Het ontwerpen van een competentiegerichte opleiding - Kennisnet

ding bij competentiegericht leren: voor de ontwikkeling
van de deelnemers en het afstemmen en plannen van de
leeractiviteiten, is voldoende tijd voor begeleiding essen­
tieel. Daarom moet dit goed ingepland worden want het
risico is groot dat dit als eerste teruggebracht wordt als de
tijd krap is. Deze nieuwe begeleidingsfunctie is een
cruciale rol gaan vervullen vergeleken met het ‘vroegere’
aanbodsgestuurde onderwijs.
Ook het leren in de beroepspraktijk vraagt bij competen­
tiegericht onderwijs meer begeleidingstijd. Het leren in de
beroepspraktijk wordt beter en op individueel niveau
gepland: aan welke competenties werkt de deelnemer, voert
hij ook integrale opdrachten in de praktijk uit, hoe is dat in
te passen in de beroepspraktijk.
De opleidingen uit de praktijkcases in deze publicatie, lukt
het desondanks om het competentiegerichte onderwijs uit
te voeren binnen de bestaande voorwaarden. Daarbij
merkt bijvoorbeeld de opleiding Handel en Marketing wel
op dat docenten flexibel met tijd om moeten kunnen gaan.
Ad 2: De docententaken worden veelzijdiger en vragen om
nieuwe deskundigheden
Op verschillende plaatsen in de voorbeelden is aangegeven
welke taken er zijn. Docenten kunnen zich meer specialise­
ren en zich verder ontwikkelen in nieuwe taken. Er ont­
staan mogelijkheden om verschillende rollen te vervullen
binnen een team. Daar is deskundigheidsbevordering voor
nodig, vooral door middel van begeleiding ‘on de job’. ‘On
the job’­ begeleiding door docenten onderling speelt daar­
bij een belangrijke rol. Het team is verantwoordelijk voor
het functioneren van de teamleden. In de AKA –opleiding
is bijvoorbeeld veel tijd gestoken in het ontwikkelen van
een gezamenlijke visie en het ontwikkelen van deskundig­
heid.
Het ontwerpen
van competentiegerichte
opleidingen
27
Onderdelen van deskundigheidsontwikkeling zijn:
­ concreet en doelgericht kunnen omgaan met de verschil­
lende rollen in kennisoverdracht, coaching en begelei­
ding, waarbij specialisatie mogelijk is;
­ hanteren van de nieuwe beoordelingssystematieken, zoals
portfolio’s en Proeven van Bekwaamheid;
­ kennis over en feeling met het actuele beroepenveld.
Ad 3: Competentiegericht onderwijs vraagt andere facili-
taire voorzieningen
De ruimtelijke situatie is nog lang niet altijd geschikt voor
competentiegericht onderwijs. Een schoolgebouw met
alleen klaslokalen belemmert de ontwikkeling van compe­
tentiegericht onderwijs. Er zijn grotere ruimten nodig voor
het werken aan de integrale opdrachten met voorzieningen
die per opleiding kunnen verschillen. Er zijn kleine spreek­
ruimtes nodig en er zijn ook nog gewone lokalen nodig.
Bovendien is er apparatuur nodig, eigen bedrijfsruimtes
enzovoort. Deze ruimten en facilitaire voorzieningen moe­
ten meegenomen worden in de planning. Door koppeling
met externe voorzieningen kan er soms meer bereikt wor­
den (bijvoorbeeld in de samenwerking met het bedrijfsle­
ven, opleiding Timmerkracht).
Ook samenwerking tussen opleidingen kan de mogelijkhe­
den vergroten (AKA­opleiding).
Bij het vormgeven van competentiegericht onderwijs
moet er ook gewerkt worden aan organisatorische voor­
waarden als tijd en deskundigheid van docenten en de
ruimtelijke en facilitaire voorzieningen. Tegelijkertijd
moet het opleidingsontwerp ook uit te voeren zijn bin­
nen de bestaande organisatorische mogelijkheden.
Het opleidingsontwerp zal daar eventueel tijdelijk op
aangepast moeten worden.