levensfasebewust personeelsbeleid in de supermarktbranche - cbl

4 Personeelsbeleid en arbeidsvoorwaardenbeleid
Een belangrijke subvraag in het onderzoek betreft: “Welke wijzigingen in personeelsbeleid en
arbeidsvoorwaardenbeleid zijn nodig?” Werkgevers en vakbonden verschillen in visie over de wijze
waarop de branche zou moeten inspelen op ontwikkelingen in de samenleving en de arbeidsmarkt. Het
arbeidsvoorwaardenbeleid, dat voor een belangrijk deel wordt bepaald door CAO-afspraken, is hierbij een
belangrijk instrument. Hierbij spelen vooral vergrijzing van de samenleving en ontwikkelingen in de soorten
dienstverbanden van medewerkers.
4.1 Inleiding
Er komt veel op de detailhandel af. In financieel opzicht zal er de komende tijd sprake zijn van een aantal
moeilijke jaren, vanwege de economische conjunctuur en overheidsbezuinigingen (in de regel dus
lastenverhogingen). In personeel opzicht zullen demografie en arbeidsmarkt structureel gaan veranderen
waardoor de noodzaak op productiviteitstoename groot is. In de supermarktbranche zelf zien we toename
van concurrentie door andersoortige winkels, e-commerce, en de introductie van nieuwe technologie zoals
zelfscannen. Voor CAO-partijen voldoende redenen om te kijken naar veranderingen en verbeteringen in
het sociaal beleid in de branche om deze uitdagingen tegemoet te kunnen treden.
Facts
In het voorgaande hoofdstuk zijn diverse analyses verricht waaruit de volgende nu relevante conclusies te
trekken zijn:
- De potentiele beroepsbevolking daalt
- De feitelijke beroepsbevolking zal tot 2016 licht blijven stijgen
- De toename van arbeidsdeelname zit vooral bij ouderen (langer doorwerken)
- Aan de vraagzijde is macro-economisch sprake van een lichte krimp die mogelijk tot 2014 zal aanhouden.
- Bijna driekwart van de medewerkers in de supermarktbranche is jonger dan 23 jaar. In termen van fulltime
equivalenten valt bijna de helft in deze leeftijdsgroep.
- De omvang van de groep jongeren zal de komende jaren gaan krimpen. Het aandeel van de groep
ouderen (50-65 jaar) is in de supermarktbranche daarentegen juist laag, terwijl het aandeel ouderen op
de arbeidsmarkt als geheel zal gaan toenemen.
- De pensioenleeftijd gaat de komende jaren stijgen. Hierdoor kunnen problemen ontstaan rond vitaliteit
en inzetbaarheid van oudere werknemers.
- Het vergroten van de arbeidsparticipatie en de inzetbaarheid van mensen met een arbeidshandicap
staan hoog op de politiek-maatschappelijke agenda.
- Flexibiliteit via ruime openingstijden is voor consumenten één van de zes hoofdmotieven bij de keuze
van de supermarkt, een tendens die al jaren gaande is.
- Onder de groep jongeren tot 23 jaar is vooral sprake van hulpkrachten en primair een contract voor
bepaalde tijd. De uitstroom en doorstroom in deze leeftijdscategorie is zeer hoog. Voor de andere
onderscheiden leeftijdsgroepen is het beeld duidelijk anders: meer contracten voor onbepaalde tijd
en meer fulltimers. Echter jongeren die aangeven een carrière te willen hebben in de branche worden
goed begeleid en opgeleid.
- Er is sprake van een zeer grote dynamiek in het werknemersbestand. De uitstroom is jaarlijks circa
32 procent, en ook de doorstroom binnen de branche is hoog. De dynamiek zit vooral in de jongere
leeftijdsgroepen.
- Tijdens door-de-weekse dagen komt de inzet van medewerkers primair tot stand door de inzet van
part-timers en deels full-timers, en vanaf circa 16.00 uur neemt het aantal hulpkrachten fors Op
zaterdag en zondag is de inzet in belangrijke mate gebaseerd op hulpkrachten, bijna driekwart van het
totaal. Het aantal 50+ ers is in het weekend vrijwel nihil in vergelijking met het totaal. Ook dan is de
inzet primair afkomstig van jongere medewerkers (lees: hulpkrachten).
- Het ziekteverzuim is circa 2,7 procent. Landelijk gezien is dit zeker laag te noemen. Bij jongeren tot 25
jaar is het verzuim lager dan 1,5 procent, terwijl bij de groep middelbaren (3,7 procent) en ouderen (4
procent) dit duidelijk hoger ligt. Zowel meldingsfrequentie als verzuimduur nemen dan duidelijk toe.
27 LEVENSFASEBEWUST PERSONEELSBELEID IN DE SUPERMARKTBRANCHE