TRENDS IN SLIBONTWATERING - Stowa

STOWA 2012-46 TRENDS IN SLIBONTWATERING
SAMENVATTING
De aanleiding voor dit onderzoek was de gedeelde ervaring bij waterschappen dat het ontwateren
van slib steeds meer moeite kost. Deze ervaring werd ondersteund door gegevens uit
de bedrijfsvergelijking van de waterschappen waaruit een flinke toename van het polymeergebruik
voor de ontwatering bleek.
In het kader van dit onderzoek is dieper ingegaan op de ontwikkelingen op het gebied van de
ontwatering van slib. Aan de hand van een literatuur onderzoek is onderzocht welke handvatten
het wetenschappelijk onderzoek biedt bij het begrijpen van de factoren die van invloed
zijn op het ontwateren van slib. Daarna zijn de ontwikkelingen in Nederland met betrekking
tot de ontwatering van slib in beeld gebracht aan de hand van landelijke data en detail onderzoek
bij zes waterschappen. Dit onderzoek is gecombineerd met aandacht voor ontwikkelingen
in de bedrijfsvoering van de ontwatering.
Het onderzoek bevestigt het beeld dat de waterschappen steeds meer polymeer nodig hebben
voor het ontwateren van het slib uit de rioolwaterzuiveringen. Door de inzet van meer
polymeer slaagt men er wel in om het droge stof gehalte van de slibkoek constant te houden.
Vanaf 2008 is er bij veel slibontwateringen een sterke toename te zien van het polymeergebruik
per ton slib, hoewel er ook voor die tijd sprake is van een langzame stijging. Bij de
onderzochte waterschappen was het polymeerverbruik in 2010 20% hoger dan in 2007. Dit
komt overeen met het landelijke beeld uit de bedrijfsvergelijking waarbij het verbruik in
2009 19% hoger was dan in 2006. Deze toename van het polymeergebruik komt overeen met
2,5 miljoen euro aan extra jaarlijkse kosten voor alle waterschappen samen, terwijl de slibhoeveelheden
in de afgelopen jaren vrij stabiel zijn.
ontwateringsprestatie in relatie tot proceskeuzes
Centrifuges produceren momenteel een slibkoek met een gemiddeld droge stof gehalte
van 23­24% bij een polymeerverbruik van 13­15 g PE actief/kg droge stof. Zeefbandpersen
leveren gemiddeld een nattere slibkoek (droge stof gehalte 19­21% droge stof) bij een lager
polymeerverbruik (8­9 g PE actief/kg droge stof). Filterpersen geven een droge stof gehalte
dat vergelijkbaar is met centrifuges. Gegevens over het bijbehorende polymeerverbruik zijn
niet eenduidig. In sommige situaties is het verbruik lager dan bij zeefbandpersen, soms juist
vergelijkbaar met centrifuges.
Vergisting van slib blijkt ongunstig voor de ontwaterbaarheid van slib en het bijbehorend
polymeerverbruik. De gegevens uit het onderzoek betreffen een beperkte dataset, maar
wijzen erop dat het polymeerverbruik door de vergisting van slib met meer dan 50% kan
toenemen. Deze conclusie wordt ondersteund door literatuuronderzoek dat laat zien dat
de vergisting van slib leidt tot meer colloïdaal eiwit in het slib waardoor meer polymeer
nodig is voor de ontwatering. De onderzochte gegevens van de waterschappen bevestigen dit
beeld, hoewel de onderbouwing lastig bleek door de sterke invloed van het meevergisten van
primair slib op het ontwateringsresultaat van gegist slib.
Het ontwateren van slib van biologische fosfaatverwijdering kost 20­40% meer polymeer dan
het ontwateren van slib van chemische fosfaatverwijdering. Dit hogere polymeerverbruik
zorgt wel dat er geen groot verschil is in droge stof gehalte van de ontwaterde slibkoek in