ASA JOURNAL Vol.2 | 2018
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ต้นแบบการยืดอายุวัสดุไม้ไผ่บ้านพื้นถิ่น<br />
ประยุกต์ลักษณะประเพณีหมู่บ้านกะหร่างปกาเกอะญอ<br />
โป่งลึก แก่งกระจาน เพชรบุรี<br />
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. เทิดศักดิ์ เตชะกิจขจร<br />
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย / terdsak@gmail.com<br />
บทคัดย่อ<br />
ความเปลี่ยนแปลงของรูปแบบบ้านกะหร่างปกาเกอะญอ<br />
แห่งโป่งลึกในเขตอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานซึ่งเกิดจากปัจจัย<br />
ภายในและภายนอก ส่งผลให้คุณค่าทางอัตลักษณ์ของหมู่บ้าน<br />
ดั้งเดิมที่เคยกลมกลืนไปกับธรรมชาติผืนป่าเริ่มเลือนลางไป การ<br />
ประยุกต์องค์ความรู้สถาปัตยกรรมไม้ไผ่ของชาวกะหร่างปกา<br />
เกอะญอกับความรู้ในการใช้งานไม้ไผ่ทางสถาปัตยกรรมปัจจุบัน<br />
เป็นการเปิดโอกาสในการรื้อฟื้นอัตลักษณ์ดั้งเดิมให้กลับมา พร้อม<br />
ไปกับการตอบโจทย์ปัญหาด้านสังคมและสิ่งแวดล้อมผ่านการ<br />
ทดลองก่อสร้างต้นแบบบ้านกะหร่างปกาเกอะญอด้วยวิธีการ<br />
ประยุกต์ โดยผสานภูมิปัญญาเข้ากับศาสตร์ในปัจจุบัน ทำให้พบ<br />
ศักยภาพของวิธีการต่าง ๆ ที่สามารถใช้งานได้ในพื้นที่ซึ่งมีข้อจ ำกัด<br />
ในการเข้าถึงแหล่งทรัพยากรและข้อจำกัดด้านงบประมาณและ<br />
การทำงานในพื้นที่ ได้แก่ การยืดอายุฐานรากเสาไม้ไผ่ด้วย<br />
ปูนซีเมนต์ การใช้น้ำส้มควันไม้ในการป้องกันมอดด้วยการกรอก<br />
น้ำยาในพื้นที่ การใช้สลักลิ ่มไม้ไผ่ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม<br />
ประสิทธิภาพการยืดอายุการใช้งานไม้ไผ่นั้น ยังมีหลากประเด็นที่<br />
ควรต้องศึกษาเพื่อปรับปรุงต่อไป ได้แก่ การประยุกต์ในส่วนวัสดุ<br />
มุงหลังคา รวมถึงการสร้างวงจรการปลูกไม้ไผ่ทดแทน หรือ ธนาคาร<br />
วัสดุไม้ไผ่ ลักษณะทางกายภาพที่แสดงออกผ่านรูปแบบที่หลาก<br />
หลายของเรือนพักอาศัยพื้นถิ่นภาคอีสานในปัจจุบันทำให้คนทั่วไป<br />
ได้รับรู้ถึงการเปลี่ยนแปลงของเรือนพื้นถิ่นที่เป็นไปอย่างรวดเร็วเริ่ม<br />
จากการลดจำนวนลงของเรือนมีใต้ถุนสูงที่ปลูกสร้างด้วยไม้ทั้งหลัง<br />
เป็นการเพิ่มขึ้นของอาคารพักอาศัยที่สร้างด้วยโครงสร้างคอนกรีต<br />
และมีรูปร่างภายนอกไม่แตกต่างจากบ้านจัดสรรในพื้นที่ย่านชาน<br />
เมืองใหญ่ๆ จนทำให้เป็นที่เข้าใจทั่วไปว่า แบบแผนที่อยู่อาศัยใน<br />
ท้องถิ่นในที่สุดจะถูกกระแสแห่งความเป็นเมืองครอบงำจนหมดสิ้น<br />
คสคัญ: กะหร่าง ปกากะญอ, อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน, ไม้ไผ่,<br />
บ้าน, การยืดอายุวัสดุ<br />
ที่มา<br />
แก่งกระจานเป็นนอุทยานแห่งชาติที่มีพื้นที่มากที่สุดใน<br />
ประเทศไทย ครอบคลุมพื้นที่ถึง 3 จังหวัด และมีความอุดมสมบูรณ์<br />
ทางธรรมชาติจึงเป็นผืนป่าที่มีความสำคัญแห่งหนึ่งในประเทศไทย<br />
คณะกรรมการมรดกโลกขององค์การยูเนสโก (UNESCO) เริ่ม<br />
พิจารณาการขึ้นทะเบียนมรดกโลกทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม<br />
ในปีพ.ศ. 2558 นอกเหนือจากความสมบูรณ์ทางธรรมชาติแล้วนั้น<br />
บนพื้นที่อุทยานแห่งนี้ยังประกอบไปด้วยคุณค่าทางวัฒนธรรม<br />
ดั้งเดิมของชาวกะหร่างปกาเกอะญอที่พึ่งพาอาศัยผืนป่าแห่งนี้<br />
ได้อย่างกลมกลืน พื้นที่โป่งลึก และ บางกลอย เป็นอีกแหล่งชุมชน<br />
ชาวกะหร่างปกาเกอะญอ ที่ตั้งถิ่นฐานเป็นหลักแหล่งจากวิถีชีวิตเดิม<br />
ที่นิยมย้ายถิ่นฐาน ประกอบด้วยวัฒนธรรมภูมิปัญญาที่โดดเด่น ทั้ง<br />
รูปแบบบ้านเรือน และประเพณีกิจกรรมต่างๆ การเปลี่ยนวิถีการ<br />
ดำเนินชีวิตจากการทำไร่หมุนเวียนมาเป็นการทำเกษตรในพื้นที่<br />
ที่ถูกจัดสรร ส่งผลให้เกิดความต้องการของทรัพยากรที่มากขึ้น ทั้ง<br />
ปัจจัยสำหรับอุปโภค และบริโภค ตามการขยายตัวของชุมชน<br />
ภาพที่ 1 : ระหว่างการก่อสร้างบ้านแบบดั ่งเดิมหลังที่ 1 ร่วมกับช่างกะหร่าง<br />
100 101<br />
วารสารสถาปัตยกรรมของสมาคมสถาปนิกสยาม<br />
ในพระบรมราชูปถัมภ์ Issue 02 / <strong>2018</strong><br />
The Architectural Journal of The Association of Siamese Architects<br />
under the Royal Patronage<br />
Image 1 : The construction of traditional Paka-kyaw Karen house no.1 with the local artisans.<br />
วารสารสถาปัตยกรรมของสมาคมสถาปนิกสยาม<br />
ในพระบรมราชูปถัมภ ์ Issue 02 / <strong>2018</strong><br />
The Architectural Journal of The Association of Siamese Architects<br />
under the Royal Patronage
Change language