн гаргасан шийдвэрийг тууштай баримтлах нь нэлээд
хүндрэлтэй байж болно.
• Найз нөхөд болон өөрийн хайрлан хүндэлж явдаг хүмүүст “үгүй” гэж хэлэх нь бүр ч хэцүү
байдаг.
• Үр өгөөжтэй өөртөө итгэлтэй харилцааны нэгэн чухал хэсэг бол үгээр бус хүний биеийн
хөдөлгөөнөөр дамжин илэрч байгаа утга санаа болно.
БАГШИД ӨГӨХ ЗӨВЛӨМЖ
“Үйл ажиллагаа 3: Татгалзах дасгал хийх нь” нэртэй дасгал нь “Харилцаа” сэдвээр орсон
“Зургаадугаар хичээл: Ятгалгад хариу өгөх нь” сэдвийн агуулгад багтсан материалд тулгуурлаж
байгаа ба суралцагчид өөртөө итгэлтэйгээр бусадтай харилцах харилцааны тухай ерөнхийд
нь мэдэж байгаа гэсэн үндэслэлээр боловсруулагдсан болно. “Харилцаа” сэдвийн хичээлийг
танай суралцагчид үзсэнээс хойш хэдий хугацаа өнгөрөөд байгаагаас шалтгаалан (мөн хэрвээ
энэ сэдвийг үзээгүй байгаа бол) “Үйл ажиллагаа 3: Татгалзах дасгал хийх нь” материалын
агуулгад онцгой анхаарал хандуулж болох юм. Ингэхийн тулд хийж болох нэг зүйл бол өөртөө
итгэлтэй байдлаар илэрхийлсэн өгүүлбэрийг зохиох алхам, ятгалга хийхэд ашигладаг болон
ятгалгад хариу өгөхөд ашиглаж болох арга тактикийг харуулсан үзүүлэн бэлтгэх болно.
ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА 1
Нөлөөллийг тодорхойлж, үнэлгээ өгөх нь
Нэг суралцагчийг өөрийнх нь хүсэлтээр сонгож, “Оюунаагийн түүх” (Нөөц хэрэглэгдэхүүн 7.1)
материалыг чангаар уншуулна.
Үүний дараа найз залуутайгаа бэлгийн хавьталд орох эсэх талаар Оюунаа анхандаа ямар
шийдвэр гаргасан тухай суралцагчдаас асууна.
Гарч болох хариулт:
--
Оюунаа найз залуутайгаа бэлгийн хавьталд орохыг хүсэхгүй байсан.
Шийдвэрээ анхлан гаргаснаас хойш тухайн шийдвэрээ өөрчлөхөд нөлөөлөх хэд хэдэн зүйлтэй
Оюунаа тулгарч байгааг суралцагчдад хэлнэ. Эдгээр нь ямар зүйл байгааг асуугаад, тэдний
өгөх хариултыг самбарт бичнэ:
Гарч болох хариулт:
--
Найзынх нь өгсөн зөвлөгөө
--
Киноны үзүүлэх нөлөө (хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр дамжин орж ирэх мэдээлэл)
--
Архины нөлөө
--
Үе тэнгийнхний дарамт шахалт
--
Романтик хосынх нь үзүүлэх нөлөө
Дараа нь хүний гаргах шийдвэрт нөлөөлж болох бусад төрлийн нөлөөллийг суралцагчдаас
асууна. Тэдний нэмж хэлэх зүйлийг самбарт бичнэ.
Гарч болох хариулт:
--
Эцэг эхийн хүсэл
--
Багшийн хүсэл
--
Өөрийнхөө тухай мэдэрч байгаа мэдрэмж. Жишээлбэл, бусдад таалагдах хүсэл, өртөмтгий
эмзэг байгаа мэт мэдрэмж
--
Тухайн нөхцөлд үүсч байгаа мэдрэмж. Жишээлбэл, айдас, хайр, дур хүсэл гэх мэт.
Суралцагчдыг дөрвөн хүнтэй багт хуваагаад, самбарт бичсэн нөлөөлөл бүрийг сайн, муу
аль нь болохыг багаараа хэлэлцэхийг хүснэ. Хэрвээ тухайн нөлөөлөл нь янз бүр байж болно
гэж багаараа шийдвэл энэ нь юунаас шалтгаалан сайн, эсвэл муу байж болохыг багаараа
хэлэлцэнэ.
Даалгавраа гүйцэтгээд дууссаны дараа эхний нөлөөллийн талаар ямар бодолтой байгааг
нэгдүгээр багаас асууна. Дараа нь бусад багаас энэ нөлөөллийн талаар өөр бодолтой байгаа
эсэхийг нь асуугаад, энэ асуудлыг хэлэлцэх боломжийг суралцагчдад өгнө. Ингээд ангиараа
уг нөлөөллийг аль ангилалд хамруулах талаар бүгд санал нийлсэн үед сайн гэж ангилсан
бол самбарт бичсэн байгаа жагсаалт дотроос тухайн нөлөөллийг “ “ тэмдгээр, хэрвээ муу
гэж ангилсан бол “X” тэмдгээр, харин янз бүр байж болно гэж шийдсэн бол “?” тэмдгээр
тэмдэглэнэ.
Суралцагчдын өгөх хариултыг чиглүүлэхийн тулд “Нөлөөллийн ангилал” (Нөөц хэрэглэгдэхүүн
7.2) материалыг ашиглана.
Суралцагчдын дунд дараах асуултыг асууна:
Та нарын хийсэн хэлэлцүүлэгт тулгуурлан, нөлөөллийг сайн шинжтэй болгож байгаа зүйлээс
заримыг нэрлэнэ үү?
Гарч болох хариулт:
--
Зөв мэдээлэлд тулгуурласан байдаг.
--
Чиний ашиг сонирхолд нийцсэн, эсвэл дундыг баримталсан шинжтэй байдаг.
Муу нөлөөллийн зарим шинж тэмдгийг нэрлэнэ үү?
Гарч болох хариулт:
--
Энэ нь буруу эсвэл алдаатай төсөөлөл, баримтад тулгуурласан байдаг.
--
Энэ нь чиний биш, харин нөгөө хүний амиа бодсон ашиг сонирхолд нийцсэн байдаг.
Гаргасан шийдвэртээ тууштай байж чадаагүй үедээ та нарт ямар мэдрэмж төрдөг вэ? Яагаад?
Муу нөлөөллийн улмаас гаргасан шийдвэрээ өөрчлөхөд хүрсэн үед ямар үр дагавар гарч
болох вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Чи дараа нь өөрөө харамсах зүйлийг хийж магадгүй.
--
Өөрийг чинь аюулд учруулах шийдвэрийг гаргаж магадгүй.
80 81