Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 2
ШИЙДВЭР ГАРГАХ ХЭЛБЭР
7. Хойшлуулах хэлбэр: Тодорхой үйлдэл юмуу эргэцүүлэн бодохыг хойшлуулах, хойш нь
тавих.
Жишээ нь: Чи заавал хийх ёстой гэрийн даалгавартай байгаа боловч энэ даалгавар нь
нэлээд хүнд учир чи түүнийг хийхийг хүсэхгүй байна. Чи телевиз үзэх, найз нартайгаа ярих
зэргээр гэрийн даалгавар хийхээс зайлсхийж байна. Ингээд гэрийн даалгаврын эцсийн
хугацаа болоход чи цаг алдсанаа ойлгох боловч түүнийг хийж дуусгах хугацаагүй болжээ.
8. Амь тэмцэх хэлбэр: Гаргах шийдвэрийн хувилбар олон байгаа учраас чи юу хийхээ мэдэхээ
больж, улмаар сонголт хийхийн тулд их хугацаа зарцуулах, эсвэл огт сонголт хийлгүй орхих.
Жишээ нь: Энэ зун юу хийхээ шийдэх ёстой боловч чамд байгаа хувилбар бүр өөр өөрийн
давуу талыг агуулж байна. Тодорхой нэг хувилбарыг сонгох гэтэл нөгөө хувилбар нь арай
илүү өгөөжтэй санагдах тул чи бодлоо дахин дахин өөрчилж байна.
9. Төлөвлөх хэлбэр: Байгаа бүх сонголтод үнэлгээ өгч, хамгийн өгөөжтэй, үр дүнтэй
хувилбарыг тодорхойлоод, дараа нь шийдвэрээ гаргах. Энэ нь үндэслэлтэй хандах хандлага
болно.
Жишээ нь: Анхны цалин нь өндөр боловч цаашид албан тушаал ахих боломжгүй ажилд
оролгүйгээр анхны цалингийн хэмжээ нь бага боловч цаашид албан тушаал ахих боломжтой
ажилд орохоор шийдэх.
10. Дотоод мэдрэмжээрээ шийдэх хэлбэр: Тодорхой бус, эргэлзээтэй мэдрэмжийн үндсэн
дээр юмуу “ингэх нь зүйтэй” гэж бодогдож байгаагийн үндсэн дээр шийдвэр гаргах.
Жишээ нь: Найз охин/найз хөвгүүн чинь чамд тохирох хүн биш гэж бодогдсон тул түүнээс
холбоогоо таслахаар шийдэх.
НӨӨЦ ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН 2.2
Сургууль
дээр
Гэртээ
Чөлөөт
цагаараа
Үүнийг би бусад
хүнтэй хамт шийддэг
Жишээ нь: Хаашаа
явах вэ гэдгийг.
БИ ЯМАР ШИЙДВЭР ГАРГАДАГ ВЭ?
Энэ талаар би ямар нэг
сонголт хийх боломж
байхгүй
Жишээ нь: Хичээл хэдэн
цагаас эхлэх вэ гэдэг
талаар.
Жишээ нь: Гэрийн ямар
ажлыг би хийх ёстой вэ
гэдэг талаар.
НӨӨЦ ХЭРЭГЛЭГДЭХҮҮН 2.3
ЯАРАЛТАЙ ШИЙДВЭР ГАРГАХ ТОХИОЛДОЛ
Үүнийг би өөрөө шийддэг
Жишээ нь: Үдийн хоолны
үеэр хэнтэй ярьж хөөрөх.
Жишээ нь: Ямар хувцас
өмсөх.
Жишээ нь: Архи уух, тамхи
татах талаар.
--
Сурагчид тест өгч байна. Багш ангиас түр гараад явлаа. Найз чинь чамаас “Би чиний
тестийг хуулаад авч болох уу?” гэж хүслээ. Чи яах вэ?
--
Сургууль руугаа алхаж явтал найз чинь чамд “Өнөөдөр хичээлээ тасалчихья” гэж санал
тавина. Чи яах вэ?
--
Өнөө орой болох үдэшлэгт Болдоо чамайг урьжээ. Чи тэр үдэшлэгт очихыг маш их хүсч
байгаа боловч урьд нь Хишгээгийн гэрт очиж, хамтдаа хичээлээ хийхээр тохиролцсон
байжээ. Чи яах вэ?
--
Чи өөрийн сайн хэдэн найзтайгаа хамт сагсан бөмбөг тоглохоор дөнгөж тохиролцоод
байлаа. Гэтэл тэр найзуудын чинь дургүй байдаг өөр нэг найз чинь чам дээр хүрч ирээд,
“Та нар бямба гарагт сагсан бөмбөг тоглох гэж байгаа юмуу? Би хамт тоглож болох уу?”
гэж асууна. Чи яах вэ?
--
Үдэшлэгийн үеэр найзууд чинь чамайг хүсэлгүй байсан ч архи уу гэж шахаж байна. Чи яах
вэ?
--
Үдэшлэгийн үеэр нэг найз чинь чамд тамхи өгнө. Гэтэл чи урьд нь тамхи татаж огт үзээгүй
билээ. Чи яах вэ?
--
Чи өөрийн хамгийн сайн найзтайгаа хамт нэгэн үдэшлэг дээр байна. Чи аав ээждээ 22
цагт гэртээ ирнэ гээд хэлчихсэн боловч одоо 23 цаг болчихлоо. Чи явмаар байгаа боловч
найз чинь согтчихсон байгаа тул явахыг хүсэхгүй байна. Түүнийг орхиод явчихвал тэр ямар
нэг эвгүй, аюултай юманд орооцолдчих вий гэж чи айж байна. Чи яах вэ?
--
Чи өнөө орой Батхуягийн төрсөн өдрийн баярт явмаар байгаа боловч маргааш тест өгөх
ёстой ба тэр тестэнд бэлдэж, хичээлээ давтах ёстой болоод байна. Чи яах вэ?
--
Чи хичээл сурлагадаа сайн болохоор танай ангийн хэдэн хүүхэд чамаар гэрийн даалгавраа
хийлгээд, мөнгө төлж байя гэж хэлнэ. Тэр мөнгийг чи өөртөө хэрэгтэй юманд зарж
болно, чамд хүний гэрийн даалгаврыг хийж өгөх цаг хангалттай байна, мөн тэдний гэрийн
даалгаврыг хийх нь чиний хувьд бол маш хялбар ажил болно. Чи яах вэ?
20 21