Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

jeugdzorg, te begeleiden en te ondersteunen. Daarnaast moet het Bureau de samenwerking
tussen achterliggende voorzieningen bevorderen (de al genoemde sectoren, de
gezinsvoogdij en het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling) en zorgt het voor indicatiestelling
voor die vormen van jeugdzorg waar dat vereist is (onder andere jeugdhulpverlening,
Boddaert-centra, gezinsinterventieprogramma’s, jeugd-geestelijke gezondheidszorg,
jeugdinternaten). Hiertoe beoordeelt het Bureau het verzoek om hulp, stelt vast welke
zorg nodig is en welke achterliggende voorziening de zorg dient te verstrekken. Ook
begeleidt Bureau Jeugdzorg de jongeren en ouders tijdens de hulpverlening. Uitgangspunt
van de hulp en zorg is: zo vroeg mogelijk, zo licht mogelijk en zo nabij mogelijk (het zozo-zo-beleid).
Bureau Jeugdzorg mag zelf licht ambulante hulp bieden (vijf gesprekken binnen
een periode van zes maanden). Ten slotte heeft Bureau Jeugdzorg de taak zorg te dragen
voor aansluiting met voorliggende voorzieningen als het onderwijs, door deelname
aan lokale netwerken, deskundigheidsbevordering en de kindertelefoon. In de praktijk
betekent dit dat Bureau Jeugdzorg zou moeten participeren in de zorgstructuren binnen
het onderwijs. De manier waarop de samenwerking gestalte krijgt is afhankelijk van de
lokale en regionale situatie (de provincie stuurt het Bureau Jeugdzorg aan).
Belemmeringen
In de praktijk komt het nog regelmatig voor dat scholen Bureau Jeugdzorg passeren en
rechtstreeks aankloppen bij achterliggende voorzieningen. 25 Dat is momenteel nog mogelijk
omdat het Wetsvoorstel op de Jeugdzorg, waarin de rol en taken van Bureau Jeugdzorg
zijn omschreven, nog in behandeling is bij de Eerste Kamer. In deze gevallen maakt
Bureau Jeugdzorg haar rol als poortwachter tot de jeugdzorg dus nog niet waar.
De belangrijkste problemen waar Bureau Jeugdzorg mee te kampen heeft zijn de capaciteit
en de bijbehorende wachtlijsten voor geïndiceerde zorg. Scholen geven aan dat er bij
Bureau Jeugdzorg vaak wel snel gereageerd kan worden als het gaat om eerste gesprekken,
maar dat vervolghulp te lang duurt. Naast capaciteitsproblemen spelen ook visie en
cultuurverschillen tussen onderwijs en jeugdzorg een belangrijke, belemmerende rol in
de samenwerking. Traditioneel zijn onderwijs en jeugdzorg immers twee sterk gescheiden
sectoren met verschillende wet- en regelgeving, geldstromen, overheden, werkprocessen,
taal en cultuur. Bosdriesz & Berkenbosch ( 2003) sommen een reeks vooroordelen
en klachten van beide kanten op.
Vanuit het onderwijs:
• slechte toegankelijkheid van de jeugdzorg: wie doet wat;
• lange wachtlijsten, vooral bij geïndiceerde jeugdzorg;
• onvoldoende snelle, lichte jeugdzorg in de regio, dichtbij school;
• gebrek aan consultatiemogelijkheden voor onderwijsmedewerkers (en deskundigheidsbevordering),
school is geen ‘klant’ van jeugdzorg;
• slechte terugkoppeling (laat staan afstemming) over de behandeling; onder verwijzing
naar de privacywet hoort de school niets over wat er gebeurt en krijgt
geen advies over hoe met het kind om te gaan);
• jeugdzorg onderschat het belang van onderwijs voor de ontwikkeling van kinderen;
en
• scholen moeten steeds vaker jeugdzorg inkopen terwijl het een algemene voorziening
is.
25 Bosdriesz & Berkenbosch, 2003.
Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren
29