Het ontwerpen van een competentiegerichte opleiding - Kennisnet

Hoofdstuk 2
Aandachtspunten voor het
ontwerpen van competentiegericht
onderwijs
In de hoofdstukken 3 tot en met 7 staan de volgende voor­
beeldopleidingen beschreven:
­ hoofdstuk 3 AKA­opleiding, ROC Aventus;
­ hoofdstuk 4 Techniek BOL 4, Gilde Opleidingen;
­ hoofdstuk 5 School voor Handel en Marketing,
ROC Eindhoven;
­ hoofdstuk 6 Timmerkracht BBL niveau 2,
ROC van Amsterdam;
­ hoofdstuk 7 Pedagogisch werk, ROC A12.
Uit de praktijkervaringen van deze opleidingen komen
mogelijkheden en aandachtspunten naar voren voor het
ontwerpen van competentiegericht onderwijs. In dit
hoofdstuk zetten we die verschillende (keuze)mogelijk­
heden en aandachtspunten uiteen aan de hand van de
negen vraagpunten. De een­na­laatste paragraaf van dit
hoofdstuk besteedt kort aandacht aan het ontwerpen van
onderwijs ten behoeve van kerntaken uit het document
Leren, loopbaan en burgerschap.
We sluiten het hoofdstuk af met een samenvatting waarin
de ontwerpstappen nog eens in volgorde van uitvoering op
een rij worden gezet.
2.1 De visie van roc’s op onderwijs
In samenhang met de veranderingen in de kwalificatie­
dossiers zijn er door de scholen voor middelbaar beroeps­
onderwijs visies ontwikkeld op het onderwijs. Daarin
wordt aangegeven voor welk soort onderwijs zij staan. Er
worden ook uitgangspunten voor didactiek en begeleiding
verwoord. De visies uit de roc’s van de cases hebben
betrekking op het volgende:
Het ontwerpen
van competentiegerichte
opleidingen
14
­ Er worden onderwijsdoelen gesteld waarbij de deelnemers
competenties ontwikkelen (bijvoorbeeld samenwerken,
ondernemend zijn, reflecteren). Competenties, kennis en
vaardigheden moeten de deelnemers leren gebruiken in
werkprocessen. Bovendien vinden de scholen het belang­
rijk dat de deelnemers beroepsbeelden en een beroeps­
identiteit ontwikkelen.
­ Het onderwijs moet adaptiever zijn: meer en beter aan­
sluiten bij de beroepspraktijk en bij de deelnemer en zijn
leerproces. De deelnemer ontwikkelt talenten; de bedoe­
ling is om vraaggericht te werken.
­ In de visie op didactiek is het volgende te herkennen:
• samen leren;
• ondernemend leren;
• zelf regie voeren (meer verantwoordelijkheid bij de
deelnemer, de deelnemer voert zelf de regie);
• leren in een krachtige leeromgeving, leren in
realistische situaties;
• geïntegreerd leren van kennis en vaardigheden in relatie
tot de praktijk;
­ De begeleiding wordt gericht op sturing van het leren en
de loopbaan. Daarbij zijn zowel de docent als de deel­
nemer richtinggevend. De volgende uitgangspunten
worden benoemd:
• het professioneel perspectief geeft het beoordelings­
kader;
• bij de begeleiding is het gesprek met de deelnemer
richtingbepalend.
Om meer maatwerk te kunnen leveren wordt in de visies
ook verwoord dat er gewerkt wordt met instrumenten
om de voortgang van de deelnemers te registreren. Zowel
door de docenten als door de deelnemer. Bijvoorbeeld:
• peilinginstrumenten voor de bewaking en het bijsturen
van de opleiding;
• een deelnemer­volg­jezelf­systeem.
­ Ten slotte is er een roc dat in de visie een kernwaarde