Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

Winkel op Meester Sieberingschool in Nieuw-Balinge
Op deze basisschool maken de leerlingen kennis met ondernemerschap doordat zij
een winkel opzetten. De door de leerlingen gemaakte artikelen worden verkocht aan
klanten uit het dorp. De oudere leerlingen runnen de winkel onder toezicht van docenten
en een Raad van Commissarissen, bestaande uit ervaringsdeskundigen. Het project
start met een voorbereidende fase en het opstellen van een ondernemingsplan. In de
uitvoerende fase wordt de winkel ingericht en wordt er gewerkt aan public relations.
De derde fase van het project staat in het teken van evaluatie en verslaglegging.
Dergelijke projecten, die in alle onderwijssectoren voorkomen, zijn te omschrijven als
breedtevoorziening (gericht op alle leerlingen van een klas of school). Natuurlijk werken
deze voorzieningen ook als de plaats waar leerlingen met bijzonder talenten hun vaardigheden
en interesses verder kunnen ontwikkelen en hun talent kunnen aantonen. Vooralsnog
is het echter onduidelijk hoe ‘ondernemerstalent’ precies moet worden omschreven
en vastgesteld, en of een topvoorziening voor getalenteerde leerlingen mogelijk, wenselijk
en werkbaar is.
De overheid heeft een belangrijke rol gespeeld in het stimuleren van de aandacht voor
ondernemerschap en ondernemendheid. Het actuele overheidsstreven is erop gericht
ondernemerschap op nationaal en Europees niveau sterk te stimuleren. De overheid ziet
het onderwijs als een zeer belangrijk middel om dit beleidsstreven te bereiken. Daarom
is, in 2000, een Commissie Ondernemerschap en Onderwijs ingesteld door de ministeries
van Economische Zaken en van OCW (zie bijlage 2). Deze commissie heeft als doel voorbeeldprojecten
op het gebied van ondernemerschap in alle onderwijssectoren te stimuleren,
en te werken aan draagvlak voor en bewustzijn van ondernemerschap in het onderwijsveld.
De commissie formuleert hiertoe vijf onontbeerlijke ondernemerscompetenties:
durf, reflectievermogen, strategische houding, leidinggevend en communicatief vermogen.
Tussen 2000 en 2002 heeft de commissie, die zijn werkzaamheden inmiddels heeft
overgedragen aan het agentschap Senter, 130 projecten verspreid over alle sectoren van
het onderwijs gesubsidieerd en uitgevoerd.
Het oprichten van een commissie en het in het leven roepen van een bijbehorende subsidieregeling
waren de eerste stappen op de weg naar meer aandacht voor ondernemerschap
in het onderwijs. Op dit moment wordt een vervolgstap gezet: het breed verspreiden
van projectresultaten en ervaringen binnen het onderwijs. Hiertoe voert Senter een
zogenoemd ‘verspreidings- en verankeringstraject’ uit voor de bve- en hbo-sector (respectievelijk
beroepsonderwijs en volwasseneneducatie en hoger beroepsonderwijs). Deze
heeft tot doel best practices te selecteren, deze geschikt te maken voor een brede implementatie
en ze te verspreiden. 68
De belangrijkste belemmering op dit gebied, zo blijkt uit een onderzoek onder docenten
en directies van mbo- en hbo-instellingen, is dat onderwijsmensen niet goed raad weten
met het concept, al zijn ze er vaak wel sterk in geïnteresseerd. 69
68 Jansen, 2003.
69 PineappleYellow b.v., 2004.
Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren
49