voorwoord - Inspectie Leefomgeving en Transport

Bij waterbeheer speelt de gelaagdheid van het toezicht een rol, waarbij de provincies in eerste lijn
toezicht houden op de waterschappen. Bij internationale verplichtingen of onderwerpen van bovenregionaal
belang kan de inspectie rechtstreeks toezien op de waterschappen.
Zichtbaar toezicht heeft onmiskenbaar een preventieve werking: de ervaren pakkans neemt toe en
daarmee nalevingsgedrag uit eigen beweging. De inspectie wil daarom het aantal zichtbare acties – al
dan niet met de partners in het toezicht – vergroten. Deze acties kunnen themagericht zijn (overbelading
of het onderhoudsniveau bij de kleine luchtvaart bijvoorbeeld), of tijdgebonden (touringcars in vakantietijd
of de bietencampagne) of risicogericht (bijvoorbeeld rust- en vaartijden in de binnenvaart tijdens
ongebruikelijke vaartijden). Het stelselmatig openbaar maken van de resultaten van de acties hoort daar
dan onlosmakelijk bij.
Op basis van digitaal aangeleverde gegevens kan de inspectie ook meer digitaal gaan inspecteren.
Ontwikkelingen als de boordcomputer voor taxi’s, lussen in de weg (het WIMsysteem) voor overbelading
op de weg en het ABLsysteem in de luchtvaart bieden daarvoor kansen.
een kleinere organisatie
Door de 20% taakstelling van het kabinet Balkenende IV en een aanvullende taakstelling uit budgettaire
overwegingen door dat kabinet, moet de inspectie tussen begin 2008 en eind 2011 krimpen van 925 fte
tot 708 fte. Vanaf 2012 zal de inspectie volledig met de inspectie van VROM zijn samengevoegd tot één
inspectie. Uitgangspunt is voor de inspectie om daarbij het primaire proces zo veel mogelijk te ontzien.
Het is immers niet goed denkbaar dat er ernstige handhavingstekorten ontstaan. Op langere termijn
zouden dan het nalevingsgedrag eroderen en de veiligheidsrisico’s toenemen.
De inspectie zoekt daarom haar besparingen in de eerste plaats door het onder mandaat overdragen van
een aantal administratieve vergunningen aan een marktpartij, het Kiwa.
Een tweede keuze is het verminderen van het aantal ondersteunende, veelal administratieve functies.
Daartoe moet wel eerst geïnvesteerd worden in het digitaliseren van een aantal administratieve
processen. Waar mogelijk, wil de inspectie gebruik maken van applicaties die al bij andere inspecties/
overheidsinstanties ontwikkeld zijn. Om bestuurlijke redenen heeft de inspectie de omvang van haar
uitvoerende eenheden (de domeinen) vergroot en het aantal managers verminderd. Die keuze draagt wel
bij aan de krimptaakstellingen.
In het primaire proces kan evenwel niet geheel worden ontkomen aan besparingen. Door bij correct
nalevende ondertoezichtstaanden te koersen op horizontaal toezicht en/of meer systeemtoezicht (met
reality checks) wil de inspectie het handhavingsniveau op peil houden. Object-, product- en bedrijfsinspecties
blijven nodig, maar kunnen in aantal verminderen door de keuze om meer in te zetten op de genoemde
nieuwe toezichtsvormen (op termijn kan ook het digitaal inspecteren daaraan een bijdrage leveren). De weg
naar convenanten vergt inzet van inspecteurs. Het aantal overige inspecties zal daardoor in de komende
jaren verminderen om de weg naar convenanten te versnellen.
In sommige domeinen is sprake van veel eenmansbedrijven (visserij, binnenvaart, goederenvervoer over de
weg, taxi’s). Horizontaal- en systeemtoezicht zijn daar nog nauwelijks mogelijk, omdat niet kan worden
vertrouwd op veiligheidsmanagement-systemen. De traditionele vormen van toezicht blijven daarom nodig.
Door middel van intensieve samenwerking met andere handhavingsorganisaties en door middel van het
verkorten van de tijdsduur van de inspecties, wil de inspectie ook op deze toezichtsvormen besparen
zonder het handhavingsniveau te veel te kort te doen. Dat is nog geen eenvoudige opgave, omdat
internationale regelgeving verplicht tot het uitvoeren van voorgeschreven aantallen inspecties, vaak met
behandeling van voorgeschreven risico’s. Door de bestaande discretionaire ruimte in de regelgeving
maximaal te benutten, tracht de inspectie de spanning tussen deze verplichtingen met de Nederlandse
opvattingen over adequaat toezicht (risicogestuurd in plaats van volumegestuurd) te verbinden.
16 | Inspectie Verkeer en Waterstaat