Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

20
van SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
de strijd aan met jeugdwerkloosheid en noemen nadrukkelijk jongeren zonder startkwalificatie
(diploma havo of mbo-2) als de belangrijkste risicogroep.
In 1994 is de RMC (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie) ingevoerd met als doel het
terugdringen van voortijdig schoolverlaten. Hiermee is het onderwijs niet langer de enige
probleemeigenaar. Iedere RMC-regio heeft de volgende taken: het realiseren van een sluitende
melding en registratie van voortijdig schoolverlaten in de regio, het zorgen voor
doorverwijzing en herplaatsing van voortijdig schoolverlaters, en het realiseren van
samenwerking tussen relevante partijen. 9
De discussies over integraal jeugdbeleid hebben geleid tot de constatering dat het vaak
misgaat waar verschillende beleidsterreinen elkaar raken. Om hier iets aan te doen hebben
de betrokken ministeries van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), Binnenlandse
Zaken, Justitie, OCW en SZW een interdepartementaal overlegorgaan opgezet. 10 Het doel
hiervan is meer samenhang in het jeugdbeleid te brengen door knelpunten op te sporen
en de afstemming tussen verschillende instanties te stimuleren. In september 2003 heeft
de ministerraad ingestemd met het eerste resultaat van Operatie Jong: Proeve van de jeugdagenda.
11 Op basis van een knelpuntenanalyse is in deze Jeugdagenda een voorstel
gedaan voor de beleidsprioriteiten en praktijkverbeteringen die de komende jaren nodig
zijn. Belangrijkste conclusie is dat er sprake is van een onduidelijke verdeling van taken,
verantwoordelijkheden en bevoegdheden tussen school en jeugdinstellingen en dat de
onderlinge beeldvorming te wensen over laat. In de Jeugdagenda zijn vervolgens actiepunten
geformuleerd en geprioriteerd. Over deze gezamenlijke marsroute zal het kabinet
overleg voeren met het veld, aldus de Jeugdagenda. Dit overleg moet leiden tot draagvlak
voor de genoemde prioriteiten en oplossingen. In december 2003 is een commissaris
Jeugd- en Jongerenbeleid aangesteld. In het kader van Operatie Jong zal hij gevraagd en
ongevraagd adviseren ten behoeve van het jeugdbeleid. In aansluiting op Operatie Jong
werken momenteel verschillende inspecties (Jeugdhulpverlening en Jeugdbescherming,
Gezondheidszorg, Openbare Orde en Veiligheid, en Onderwijs) samen aan het opstellen
van een kader voor integraal toezicht (project Synergie en toezicht). Doel van het project is
het inrichten van regulier ketentoezicht. Inspecties zullen samen beoordelen of voorzieningen
informatie binnen een keten van instanties naar behoren doorgeven aan elkaar. Daarbij
staan niet de voorzieningen centraal, maar de levensloop van de jeugd. 12
In de jeugdzorg heeft de discussie over integraal jeugdbeleid inmiddels geleid tot plannen
voor nieuwe wetgeving (Voorstel van wet op de jeugdzorg). 13 Dit wetsvoorstel bevat
een regeling over de aanspraak op, de toegang tot en de bekostiging van jeugdzorg. De
wet beoogt te leiden tot cliëntgericht werken, waarbij de werkelijke behoeften van de
jongere en zijn opvoeder centraal komen te staan. Door de nieuwe wet zou de bureaucratie
moeten verminderen en zou samenwerking tussen provincies, gemeentes, zorgaanbieders
en Bureaus Jeugdzorg moeten verbeteren.
9 Van Tilborg & Van Es, 2003.
10 Operatie Jong, 2003; Ministeries van VWS, OCW en SZW, 2003.
11 Operatie Jong, 2003.
12 In twee proefgemeenten (Utrecht en Almere) gaan de inspecteurs eerst twee fasen in die levensloop in kaart brengen: nul tot
zes jaar en tien tot achttien jaar. Mogelijk wordt het project daarna verbreed. Meest vergaande resultaat zou zijn: één toezichthoudende
organisatie. Realistischer is echter een gezamenlijke inspectieteam voor jeugdzaken. Na afloop van het project
in 2005 zal duidelijk worden of en in welke vorm het project in bestaande kaders geïmplementeerd kan worden.
13 De Wet op de jeugdzorg is nog onderwerp van parlementaire behandeling; de Eerste Kamer der Staten-Generaal heeft besloten
een nader verslag uit te brengen. (Kamerstukken II, 2002/2003, 28 168, nr. 53; Kamerstukken I, 2002/2003, 28 168, nr. 267).
Onderwijsraad, mei 2004