Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren? - Onderwijsraad

twee belangrijkste besproken 33 : de RMC-functie en diverse trajecten en voorzieningen
onder de verzamelnaam hulp (opvang, opleiding) aan niet-schoolgaande jeugd.
RMC
Met de invoering van de RMC in 1994 heeft de overheid het voortouw genomen bij de
aanpak van voortijdig schoolverlaten; er bestaan inmiddels 39 RMC-regio’s. Het doel van
de RMC is jongeren zonder startkwalificatie zo veel mogelijk de kans te bieden om de
arbeidsmarkt voldoende gekwalificeerd te betreden. Iedere RMC-regio heeft gezamenlijke
taken: het realiseren van een sluitende melding en registratie van voortijdig schoolverlaten
in de regio, het zorgen voor doorverwijzing en herplaatsing van voortijdige schoolverlaters
en het realiseren van samenwerking tussen relevante partijen in de regio. Om te
achterhalen welke jongeren voortijdig het onderwijs verlaten, zijn scholen verplicht de
jongeren tot 23 jaar die nog geen startkwalificatie hebben en een maand verzuimd hebben,
bij de woongemeente te melden. De RMC brengt de uitvallende leerlingen cijfermatig
in beeld en werkt aan terugleiding naar school of toeleiding naar zorg of werk in het
geval een startkwalificatie niet haalbaar is. 34 Het uitgangspunt is: startkwalificatie boven
werk en werk boven uitkering. 35
Elke RMC in een regio heeft een coördinator, die als taak heeft een netwerk van alle
betrokkenen in die regio (die met de doelgroep te maken hebben) te formeren en te
onderhouden: onderwijsveld, gemeenten, Bureaus Jeugdzorg, Centra voor Werk en
Inkomen, enzovoort. Het streven is de samenwerking in de RMC-regio zo te organiseren
dat er een sluitend vangnet ontstaat van instellingen op het terrein van onderwijs, jeugdzorg,
arbeid en justitie. De jaarverslagen van de RMC van 2001 en 2002 constateren dat
de netwerken grotendeels gerealiseerd zijn. De rol van het onderwijs ten aanzien van de
RMC heeft met name betrekking op het melden van schoolverzuim en schooluitval.
Kansen en belemmeringen RMC
De verbetering van de zorgstructuren in het onderwijs, met name het werken in uitvoeringsteams,
is een belangrijke kans voor de RMC-aanpak 36 . Samenwerkingsteams zorgen
voor een betere en eenvoudigere melding van schooluitval en zijn een helder aanspreekpunt
voor het RMC. De uitvoeringsteams zelf ervaren de positieve invloed van een RMCmelding
en zorgen voor adequate doorverwijzing en overdracht naar het trajectaanbod
van het RMC. Dit alles vermindert het risico van blijvende schooluitval. Daarnaast is van
groot belang dat er op scholen een vaste contactpersoon is, dat er goede afspraken tussen
meldpunt en school over de inhoud en het moment van de melding zijn gemaakt en dat er
regelmatige werkcontacten tussen het meldpunt en scholen zijn. Ook is regelmatige terugmelding
aan de school over het gekozen afhandelingstraject voor de jongere van belang. 37
Een belemmering in de uitvoering van de RMC is dat deze functie wettelijk gezien bij de
contactgemeente voor een RMC-regio gelegd is, zonder dat deze gemeente formeel de
relevante partijen kan aansturen. 38 Daarbij is het bestrijden van voortijdig schoolverlaten
33 Nog een stap verder bij de school vandaan, zijn er instituties voor correctie en straf (justitiële inrichtingen, jeugdgevangenissen).
Momenteel valt het onderwijs van deze instanties onder de REC: op zmok-niveau wordt er onderwijs verzorgd. Vaak hebben
de instituties daarvoor zelf onderwijspersoneel in dienst. Dit onderwijs valt buiten het onderwerp van dit advies.
34 Doorduijn, Fiddelaers-Jaspers, Spee & Van Veen, 2002.
35 Van Tilborg & Van Es, 2003.
36 Van Tilborg & Van Es, 2003.
37 Van Tilborg & Van Es, 2003.
38 Het kabinet stelt overigens dat er voor de gemeenten uitdrukkelijk een regierol in deze situaties is weggelegd (Brief van de
minister-president aan de Tweede Kamer, 5 maart 2004, met reactie van het kabinet op het WRR-rapport Waarden, normen en
de last van het gedrag).
Hoe kan onderwijs meer betekenen voor jongeren
33