Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

46
Het onderwijs voorziet in een breedtevoorziening (sport- en bewegingsonderwijs), maar
de begeleiding van leerlingen naar topniveaus in de sport behoort niet tot de kerntaken
van het onderwijs. Onderwijs heeft echter wel de opdracht leerlingen zo adequaat mogelijk
in hun persoonlijke ontwikkeling te begeleiden. Vanuit die opdracht is er dan ook een
aantal scholen dat tracht zodanige randvoorwaarden te scheppen voor leerlingen, dat
deze zich met behulp van derden tot op topsportniveau kunnen ontwikkelen.
(1) Voorzieningen in het onderwijs
Er zijn diverse voorzieningen gericht op het herkennen en ontwikkelen van sporttalent (zie
bijlage 2). In het basisonderwijs is de aanzet nog pril en is er nog weinig expertise beschikbaar.
Het vraagstuk van bijzondere sporttalenten speelt, voor de meeste sporten, pas vanaf
het voortgezet onderwijs. Daar treffen we dan ook de meeste onderwijsinitiatieven aan.
Bewegingsonderwijs is veelal een verplicht onderdeel van het schoolcurriculum voor kinderen
tot achttien jaar. 62 In dit advies gaat het om voorzieningen naast dit reguliere bewegingsonderwijs,
bedoeld om extra aandacht te schenken aan het ontwikkelen van sporttalent.
Het kan gaan om materiële voorzieningen als goed uitgeruste sportfaciliteiten,
maar ook om maatregelen die flexibiliteit in de organisatie van de school mogelijk
maken. De indruk bestaat dat alle scholen die extra aandacht voor talenten op sportgebied
hebben, samenwerken met (professionele) derden (zie onder punt 2). Wel komt
het voor dat scholen hun faciliteiten voor bewegingsonderwijs of sport geheel zelfstandig
op een zodanig niveau brengen, dat aankomende topsporters er goed mee uit de
voeten kunnen. Maar dit gaat uiteraard niet overal, en voor lang niet alle sporten, op.
In sommige grote steden (Rotterdam) maken ook basisscholen deel uit van een topsportinitiatief.
In het algemeen echter zijn voorzieningen voor de leeftijdsgroep van vier- tot
twaalfjarigen weinig voorhanden. Voor jongeren van zestien jaar en ouder bestaan binnen
het middelbaar beroepsonderwijs wel voorzieningen.
(2) Voorzieningen in samenwerking tussen het onderwijs en derden
De meest kansrijke ontwikkeling in de samenwerking tussen onderwijs en derden op het
gebied van sporttalent betreft de zogenoemde LOOT-scholen (Landelijk Overleg Onderwijs
Topsport). 63 Deze scholen voor voortgezet onderwijs werken onderling samen om
hun leerlingen topsportfaciliteiten te kunnen bieden. De LOOT-scholen zijn vooralsnog de
meest verregaande samenwerkingsvorm van onderwijs met de (georganiseerde) sport. 64
De basis van de samenwerking is de LOOT-licentie, die het ministerie van OCW op basis
van bepaalde criteria verleent. Deze licentie stelt scholen in staat meer flexibiliteit in
onderwijsaanbod en organisatie aan te brengen ten behoeve van de specifieke behoeften
van de aankomende topsporter (zie ook bijlage 2). De LOOT-licentie wordt steeds voor
vier jaar toegekend. Hierdoor moeten scholen alert blijven, en zich blijven afvragen of zij
aan de eisen (willen) voldoen. Een belangrijk criterium voor toekenning is de afstand tot
scholen die al een licentie bezitten (afstandscriterium). Als een aanvragende school te
dicht bij een LOOT-school gevestigd is, krijgt deze geen licentie.
62 Behalve in het middelbaar beroepsonderwijs.
63 LOOT-scholen werken op diverse terreinen samen, onder andere op het gebied van kennisuitwisseling, belangenbehartiging en
de ‘verdeling van de markt’. Momenteel zijn er 20 LOOT-scholen. De omvang van deelname van jongeren per school varieert
van 26 tot 250 leerlingen (Hoogbergen, 2001).
64 Vanuit de georganiseerde sport is er ondanks de LOOT-scholen en de zogenoemde topsportvriendelijke scholen, nog sprake van
een beperkte samenwerking. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in het feit dat slechts 8 van de 28 topsportcoördinatoren
een overzicht hebben van alle talenten in de eigen tak van sport, die op een LOOT-school zitten (Van Bottenburg, Roques & Smit,
2003, p. 42).
Onderwijsraad, mei 2004