Het ontwerpen van een competentiegerichte opleiding - Kennisnet

Ad a: achtergrondkennis en basisvaardigheden
rechtstreeks koppelen aan de integrale leeractiviteiten
Bij deze vorm worden alle benodigde kennis en vaardig­
heden geleerd in de periode dat de deelnemers aan de
betreffende integrale opdracht werken. Dit doet zich op
twee manieren voor:
­ De opdrachten zijn uitgewerkt en de bijbehorende kennis
en vaardigheden liggen vast en zijn ook aangegeven. “Bij
opdracht x hoort die en die kennis en worden die en die
basisvaardigheden geleerd”. (Techniek BOL 4)
­ Meer vrije opdrachten die verschillend uitgewerkt
kunnen worden en die daarmee ook verschillende kennis
en vaardigheden vragen. De kennis en vaardigheden
worden (deels) op aanvraag ­ ‘on demand’ ­ ingevuld. Als
deelnemers aangeven kennis en vaardigheden nodig te
hebben, worden er workshops georganiseerd. (Handel en
Marketing)
Bij beide manieren kan het moeilijk zijn om te garanderen
dat vaardigheden voldoende ingeslepen raken en kennis
voldoende inzichtelijk wordt. De integrale leeractiviteiten
bepalen namelijk welke kennis en vaardigheden aan de
orde komen, in welke volgorde en hoe vaak. Het risico
bestaat dat vaardigheden daardoor onvoldoende ingeslepen
raken en dat de kennis niet opgebouwd wordt tot een
robuust, logisch samenhangend kennisbestand.
Wil een opleiding die garantie wel, dan moet er zorgvuldig
geprogrammeerd worden. Er moet bij het ontwerpen van
de opdrachten, geschoven worden met integrale opdrach­
ten en bijbehorende kennis en vaardigheden totdat alles
voldoende aan de orde komt.
Dat wil niet zeggen dat er altijd in een vaste volgorde door
iedereen aan dezelfde integrale leeractiviteiten gewerkt
moet worden.
Verschillende opleidingen hebben geïndividualiseerd leer­
materiaal (schriftelijk of digitaal). Bij geïndividualiseerd
Het ontwerpen
van competentiegerichte
opleidingen
22
materiaal kan iedere deelnemer op zijn eigen wijze door
het leermateriaal heen gaan. Er kan dan steeds een koppe­
ling gemaakt worden met de integrale opdracht waar de
deelnemer op dat moment mee bezig is. Dit gebeurt bij­
voorbeeld bij de opleiding Timmerkracht. De deelnemers
werken in hun basisgroep, begeleid door een docent aan
het materiaal dat bij hun beroepstaak past. Als het uitkomt,
werken ze samen.
Soms zal gesteld worden dat het ontwikkelen van de
competenties het belangrijkste is en dat een wat verschil­
lend kennisbestand per deelnemer, ook goed is. In de
opleiding hoeft en kan niet alles geleerd worden. In dat
geval hoeft er minder nauwkeurig te worden vastgesteld of
alles wel aan de orde komt. In dat geval kan een meer eigen
invulling van de leeractiviteiten door de deelnemers ook
tot voldoende resultaat leiden. Vaak wordt de kern van de
kennis en vaardigheden wel vastgelegd en geprogram­
meerd in verplichte workshops en zijn er verder
keuzemogelijk heden. (Handel en Marketing). Daarmee
bouwen de deelnemers een voldoende kennisbestand op,
dat per deelnemer wat kan variëren. Ook daarbij blijft het
echter nodig om regelmatig te checken of de deelnemers
wel voldoende kennis en basisvaardigheden beheersen. ‘Er
voor zorgen dat deelnemers voldoende kennis en vaardig­
heden leren’ zit dan in het goed volgen en begeleiden van
de deelnemers. Het is niet vooraf geprogrammeerd.
Ad b: kennis en vaardigheden niet rechtstreeks koppelen
aan integrale leeractiviteiten
De kennis en vaardigheden krijgen dan vorm in lintlessen of
lesblokken. Van daaruit wordt er wel een koppeling gemaakt
met de integrale opdrachten, maar centraal staat de eigen lijn
van het betreffende kennis­ en/of vaardig heden domein. De
mate waarin de programmering afgestemd is op de integrale
opdrachten, kan verschillen. (Voorbeeld: Techniek BOL 4.)