Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

30
Vanuit jeugdzorg:
• signalerend vermogen van scholen is onvoldoende (signaleren alleen overlast,
andere signalen worden slecht of laat gezien);
• scholen wachten te lang met inroepen hulp, modderen zelf te lang door;
• interne zorgstructuur is soms niet op orde of wordt niet uitgevoerd (personeelsgebrek);
• communicatie van scholen met ouders is niet optimaal; scholen doen te weinig
om in gesprek te komen met ouders of zijn niet in staat het contact te herstellen;
• scholen hebben vaak een negatieve houding tegenover de hulpverlening, staren
zich blind op wachtlijsten en slechte resultaten en zien positieve resultaten niet;
• scholen hebben soms te hoge verwachtingen van hulpverlening (dat het probleem
snel helemaal is opgelost als er eenmaal behandeld wordt);
• scholen zien hun eigen aandeel in de problemen van kinderen niet altijd; en
• leerstofaanbod staat te veel centraal in plaats van persoonlijke ontwikkeling van
kinderen.
In de laatste jaren is er echter duidelijke vooruitgang geboekt op het terrein van afstemming
en samenwerking tussen onderwijs, jeugdzorg en andere externe zorgbieders.
Twee vormen van afstemming zijn in de praktijk veel te vinden: externe zorgdeskundigheid
op school en uitvoeringsteams.
Externe zorgdeskundigheid op school
Scholen voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs zetten zelf in toenemende mate
schoolmaatschappelijk werkers, schoolverpleegkundigen en schoolpsychologen in op
school, op basis van afspraken met de aansturende instanties (regiobureau politie,
gemeente). Het schoolmaatschappelijk werk bijvoorbeeld is een externe voorziening die
binnen de muren van de school gehaald wordt, maar een aparte plek inneemt ten opzichte
van het eigen zorgsysteem van de school. Het functioneert dan als laagdrempelige
voorziening waar ouders en kinderen terecht kunnen met vragen en problemen over
opvoeding en onderwijs, zonder dat zij een ‘stempel’ van de school opgedrukt krijgen
(vergelijkbaar met de rol van een vertrouwenspersoon). Ook biedt het schoolmaatschappelijk
werk soms deskundigheidsbevordering en consultatiemogelijkheden voor leraren
en leerlingbegeleiders binnen school, cursussen opvoedingsondersteuning voor ouders,
enzovoort. ROC’s (Regionale Opleidingen Centra) die door hun omvang over meer
(beleidsvoerend) vermogen beschikken, hebben vaak een eigen servicepunt of studentendienst,
waar trajectadviseurs, orthopedagogen of psychologen extra begeleiding en zorg
aanbieden.
Samenwerking in uitvoeringsteams
Steeds vaker werken scholen en externe instanties structureel samen binnen teams. Het
doel van dergelijke uitvoeringsteams is de hulp aan jongeren, gezinnen en scholen bij psychosociale
en gezinsproblemen te versnellen en te verbeteren. In meer en meer regio’s in
Nederland worden uitvoeringsteams momenteel voorbereid en ingevoerd. 26 De teams functioneren
als een ondersteuningssysteem dat in potentie werkt voor alle leeftijdsfasen en
aanvullend is op de zorg en signalering in het onderwijs zelf.
26 Bosdriesz & Berkenbosch, 2003.
Onderwijsraad, mei 2004