Tydskrif vir Hervormde Teologie, Jaargang 1, nommer ... - Wie is ons?

16
Romeinse wêreld van daardie tyd immers bloot variasies van een en
dieselfde ding. Die verskeidenheid was aanvaarbaar vir die heersende
verstaan van politieke korrektheid, solank dit eventueel uitkom by die
oorkoepelende beskouing van die Neoplatonisme met sy dualistiese
werklikheidsverstaan en dit tot uitdrukking gebring het (vgl Young
2007: 33). Die Neoplatonistiese dualisme dui uitdruklik op ʼn spanning
tussen ons huidige minderwaardige liggaamlike en materiële wêreld
en dan die verhewe toekomstige spirituele wêreld van die siel (bevry
van die liggaam) – waarin die onsterfl ike siel sy toekoms sal vind. Die
probleem met die Christene en die Vroeë Kerk was dat hulle, in die
kern van die saak, nie wou inpas by hierdie oorkoepelende fi losofi ese
raamwerk nie. Die Vroeë Kerk beklemtoon die hele mens, in die eenheid
van liggaam en gees. Hulle was in hierdie opsig nie polities korrek vir
hulle wêreld nie, en daarom moes hulle onderdruk en vervolg word.
Die Vroeë Kerk het, teenoor die veelgodedom en die Neoplatonistiese
dualisme, volgehou dat daar alleen een ware God is. Hulle het boonop
die vir die wêreld onverstaanbare ding gedoen, naamlik om hierdie
oortuiging van die een ware God verder skynbaar te gaan kompromitteer
met hulle bykomende verering van Jesus Christus as God en Here
(vgl Young 2007: 33). In werklikheid het die Vroeë Kerk hiermee hulle
wêreld vierkantig gekonfronteer met die misterie van God, met ken ten
dele (1 Korintiërs 13: 12), en dit wat die menslike rede eenvoudig te
bowe gaan.
In die geloofsoortuiging van die Vroeë Kerk word die
Neoplatonistiese dualisme noodwendig om bepaalde redes te bowe
gegaan. Die Vroeë Kerk se verstaan van die mens se verlossing maak
die dualisme onhoudbaar. Die Verlossingsleer (en dan by implikasie
die Christologie) is in baie teologiese verbande die hart van die Vroeë
Kerk se geloofsuitdrukkings, sodat die Vroeë Kerk nie kon inpas by die
Neoplatonisme se dualisme nie. Vir die Neoplatonistiese denke is dit
ondenkbaar dat ʼn god homself sal verneder om aarde toe te kom en deel
te word van die menslike bestaan. Hiervan breek Origenes (c 185-254)
weg met sy skerp opmerking teenoor Celsus, waarin hy uitdruklik stel
dat God in Christus neerdaal na die menslike wêreld: “For, continuing
unchangeable in His essence, He condescends to human affairs by the
economy of His providence” (Origenes 2007: Boek iv, 502). En die doel
is die mens se verlossing: “…His humiliation was undergone in order
to benefi t our race” (Origenes 2007: Boek iv, 503). Die menswording
van die Woord behels ʼn “sterfl ike liggaam” en ʼn “menslike siel”, maar
dit alles terwyl “die onsterfl ike God – die Woord –“ steeds “essensieel
die Woord” bly (Origenes 2007: Boek iv, 503). Maar by Irenaeus (pre-
177 – pre-200), biskop van Lyon, word die Neoplatonisme se dualisme,
in veral sy ekstreme vorme (soos by die Gnostiek), alreeds grootliks
opgehef deur die verstaan van die menslike verlossing in terme van
Die Opstanding van Jesus Christus in die Vroeë Kerk - Dr Kobus Labuschagne