Tydskrif vir Hervormde Teologie, Jaargang 1, nommer ... - Wie is ons?

84
Dit gaan nie hier om enige waarde wat aan ʼn graf geheg word nie,
maar daarom dat die ouers se nagedagtenis in ere gehou moet word.
Daarom bid die psalmdigter dan ook aan die einde van Psalm 90: ...hou
die werk van ons hande in stand, ja, die werk van ons hande, hou dit
in stand.
Wanneer ons voorgeslagte se nagedagtenis ter sprake kom, moet
ons fyn oordeel aan die dag lê. Ons moet aan die een kant erkenning
gee aan die bydraes wat ons voorgeslagte tot die opbouing van ons
eie leefwêrelde gemaak het en dankbaar daaraan erkenning gee. Ons
moet aan die ander kant daarteen waak om ons voorgeslagte op so
ʼn wyse te vereer dat die eer van God in die gedrang kom. Ons moet
ons voorgeslagte nie vergeet nie, maar ons moet ook nie onnadenkend
monumente vir hulle oprig wat moontlik God se eer kan aantas nie.
ʼn Vraag wat ook hier ons aandag verdien, is of verassing naas
begrafnis ʼn moontlikheid behoort te wees vir ʼn gelowige. Ek antwoord
net voorlopig omdat ’n mens eintlik net op die teologiese besware wat
teen verassing ingebring word, kan reageer in die lig van wat ons oor
die opstanding gaan sê. Ek sal dus die vraag later in die boekie weer
ter sprake bring.
Ons begrawe die stofl ike oorskot van afgestorwenes hoofsaaklik
om drie redes. (1) Lyke wat begin ontbind, hou ʼn gesondheidsrisiko
in, en ons wil die lyk so versorg dat dit uit ons midde weggeneem
word sonder dat die waardigheid van die afgestorwene aangetas word;
(2) ons wil seremonieel afskeid neem van die afgestorwene; en (3)
ons wil die seremoniële geleentheid van die begrafnis benut om die
naasbestaandes van die afgestorwene te vertroos. Kan ʼn verassing en
die meegaande roudiens hierdie funksies vervul? Ek dink so.
Mense ervaar wel soms dat ʼn verassing nie al die elemente
van ʼn begrafnis bevat nie, soos byvoorbeeld dat die graf nie deur die
familie en vriende toegegooi kan word nie, of dat hulle nie die kis sien
sak nie. Hulle meen daarom dat ʼn verassing onafgerond is, met die
gevolg dat die naasbestaandes van die afgestorwene wat veras is, hulle
na die tyd in ʼn emosionele lugleegte bevind. Die behoefte om aan die
“laaste afskeid” ʼn emosionele afgerondheid te gee, kan ondervang
word deur die vertrek van die lykswa na die roudiens seremonieel by
die verrigtinge in te sluit. Die lykswa kan byvoorbeeld vertrek terwyl ʼn
gebed gedoen word, ʼn aangepaste begrafnisformule voorgelees word,
of ʼn geloofsbelydenis voorgelees word.
Mense voer vandag uit praktiese oorwegings verskeie argumente
aan ten gunste van verassing. Daar word byvoorbeeld daarop gewys
dat die toekoms van begraafplase nie gewaarborg kan word nie,
grafskendings gereeld voorkom en grafte selfs geroof word. Dit is ook
nie meer altyd veilig om alleen of in ʼn klein groepie ʼn begraafplaas
te besoek nie. Talle begraafplase word vandag ook deur plaaslike
Nadenke oor die graf - Dr Gafie van Wyk