Шийдвэр гаргах

МОДУЛЬ 6: СЭДЭВ 6
ЭРСДЭЛ ХИЙХ
--
Үүнийг бусад хүн мэдэж, тэр хоёрын талаар муугаар бодож магадгүй.
Эдгээр хохирол, шаналал нь тохиолдоно гэсэн магадлал хэдий хэмжээтэй байгаа талаар
суралцагчид юу гэж бодож байгааг асууна.
Гарч болох хариулт:
Тодорхойлсон хохирол, шаналлын төрлөөс шалтгаалан хариулт нь хоорондоо харилцан
адилгүй байх боловч ерөнхийд нь аваад үзэхэд суралцагчдад таны мэдээлсэн биологийн
үндэс суурьтай хохирлын хувьд дараах хариулт гарах болов уу:
--
Жирэмслэх магадлал нь “дунд зэрэг”.
--
Эмэгтэйгийн хувьд БЗДХ авах магадлал нь “дунд зэрэг”-ээс “их”.
--
Эрэгтэйгийн хувьд БЗДХ авах магадлал нь “дунд зэрэг”-ээс “бага”.
--
ХДХВ-аар халдварлах магадлал “бага”.
Одоо хохирол юмуу шаналлыг хүлээж авах боломжийн талаар суралцагчдын саналыг хураана.
Эхлээд эмэгтэй суралцагчдаас асууж, гараа өргөн санал хураана. Хамгийн олон хүний санал
авсан хамгийн өндөр түвшинтэй боломжийг самбарт бичээд, дараа нь эрэгтэй суралцагчдаас
асууж дээрхийн адил ажиллана.
Гарч болох хариулт:
--
Тодорхойлсон хохирол, шаналлын төрлөөс шалтгаалан хариулт нь хоорондоо харилцан
адилгүй байх боловч ерөнхийдөө бол “таашаал авч чадахгүй” гэх мэт удаан хугацаагаар
үргэлжлэхээргүй, гүн гүнзгий нөлөө үзүүлэх, эсвэл онцгой муу үр дагаврын хувьд бол
хүлээж авах боломж нь нэлээн өндөр үзүүлэлттэй байх болов уу (“эвгүй” эсвэл “тэсэж
болно”). Харин “ХДХВ-аар халдварлах” гэх мэтийн арай хүнд, тэр ч бүү хэл үхлийн аюулыг
агуулсан байж болох үр дагаврын хувьд “маш том асуудал” юмуу “хүлээн авч болохгүй”
гэсэн дүгнэлт давамгай гарах болов уу. Ерөнхийдөө гарч болох хохирол болон шаналлыг
суралцагчид дийлэнхдээ хүлээж авахгүй гэсэн хариулт өгөх магадлалтай болохыг мэдэж
байх шаардлагатай.
Эцэст нь, хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд орж магадгүй гэж үзэж байгаа эрэгтэй суралцагчдыг
гараа өргөхийг хүсээд, нийт тоог нь самбарт бичнэ. Дараа нь хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд
орохгүй гэж үзэж байгаа хөвгүүдийг гараа өргөхийг хүсээд, нийт тоог нь самбарт бичнэ.
Охидын өгөх хариултыг мөн адил арга замаар тодорхойлно.
Дараа нь нийт суралцагчдаас дараах асуултыг асууна:
Гарах ашиг өгөөж нь эрсдэлийг хийхэд гомдолгүй болгож байна гэж үзэж байгаа суралцагчдаас
асуухад, та нар яагаад ингэж бодож байна вэ?
Гарах ашиг өгөөж нь хийх эрсдэлийг зөвтгөж чадахгүй байна гэж үзэж байгаа суралцагчдаас
асуухад, та нар яагаад ингэж тухайн эрсдэлийг хийгээд ч хэрэггүй гэж бодож байна вэ?
Охид болон хөвгүүдийн өгсөн хариултын хооронд ялгаа ажиглагдсан уу?
Хэрвээ тийм бол яагаад ялгаатай байсан гэж бодож байна вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Гарах хохирлын тохиолдох магадлал нь хөвгүүдтэй харьцуулахад охидын хувьд илүү байгааг
суралцагчид ажигласан байх ёстой. Охид жирэмслэхээс гадна БЗДХ-аар халдварлах
магадлал илүү байдаг.
Эрсдэлийг хийнэ гэж хариулсан бүх суралцагчдыг (эрэгтэй болон эмэгтэй аль аль нь) гараа
дахин өргөхийг хүснэ. Багц хөзөр ашиглаад, эрсдэл хийнэ гэж хариулсан бүх суралцагчдыг
багцаас нэг хөзөр сугалан авахыг хүснэ.
--
Одоо гарч болох хохирол болон шаналлын тохиолдох магадлал дээр үндэслээд тэдний
хийсэн сонголтын үр дүн ямар байхыг үзэх гэж байгааг хэлнэ.
--
Улаан өнгийн хөзөр (бундан юмуу дөрвөлжин) хөзөр сугалсан суралцагчдыг босч зогсохыг
хүснэ. Эдгээр хүмүүсийн хувьд бэлгийн хавьталд орсон эмэгтэй нь заг хүйтэн өвчнөөр
халдварласан болохыг хэлнэ (эдгээр хүмүүс нь 50%-ийн эрсдэлтэй).
--
Одоо бундан хөзөр сугалсан суралцагчдыг босч зогсохыг хүснэ. Энэ тохиолдолд эрэгтэй
нь заг хүйтэн өвчнөөр халдварласан болохыг хэлнэ (эдгээр хүмүүс нь 25%-ийн эрсдэл
хийсэн).
--
Аль ч өнгийн тамга, ноён, хатан юмуу боол хөзөр сугалсан хүмүүсийг босч зогсохыг хүснэ.
Энэ тохиолдолд эмэгтэй нь жирэмсэлсэн болохыг хэлнэ (эдгээр хүмүүс нь 30%-ийн эрсдэл
гаргасан).
--
Хар өнгийн тамга хөзөр сугалсан хүн байгаа эсэхийг асууна. Хэрвээ байгаа бол эдгээр
хүмүүс нь ХДХВ-ээр халдварласан болохыг хэлнэ.
Одоо дараах асуултыг асууж, энэхүү дасгал ажлын боловсруулалтыг үргэлжлүүлэн хийнэ:
Ямар нэмэлт мэдээлэл шийдвэр гаргах үйл явцаас гарах эрсдэлүүдийг илүү үнэн зөвөөр
үнэлэхэд тус нэмэр болох вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Найзын маань урьд өмнөх бэлгийн амьдралын талаарх мэдээлэл.
--
Өөрийн болон найзын чинь БЗДХ-тай эсэх талаар илүү их мэдээлэл.
--
Эмэгтэй нь биений юмны мөчлөгийн аль үе дээр байгаа тухай илүү тодорхой мэдээлэл.
Жирэмслэлтээс хамгаалах шахмал эм хэрэглэх нь эдгээр эрсдэлийг хэрхэн өөрчилж болох
вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Хэрвээ эмэгтэй нь жирэмслэлтээс хамгаалах шахмал эмийг зөв хэрэглэсэн бол тэр
жирэмсэн болох магадлал маш бага байх болно. Харин БЗДХ болон ХДХВ-аар халдварлах
эрсдэл хэвээр байх болно.
Бэлгэвч хэрэглэх нь тухайн нөхцөлийг хэрхэн өөрчилж чадах вэ?
Гарч болох хариулт:
--
Энэ нь жирэмслэх болон БЗДХ/ХДХВ авах эрсдлүүдийн аль алийг нь нэлээд их бууруулах
болно.
Сая бидний авч үзсэн хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталтай холбоотой эрсдэл байхад олон өсвөр
насныхан яагаад хамгаалалтгүй бэлгийн хавьталд ордог тухай бодлоо хэлнэ үү?
Гарч болох хариулт:
--
Мэдээлэл багатай
--
Эрсдэлийн тухай боддоггүй
--
Эрсдэл/ хор уршгийг ойлгодоггүй
--
Юу хийх гэж байгаа тухайгаа боддоггүй; яаран шийдвэр гаргадаг
--
Эрсдэлийг үнэлж үзэхийн оронд өөрийн хүсэл мөрөөдөлдөө автаж шийдвэр гаргадаг
--
Аз дайрна гэж боддог.
Ерөнхийд нь аваад үзэхэд тодорхой нэг нөхцөлийн агуулж байх магадлалтай эрсдэлийг хэрхэн
үнэлэх ёстой вэ?
Та нарын бодлоор, эрсдэлд үнэлгээ өгөх нь юугаараа хэцүү байх вэ?
66 67