voorwoord - Inspectie Leefomgeving en Transport

ongewenste top gebeurtenissen zijn een overstroming en het falen van een primaire waterkering.
De kans dat de genormeerde veiligheidseisen niet worden nageleefd is niet groot, maar het effect van
een overstroming is immens op burgers, natuur en economie. Het hoogwaterveiligheidsrisico is groter
dan de som van alle overige externe risico’s in Nederland.
water(bodem)kwaliteit
De ongewenste topgebeurtenissen in de waterkwaliteit zijn de chemische verontreiniging van het
oppervlaktewater of de waterbodem en dat de ecologie in het geding is.
Vervuiling van het oppervlaktewater kan ontstaan door het opbaggeren van verontreinigde grond, door
slepen met of het toepassen van verontreinigde grond (Kwalibo) en door lozingen van bedrijven en
rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s). Daarnaast zijn verzilting van het oppervlaktewater en onvoldoende
mogelijkheden van doorspoeling duurzaamheidsrisico’s. Eutrofiëring van het oppervlaktewater
is een van de grootste kwaliteitsproblemen waar Europa mee worstelt. Dit effect treedt op als er teveel
voedingsstoffen in het oppervlaktewater terechtkomen bijvoorbeeld door uit- en afspoeling van
meststoffen vanuit de landbouw en lozingen van rioolwaterzuiveringsinstallaties(RWZI’s).
waterkwantiteit
Bij waterkwantiteit zijn de risico’s een watertekort of een wateroverschot van oppervlakte en/of
grondwater. Bij waterkwantiteit gaat het niet om gevaar voor mensenlevens maar wel om bijvoorbeeld
‘natte voeten’ en economische schade.
Een goede waterverdeling is in Nederland van groot belang. Onvoldoende samenwerking tussen alle
waterbeheerders vormt een risico voor het vasthouden, bergen en afvoeren van een wateroverschot
omdat dit kan leiden tot wateroverlast. Daarnaast kunnen watertekorten ontstaan door extreem droog
weer in de stroomgebieden van de grote rivieren. In dat geval moeten de afspraken voor het verdelen
van het schaarse water (in de vorm van de verdringingsreeks) worden nageleefd.
In 2011 richt het toezicht zich voornamelijk op bovengenoemde risico’s, waarbij het thema veiligheid de
hoogste prioriteit krijgt. Vanaf 2012 speelt ook het naleefgedrag van de ondertoezichtstaande een
belangrijke rol bij het vaststellen van het risicobeeld.
Ondanks de veranderingen in wetgeving van vergunningplicht naar algemene regels is de verwachting
dat het aantal meldingen niet meer zal stijgen. Er zijn drie systeemcontroles gepland maar de daadwerkelijke
realisering daarvan is mede afhankelijk van de werkwijze die volgt uit de veranderde werkrelatie
met Rijkswaterstaat. De mogelijkheid bestaat dat daardoor het accent meer komt te liggen op veldcontroles
voor eigen werken in samenhang met systeeminspecties.
Bij het bestuurlijke toezicht op Rijkswaterstaat en de provincies ligt het accent op waterveiligheid en in
mindere mate op waterkwaliteit en waterkwantiteit.
Door een verschuiving van thema-gericht toezicht naar organisatie-gericht toezicht zal in de programmering
een verschuiving ontstaan waarbij meer nadruk komt te liggen op het in kaart brengen van het
naleefgedrag van de ondertoezichtstaanden. Hiertoe zal in 2011 een eerste naleefscan worden uitgevoerd,
door de provincies uniform te auditten. Op basis van deze naleefresultaten kan worden toegewerkt
naar het afsluiten van convenanten met realitychecks.
Zodra het naleefgedrag van de provincies in kaart is gebracht en toegewerkt kan worden naar convenanten
zal extra ingezet gaan worden op handhaving van de Kwalibo wetgeving.
Voor de primaire waterkeringen bestaat een zesjaarlijkse keuring. De resultaten in 2006 lieten zien dat bij
30% niet bekend was wat de staat van de dijken was volgens de voorgeschreven norm. Alle betrokken
partijen zijn van mening dat een vollediger beeld van de veiligheidssituatie noodzakelijk is en dat het
percentage “geen oordeel” sterk teruggebracht moet worden. Partijen hebben zich hieraan gecommit-
76 | Inspectie Verkeer en Waterstaat