Paral·l<strong>el</strong>am<strong>en</strong>t, amb <strong>el</strong> descobrim<strong>en</strong>t de la inestabilitat de microsatèl·lits (IMS) i la seva altafreqüència <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>càncer</strong> colorectal associat al CCHNP, es van proposar <strong>en</strong> 1997 <strong>el</strong>sanom<strong>en</strong>ats criteris de Bethesda per a la id<strong>en</strong>tificació de tumors candidats a realitzar l'anàlisid’IMS. 46 Una modificació <strong>d<strong>el</strong></strong>s criteris de Bethesda es va proposar al 2001 per l'AssociacióAmericana de Gastro<strong>en</strong>terologia 39 i, rec<strong>en</strong>tm<strong>en</strong>t, al 2004, s'han publicat <strong>el</strong>s criteris deBethesda revisats per id<strong>en</strong>tificar individus amb CCHNP i recomanar l'estudi d’IMS. 47S'estima que la freqüència de CCHNP sobre la base <strong>d<strong>el</strong></strong> complim<strong>en</strong>t <strong>d<strong>el</strong></strong>s criterisd’Amsterdam a Espanya és <strong>d<strong>el</strong></strong> 2,5% de tots <strong>el</strong>s <strong>càncer</strong>s colorectals, i que <strong>el</strong> 19% <strong>d<strong>el</strong></strong>spaci<strong>en</strong>ts amb <strong>càncer</strong> colorectal compleix<strong>en</strong> com a mínim un <strong>d<strong>el</strong></strong>s criteris de Bethesda. 41Criteris d'estudi d’inestabilitat de microsatèl·lits (IMS) <strong>en</strong> <strong>càncer</strong> colorectalCriteris de Bethesda revisats 47 (s’ha de complir algun <strong>d<strong>el</strong></strong>s criteris)Seran analitzats per IMS <strong>el</strong>s tumors d’individus <strong>en</strong> les segü<strong>en</strong>ts situacions:1. Càncer colorectal diagnosticat abans <strong>d<strong>el</strong></strong>s 50 anys2. Presència de <strong>càncer</strong> colorectal sincrònic o metacrònic, o de <strong>càncer</strong> colorectal i un tumor a associat aCCHNP, indep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tm<strong>en</strong>t de l'edat3. Càncer colorectal amb histologia b de tumor d’IMS-alta diagnosticat abans <strong>d<strong>el</strong></strong>s 60 anys c4. Càncer colorectal i un o més familiars de primer grau amb un tumor associat a CCHNP diagnosticatabans <strong>d<strong>el</strong></strong>s 50 anys5. Càncer colorectal i dos o més familiars de primer o segon grau amb un tumor associat a CCHNPindep<strong>en</strong>d<strong>en</strong>tm<strong>en</strong>t de l'edat de diagnòstica Tumors associats a CCHNP: colorectal, <strong>en</strong>dometrial, estómac, ovari, pàncrees, urèter i p<strong>el</strong>vis r<strong>en</strong>al, tracte biliar, cerebral(normalm<strong>en</strong>t glioblastoma, Síndrome de Turcot), ad<strong>en</strong>omes sebacis i queratoacantomes (Síndrome de Muir-Torre), i tumorsde l'intestí primb Presència de limfòcits infiltrants de tumor, reacció Crohn-like, difer<strong>en</strong>ciació mucinosa/an<strong>el</strong>l de seg<strong>el</strong>l, o medul·larc No cons<strong>en</strong>s sobre la inclusió de límit d'edat <strong>en</strong> <strong>el</strong> criteri 3; <strong>el</strong>s participants van votar mant<strong>en</strong>ir edat inferior a 60 anys <strong>en</strong> lesguiesLa sospita clínica <strong>d<strong>el</strong></strong> CCHNP es basa <strong>en</strong> <strong>el</strong> complim<strong>en</strong>t <strong>d<strong>el</strong></strong>s criteris d’Amsterdam tipus I i II.Aquests criteris són <strong>el</strong>s més específics per al diagnòstic clínic <strong>d<strong>el</strong></strong> CCHNP, però la sevabaixa s<strong>en</strong>sibilitat és una limitació per utilitzar-los com a única eina per id<strong>en</strong>tificar <strong>el</strong> CCHNP<strong>en</strong> la pràctica clínica. Els criteris de Bethesda es pod<strong>en</strong> utilitzar com una eina inicial perid<strong>en</strong>tificar individus amb risc de CCHNP i candidats a la realització d’IMS i tinció de lesproteïnes MLH1, MSH2 i MSH6 per immunohistoquímica (IHQ). En aquests casos, <strong>el</strong>diagnòstic definitiu de CCHNP dep<strong>en</strong>drà de la id<strong>en</strong>tificació d'una mutació germinal <strong>en</strong> <strong>el</strong>sg<strong>en</strong>s reparadors <strong>d<strong>el</strong></strong> DNA.Estudis de cohort rec<strong>en</strong>ts suggereix<strong>en</strong> que les famílies que compleix<strong>en</strong> criteris d’AmsterdamI, però <strong>en</strong> què no existeix defecte <strong>en</strong> <strong>el</strong>s g<strong>en</strong>s reparadors ni IMS, no comparteix<strong>en</strong> la mateixaincidència de <strong>càncer</strong> que famílies amb síndrome de Lynch i mutació id<strong>en</strong>tificada <strong>en</strong> un <strong>d<strong>el</strong></strong>sg<strong>en</strong>s reparadors. Rec<strong>en</strong>tm<strong>en</strong>t, s'ha suggerit que les famílies amb aquestes característiquesse les designi com “<strong>càncer</strong> colorectal familiar tipus X” (Familial Colorectal Cancer TypeX), la base g<strong>en</strong>ètica <strong>d<strong>el</strong></strong> qual es desconeix, per tal de difer<strong>en</strong>ciar-ho de la síndrome deLynch. Els membres d'aquestes famílies t<strong>en</strong><strong>en</strong> m<strong>en</strong>or incidència de <strong>càncer</strong> colorectal, l'edatal diagnòstic és més tardana i no t<strong>en</strong><strong>en</strong> major risc per a altres neoplàsies. Per a les famíliesque compleixin aquests criteris es recomana un protocol de seguim<strong>en</strong>t m<strong>en</strong>ys estricte,inclo<strong>en</strong>t colonoscòpia cada 5 anys a iniciar als 35 anys o 5-10 anys abans <strong>d<strong>el</strong></strong> diagnòstic42
més jove <strong>en</strong> la família. 48 Abans d'etiquetar una família que compleixi criteris d’Amsterdam Icom a Família X, caldria que es complissin <strong>el</strong>s segü<strong>en</strong>ts criteris: 491. Haver estudiat més d'un bloc tumoral dins de la família i que cap pres<strong>en</strong>ti IMS (f<strong>en</strong>otipRER negatiu).2. Haver realitzat estudi d’IHQ de MLH1, MSH2, MSH6 i PMS2 a més d'un bloc tumoraldins de la família i que pres<strong>en</strong>tin una expressió normal.3. S'ha dut a terme seqü<strong>en</strong>ciació i estudi de grans <strong>d<strong>el</strong></strong>ecions <strong>d<strong>el</strong></strong>s g<strong>en</strong>s reparadors i no s’haid<strong>en</strong>tificat cap alteració g<strong>en</strong>ètica.Diagnòstic g<strong>en</strong>èticA causa de l'<strong>el</strong>evada incidència de <strong>càncer</strong> colorectal, és possible observar una agregació detumors presumiblem<strong>en</strong>t esporàdics <strong>en</strong> <strong>el</strong> si d'una determinada família s<strong>en</strong>se que aixòsignifiqui que <strong>en</strong>s trobem davant una situació de CCHNP. Atès que no és factible efectuarl'anàlisi g<strong>en</strong>ètica a tots <strong>el</strong>s malalts afectes de <strong>càncer</strong> colorectal, es recomana fer unprecribratge <strong>d<strong>el</strong></strong>s individus tributaris d'aquesta mesura sobre la base de criteris clínics desospita. Entre aquests, <strong>el</strong>s criteris d’Amsterdam originals 44 o revisats 45 són molt específicsperò poc s<strong>en</strong>sibles, hav<strong>en</strong>t-se proposat utilitzar <strong>el</strong>s criteris de Bethesda, 50 rec<strong>en</strong>tm<strong>en</strong>trevisats. 51,52 [Niv<strong>el</strong>l d'evidència: IIa; Grau de recomanació: B]La realització d’IMS o la tinció per IHQ de les proteïnes reparadores és una estratègiaefectiva per s<strong>el</strong>eccionar <strong>el</strong>s individus candidats a un estudi g<strong>en</strong>ètic. La decisió de realitzaruna o una altra tècnica, o ambdues, és controvertida ja que existeix<strong>en</strong> dades <strong>en</strong> la literaturaque mostr<strong>en</strong> una s<strong>en</strong>sibilitat equival<strong>en</strong>t de les dues tècniques, m<strong>en</strong>tre que altres treballssuggereix<strong>en</strong> que l'anàlisi de la IMS és més s<strong>en</strong>sible. No obstant això, la pèrdua d'expressiód'una proteïna permet dirigir l'estudi g<strong>en</strong>ètic posterior. 53-56Anàlisi d'inestabilitat de microsatèl·lits <strong>en</strong> teixit tumoralLa IMS constitueix un marcador f<strong>en</strong>otípic <strong>d<strong>el</strong></strong> CCHNP, però també es pot trobar <strong>en</strong> <strong>el</strong> 7-15%de tumors esporàdics (aquesta última situació es deu a la hipermetilació <strong>d<strong>el</strong></strong> promotor deMLH1 o mutacions somàtiques <strong>en</strong> alguns <strong>d<strong>el</strong></strong>s g<strong>en</strong>s reparadors).El pan<strong>el</strong>l de marcadors de microsatèl·lits per IMS comprèn <strong>el</strong> BAT25, BAT26, D2S123,D5S346 i D17S250. 57 Alguns estudis propos<strong>en</strong> utilitzar només <strong>el</strong> BAT26 com a marcador. 54Immunohistoquímica per a les proteïnes reparadores <strong>en</strong> teixit tumoralLa IHQ detecta la presència o absència d'expressió de la proteïna analitzada (proteïnesreparadores MLH1, MSH2, MSH6 i PSM2) i, <strong>en</strong> cas d'absència, permet dirigir l'anàlisimolecular posterior. Cal t<strong>en</strong>ir pres<strong>en</strong>t que, algunes mutacions <strong>en</strong> g<strong>en</strong>s reparadors no estradueix<strong>en</strong> <strong>en</strong> absència de la proteïna correspon<strong>en</strong>t, i que canvis epi<strong>g<strong>en</strong>ètics</strong> sí pod<strong>en</strong>provocar absència d’expressió.43
- Page 1: Juny de 2006 OG01/2006guiaDE PRÀCT
- Page 5: OG01/2006guiaDE PRÀCTICA CLÍNICAJ
- Page 8 and 9: Detecció de mutacions germinals en
- Page 11 and 12: ALGORISMESALGORISME 1. CONSELL GEN
- Page 13 and 14: ALGORISME 3. DIAGNÒSTIC GENÈTIC I
- Page 15 and 16: ALGORISME 5. DIAGNÒSTIC I TRACTAME
- Page 17 and 18: ALGORISME 7. SEGUIMENT DEL CÀNCER
- Page 19: ALGORISME 9. SEGUIMENT DEL CÀNCER
- Page 22 and 23: El càncer de mama és el més freq
- Page 24 and 25: PROCÉS D'ELABORACIÓ, FONTS I NIVE
- Page 26 and 27: CONSELL GENÈTICEl consell genètic
- Page 28 and 29: Els beneficis més destacats estan
- Page 30 and 31: explicada de manera gradual i d'aco
- Page 32 and 33: POLIPOSI ADENOMATOSA FAMILIAR CLÀS
- Page 34 and 35: Consell genèticEs recomana oferir
- Page 36 and 37: TractamentEn aquests moments no exi
- Page 38 and 39: POLIPOSI ADENOMATOSA FAMILIAR ATENU
- Page 40 and 41: La tècnica quirúrgica d'elecció
- Page 44 and 45: Detecció de mutacions germinals en
- Page 46 and 47: El diagnòstic genètic es consider
- Page 48 and 49: CÀNCER DE MAMA I OVARI HEREDITARIS
- Page 50 and 51: La selecció de famílies segons el
- Page 52 and 53: Mutacions recurrentsAquestes mutaci
- Page 54 and 55: Les possibles opcions s'han de disc
- Page 56 and 57: En la relació beneficis/riscos de
- Page 58 and 59: Principals recomanacionsGrauDiagnò
- Page 60 and 61: Diagnòstic clínicSÍNDROME LI-FRA
- Page 62 and 63: S’ha de considerar en dones joves
- Page 64 and 65: CribratgeEl seguiment de les person
- Page 66 and 67: AVALUACIÓ PSICOLÒGICA DELS PACIEN
- Page 68 and 69: que el risc de símptomes depressiu
- Page 70 and 71: evitació tenen un rang de 0 a 35 i
- Page 72 and 73: l'obtenció de les dades, com per a
- Page 74 and 75: moguts per la incertesa d'haver o n
- Page 76 and 77: El dret a la intimitat genètica s'
- Page 78 and 79: amb relació a qui cal donar aquest
- Page 80 and 81: ecomana que els estudis sobre mostr
- Page 82 and 83: familiar, sí que es planteja la re
- Page 84 and 85: • Informació sobre els usos de l
- Page 86 and 87: amb l'estimació del risc, la infor
- Page 88 and 89: Nivells assistencials en càncer he
- Page 90 and 91: que permeti preservar la privacitat
- Page 92 and 93:
2. Aspectes qualitatius dels inform
- Page 94 and 95:
11 National Cancer Institute. [home
- Page 96 and 97:
33 Burt RW, Leppert MF, Slattery ML
- Page 98 and 99:
56 Southey MC, Jenkins MA, Mead L,
- Page 100 and 101:
80 Sheinfeld GS, Albert SM. The mea
- Page 102 and 103:
oophorectomy in BRCA1 and BRCA2 mut
- Page 104 and 105:
128 Varley JM, McGown G, Thorncroft
- Page 106 and 107:
152 Bleiker EM, Grosfeld FJ, Hahn D
- Page 108 and 109:
176 Calafell F, Malats N. Basic mol
- Page 110 and 111:
completa, el gen anormal és hereta
- Page 116:
Agència d’Avaluacióde Tecnologi